Takmarkanir reykinga, Ísland og önnur lönd Sigríður Ólína Haraldsdóttir skrifar 21. desember 2011 06:00 Nýlega kom út rúmlega 700 síðna skýrsla á vegum bandaríska landlæknisembættisins um áhrif beinna og óbeinna reykinga á heilsu og líf einstaklinga (1). Þar eru niðurstöður vísindarannsókna dregnar saman og tekin af öll tvímæli um skaðsemi reykinga. Í ljós hefur komið að fyrsta sígarettan getur valdið stökkbreytingum í frumum sem síðar þróast í krabbamein. Nú á dögum er ekki deilt um áhættu vegna beinna og óbeinna reykinga. Það er sannað að þær eru heilsuspillandi, valda sjúkdómum og dauða. Lýðheilsusjónarmið eru höfð í huga þegar löggjafar ákveða takmarkanir á reykingum til varnar þeim sem ekki vilja anda að sér krabbameinsvaldandi, hættulegum reyk. Hagfræðileg sjónarmið eru einnig mikilvæg en kostnaður samfélagsins vegna reykinga er gríðarlegur. Hér á landi kosta reykingar samfélagið um 30 milljarða á ári. Bann við reykingum á veitingastöðum tók gildi þann 1. júní 2007 og var þá stigið stórt skref í tóbaksvörnum. Í þessari grein er reifuð staða tóbaksvarna erlendis til að varpa ljósi á hvar Íslendingar standa samanborið við aðra. Borgarstjórinn í New York, Michael Bloomberg, er ötull baráttumaður gegn reykingafaraldrinum. Í hans tíð hafa reykingar verið bannaðar á vinnustöðum, veitingastöðum, krám, í 1.700 almenningsgörðum, á baðströndum, göngustígum og á torgum við Times Square. Í Finnlandi tóku ný lög um tóbaksvarnir gildi 1. október 2010. Yfirlýst markmið laganna er að stöðva tóbaksnotkun í Finnlandi. Þau miða að því að stöðva nýliðun reykingafólks og að vernda aðra gegn tóbaksreyk. Þar er nú m.a. saknæmt að selja ungmennum tóbak og varðar það sektum. Endurtekin brot varða allt að 6 mánaða fangelsi. Húsfélög fjölbýlishúsa geta nú bannað reykingar á sameiginlegum svæðum utanhúss. Reykingar á hótelum verða bannaðar með öllu. Það verður ekki lengur leyfilegt að reykja fyrir utan skóla, þótt þar séu nemendur yfir 18 ára aldri. Í Póllandi er bannað að reykja í almenningsgörðum, í skólum, á veitingahúsum og krám. Í Vestur-Ástralíu er bannað að reykja á útikaffihúsum og í bílum þar sem einhver farþeganna er undir 17 ára aldri. Bannað er að reykja á leikvöllum og í 10 metra radíus frá þeim. Einnig er bannað að reykja á sérmerktum baðströndum. Brot gegn þessum lögum varða háum sektum. Í Skotlandi varðar það háum sektum að selja tóbak til ungmenna og einnig að kaupa tóbak fyrir ungmenni. Lögreglan getur, samkvæmt skoskum lögum, lagt hald á tóbak sem ungmenni undir 18 ára aldri hafa undir höndum á almannafæri. Þessi lög voru samþykkt með miklum meirihluta á skoska þinginu af meðlimum allra flokka, 108 þingmenn voru með lögunum, 15 á móti. Í Svíþjóð hafa margar borgir, bæir og sveitarfélög samþykkt að innleiða reyklausan vinnutíma. Markmiðið er að bæta heilsu starfsfólks. Í Svíþjóð hafa fjölmörg sjúkrahús sett það sem skilyrði fyrir bæklunaraðgerðum að einstaklingurinn sé hættur að reykja. Áhætta á fylgikvillum minnkar um helming hjá reykingafólki sem hættir að reykja fyrir aðgerðir (2). Rannsóknir sýna að reykingar í kvikmyndum hafa mikil áhrif bæði á ungmenni sem ekki reykja og þá sem reykja. Að sjá einhvern reykja kveikir reyklöngun hjá öðrum. Það er með ólíkindum hve mikið er reykt í íslenskum kvikmyndum og á leiksviði hérlendis. Þessar reykingar gefa ekki raunsanna mynd af tíðni reykinga hér á landi. Meira að segja augnlæknir er látinn reykja nánast stanslaust í nýlegri mynd en meðal lækna eru reykingar afar fátíðar. Mjög margir, sem ekki reykja, tala um að þetta fari í taugarnar á þeim, þeir hætta að fylgjast með framvindu myndarinnar og taka bara eftir reykingunum, sem þrátt fyrir allt eiga varla að vera aðalatriði myndarinnar. Hópur framsýnna þingkvenna lagði fram þingsályktunartillögu um tóbaksvarnir á Alþingi síðastliðið vor (3). Markmið þingsályktunartillögunnar er að stöðva nýliðun reykingafólks. Það er von okkar, sem vinnum við að reyna að hjálpa einstaklingum með reykingatengda sjúkdóma, að fleiri þingmenn sjái ljósið og styðji þessa framsæknu þingsályktunartillögu fólkinu í landinu til heilla. Það græðir enginn á tóbaki nema þeir sem framleiða það og selja og það er ljótur „bissness“ að græða á því að selja ávanabindandi, heilsuspillandi og deyðandi efni. Ekki er um að ræða frelsi einstaklingsins til að reykja, flestir sem reykja hafa byrjað sem börn og unglingar og þeir geta ekki hætt þar sem um er að ræða eitt mesta ávanabindandi efni sem til er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Sjá meira
Nýlega kom út rúmlega 700 síðna skýrsla á vegum bandaríska landlæknisembættisins um áhrif beinna og óbeinna reykinga á heilsu og líf einstaklinga (1). Þar eru niðurstöður vísindarannsókna dregnar saman og tekin af öll tvímæli um skaðsemi reykinga. Í ljós hefur komið að fyrsta sígarettan getur valdið stökkbreytingum í frumum sem síðar þróast í krabbamein. Nú á dögum er ekki deilt um áhættu vegna beinna og óbeinna reykinga. Það er sannað að þær eru heilsuspillandi, valda sjúkdómum og dauða. Lýðheilsusjónarmið eru höfð í huga þegar löggjafar ákveða takmarkanir á reykingum til varnar þeim sem ekki vilja anda að sér krabbameinsvaldandi, hættulegum reyk. Hagfræðileg sjónarmið eru einnig mikilvæg en kostnaður samfélagsins vegna reykinga er gríðarlegur. Hér á landi kosta reykingar samfélagið um 30 milljarða á ári. Bann við reykingum á veitingastöðum tók gildi þann 1. júní 2007 og var þá stigið stórt skref í tóbaksvörnum. Í þessari grein er reifuð staða tóbaksvarna erlendis til að varpa ljósi á hvar Íslendingar standa samanborið við aðra. Borgarstjórinn í New York, Michael Bloomberg, er ötull baráttumaður gegn reykingafaraldrinum. Í hans tíð hafa reykingar verið bannaðar á vinnustöðum, veitingastöðum, krám, í 1.700 almenningsgörðum, á baðströndum, göngustígum og á torgum við Times Square. Í Finnlandi tóku ný lög um tóbaksvarnir gildi 1. október 2010. Yfirlýst markmið laganna er að stöðva tóbaksnotkun í Finnlandi. Þau miða að því að stöðva nýliðun reykingafólks og að vernda aðra gegn tóbaksreyk. Þar er nú m.a. saknæmt að selja ungmennum tóbak og varðar það sektum. Endurtekin brot varða allt að 6 mánaða fangelsi. Húsfélög fjölbýlishúsa geta nú bannað reykingar á sameiginlegum svæðum utanhúss. Reykingar á hótelum verða bannaðar með öllu. Það verður ekki lengur leyfilegt að reykja fyrir utan skóla, þótt þar séu nemendur yfir 18 ára aldri. Í Póllandi er bannað að reykja í almenningsgörðum, í skólum, á veitingahúsum og krám. Í Vestur-Ástralíu er bannað að reykja á útikaffihúsum og í bílum þar sem einhver farþeganna er undir 17 ára aldri. Bannað er að reykja á leikvöllum og í 10 metra radíus frá þeim. Einnig er bannað að reykja á sérmerktum baðströndum. Brot gegn þessum lögum varða háum sektum. Í Skotlandi varðar það háum sektum að selja tóbak til ungmenna og einnig að kaupa tóbak fyrir ungmenni. Lögreglan getur, samkvæmt skoskum lögum, lagt hald á tóbak sem ungmenni undir 18 ára aldri hafa undir höndum á almannafæri. Þessi lög voru samþykkt með miklum meirihluta á skoska þinginu af meðlimum allra flokka, 108 þingmenn voru með lögunum, 15 á móti. Í Svíþjóð hafa margar borgir, bæir og sveitarfélög samþykkt að innleiða reyklausan vinnutíma. Markmiðið er að bæta heilsu starfsfólks. Í Svíþjóð hafa fjölmörg sjúkrahús sett það sem skilyrði fyrir bæklunaraðgerðum að einstaklingurinn sé hættur að reykja. Áhætta á fylgikvillum minnkar um helming hjá reykingafólki sem hættir að reykja fyrir aðgerðir (2). Rannsóknir sýna að reykingar í kvikmyndum hafa mikil áhrif bæði á ungmenni sem ekki reykja og þá sem reykja. Að sjá einhvern reykja kveikir reyklöngun hjá öðrum. Það er með ólíkindum hve mikið er reykt í íslenskum kvikmyndum og á leiksviði hérlendis. Þessar reykingar gefa ekki raunsanna mynd af tíðni reykinga hér á landi. Meira að segja augnlæknir er látinn reykja nánast stanslaust í nýlegri mynd en meðal lækna eru reykingar afar fátíðar. Mjög margir, sem ekki reykja, tala um að þetta fari í taugarnar á þeim, þeir hætta að fylgjast með framvindu myndarinnar og taka bara eftir reykingunum, sem þrátt fyrir allt eiga varla að vera aðalatriði myndarinnar. Hópur framsýnna þingkvenna lagði fram þingsályktunartillögu um tóbaksvarnir á Alþingi síðastliðið vor (3). Markmið þingsályktunartillögunnar er að stöðva nýliðun reykingafólks. Það er von okkar, sem vinnum við að reyna að hjálpa einstaklingum með reykingatengda sjúkdóma, að fleiri þingmenn sjái ljósið og styðji þessa framsæknu þingsályktunartillögu fólkinu í landinu til heilla. Það græðir enginn á tóbaki nema þeir sem framleiða það og selja og það er ljótur „bissness“ að græða á því að selja ávanabindandi, heilsuspillandi og deyðandi efni. Ekki er um að ræða frelsi einstaklingsins til að reykja, flestir sem reykja hafa byrjað sem börn og unglingar og þeir geta ekki hætt þar sem um er að ræða eitt mesta ávanabindandi efni sem til er.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun