Hugleiðingar vegna skrifa þjóðgarðsvarðar 10. desember 2011 06:00 Það þarf sennilega lítið til að gleðja mig hugsaði ég þegar ég sat með kaffibollann og ostabrauðið laugardagsmorguninn 29. október síðastliðinn og las grein í Fréttablaðinu eftir Snorra Baldursson þjóðgarðsvörð. Skondinn var hann á köflum þannig að ég náði jafnvel að flissa. Mér fannst dásemd þegar ég var upplýst um það að í Vatnajökulsþjóðgarði eru bara vegir, engar slóðir eða leiðir. Þannig að slóðin sem ég keyrði á Dyngjufjallaleið á síðasta ári er í dag orðin vegur. Hún er alveg eins og í fyrra, en hefur bara fengið annað heiti. Leikur að orðum og að mér læddist sú hugsun, þegar ég tók sopa af kaffinu, að verið væri að selja nýju fötin keisarans eina ferðina enn. Þjóðgarðsvörðurinn vill einnig meina að sumir vegirnir í garðinum séu þannig að aðilar tengdir þjóðgarðinum hafi þrátt fyrir öfluga jeppa ekki náð að aka um þá. Var klúður í vegavali eða GPS skráningu hjá garðhönnuðum? Eða voru „tengdarnir“ á ferð á tíma þegar ófært var um umrætt landssvæði? Það er nefnilega svo sniðugt á Íslandi hvað hálendisnáttúran á það til að vernda sig sjálf, þannig að ófærð er á hálendi fram eftir vori, jafnvel fram á sumar og ófærðin á það einnig til að taka sig upp fljótt að hausti. Sumar leiðir er ekki hægt að aka nema góðan mánuð að sumri. Svo hugsaði ég, um leið og ég beit í ostabrauðið, hvort tengdafólkið hafi verið óvant að aka um á öflugum jeppunum, ég hef jú oft heyrt að árinni kennir illur ræðari. Mér þykir dálítið vænt um slóðir. Þær eru svona í kvenkyni – eins og ég. Í mínum huga eru þær lítið unnar, sjaldan eða aldrei heflaðar, búnar til af farartækjum fjallanna, jeppum, gönguskóm, gúmmístígvélum og hrossum. Þær falla yndislegar inn í landslagið, gæla við hæðir og strjúkast við lægðir. Lagðar í sátt og útsjónarsemi. Eiga það til að vera duttlungafullar og hverfa að hluta þegar vindurinn blæs og vatnið leikur um. Já, slóðir höfða til mín. Þær sýna svo vel að við erum hluti af náttúrunni að það er pláss fyrir okkur líka innan um öll hin vistkerfin. Ég er svo sem líka sátt við vegi, þeir eru í mínum huga meira unnir og sjást frekar í landinu. En ég er alveg til í að vera með Snorra í liði að vernda vonda vegi. Það getur verið markmið í sjálfu sér. Það er frábært hvað kynslóðin okkar Snorra er orðin klár í náttúruvernd, sáum lúpínu, drepum lúpínu og allt það. Já, og hvað við getum, í allri vitneskju og náttúruþekkingu okkar, sýnt þeim sem gengu á undan með kjarki, frumleika og dugnaði mikinn hroka. Væri okkur ekki nær að vera þakklát og auðmjúk þegar við hugsum til þeirra sem fundu vöðin og vörðuðu leiðirnar? Til fólksins sem sagði okkur sögur og gaf okkur slóða til að ferðast á? Er það ekki okkar að heiðra minningu þeirra og allt þeirra starf? Að tala ekki um frumkvöðlana sem „heiðursmenn“ í einni setningu en kenna þá síðan við böðulsskap í þeirri næstu? Að við nálgumst náttúruvernd á annan máta en fyrir 40-80 árum síðan er ekkert til að státa sig af. Oft upplifi ég að við höfum alls ekki efni á að setja upp hinn heilaga umhverfissvip. Í dag brennum við ekki sorp á víðavangi, nei við brennum sorp í sorpeyðingarstöðvum – okkur öllum til heilla... eða hvað? Bæjarlækirnir okkar eru ekki að fá í sig olíuskvettu, en ég vil benda á að bæjarlækir borgarinnar eru fullir af rottueitri og saurgerlum, við getum örugglega komið með fleiri slíkar samlíkingar. Ef siðvæðing ferðamennsku er að tala niður til þeirra sem ruddu veginn þá vil ég ekki taka þátt, þaut í gegnum huga minn þessa morgunstund um leið og ég gleypti gúlsopa af köldu kaffi - oj hvað það var beiskt og korgur í því. Mér finnst óttalegt, hugsaði ég meðan ég gutlaði með hálfkaldar restar í kaffibollanum, að vegirnir í garðinum þurfi allir að vera skilgreindir og staðlaðir og leiða að einhverju. Mér finnst sjálfri ekki síðra að upplifa ferðina, leiðina sjálfa, ófæruna, umhverfið, ljóðin í landslaginu, sem ég óttast að verði öll eins í stöðlun sinni og steriliseringu. Áfangastaðurinn þarf ekki að skila mér andköfum, þó það sé ekki síðra, en slíkt er bónus í mínum huga. Span milli áfangastaða er jafn ólystugt og köld kaffirestin í bollanum mínum. Fyrst vörðurinn minnist á Lakagíga þá er gaman að segja frá því að eitt af fyrstu stikunarverkefnum Umhverfisnefndar Ferðaklúbbsins 4x4 var á Lakagígasvæðinu. Í því skemmtilega verkefni tóku þátt félagar í klúbbnum og sjálfboðaliðasamtök, ásamt heimafólki, sem þekktu hvern stein á svæðinu og fengu fyrir ómælda aðdáun jeppafólksins. Þar voru göngustígar lagfærðir, vegslóðar stikaðir, óþarfa slóðum lokað og rakað yfir gömul hjólför (Setrið 4.tbl. 3. árg. 1992). Ekki var ófriður um svæðið þá og er ekki enn í dag. Ennþá stikar Umhverfisnefnd Ferðaklúbbsins 4x4 slóða og lagfærir leiðir sem þessar án þess að vera með upphrópanir þar um. Ætli Snorri vilji stofna til einhvers ófriðar um Lakagígasvæðið? Eða er ekki kominn tími friðar, sátta og samstarfs þaut um huga mér um leið og ég lokaði blaðinu og skilaði kaffibollanum í vaskinn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding Skoðun Röng ákvörðun ráðherra Henry Alexander Henrysson Skoðun Hvað kostaði Krýsuvík? Davíð Arnar Stefánsson Skoðun Endurvekjum skikkjuna strax! Samúel Karl Ólason Skoðun Vika einmanaleikans Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir Skoðun Íslenska ríkið braut á börnum en axlar enga ábyrgð Freyr Rögnvaldsson Skoðun Vald og þátttaka eða valdtaka? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvalirnir, hafið og við Edda Elísabet Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Láglaunaþrælar, Samsæriskenning Guðmunda G. G. skrifar Skoðun Húmor í kennslu: Við hlustum, skiljum og munum betur Sveinn Waage skrifar Skoðun Vika einmanaleikans Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Vald og þátttaka eða valdtaka? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Röng ákvörðun ráðherra Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Hvalirnir, hafið og við Edda Elísabet Magnúsdóttir skrifar Skoðun Íslenska ríkið braut á börnum en axlar enga ábyrgð Freyr Rögnvaldsson skrifar Skoðun Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostaði Krýsuvík? Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Endurvekjum skikkjuna strax! Samúel Karl Ólason skrifar Skoðun Allt það helsta með einum smelli Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding skrifar Skoðun Orkuskipti í forgang Ingibjörg Álfrós Björnsdóttir skrifar Skoðun Ancelotti, Real Madrid og árangur liðsins – út frá sálfræðilegum pælingum Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Takkaborð tilfinninga minna Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar Skoðun Kyrrstöðuverðbólga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bókaútgáfa, íslenskukennsla, þýðingar og máltilfinning Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Mikilvægi dýranna: Þau hafa sitt vit Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Nauðungarstjórnun í nánum samböndum Ásgeir Þór Ásgeirsson skrifar Skoðun Ákall eftir náttúrufræðikennurum Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Minni atvinnuþátttaka og fjölgun starfa stórauka íbúðaþörf Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Jónsósómi II – engin skuldsetning vegna 984 m.kr. hafnarframkvæmda Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Framtíð stjórnmálanna – val kjósenda Magnea Marínósdóttir skrifar Skoðun Enn um vanda drengja Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Séreign er ekki það sama og séreign Björn Berg Gunnarsson skrifar Skoðun Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Í skugga sílóa og sandryks Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fyrsta borgaraþing Reykjavíkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Upplifun mín á því að taka þátt í Gefum íslensku séns Brynjar Björnsson skrifar Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson skrifar Sjá meira
Það þarf sennilega lítið til að gleðja mig hugsaði ég þegar ég sat með kaffibollann og ostabrauðið laugardagsmorguninn 29. október síðastliðinn og las grein í Fréttablaðinu eftir Snorra Baldursson þjóðgarðsvörð. Skondinn var hann á köflum þannig að ég náði jafnvel að flissa. Mér fannst dásemd þegar ég var upplýst um það að í Vatnajökulsþjóðgarði eru bara vegir, engar slóðir eða leiðir. Þannig að slóðin sem ég keyrði á Dyngjufjallaleið á síðasta ári er í dag orðin vegur. Hún er alveg eins og í fyrra, en hefur bara fengið annað heiti. Leikur að orðum og að mér læddist sú hugsun, þegar ég tók sopa af kaffinu, að verið væri að selja nýju fötin keisarans eina ferðina enn. Þjóðgarðsvörðurinn vill einnig meina að sumir vegirnir í garðinum séu þannig að aðilar tengdir þjóðgarðinum hafi þrátt fyrir öfluga jeppa ekki náð að aka um þá. Var klúður í vegavali eða GPS skráningu hjá garðhönnuðum? Eða voru „tengdarnir“ á ferð á tíma þegar ófært var um umrætt landssvæði? Það er nefnilega svo sniðugt á Íslandi hvað hálendisnáttúran á það til að vernda sig sjálf, þannig að ófærð er á hálendi fram eftir vori, jafnvel fram á sumar og ófærðin á það einnig til að taka sig upp fljótt að hausti. Sumar leiðir er ekki hægt að aka nema góðan mánuð að sumri. Svo hugsaði ég, um leið og ég beit í ostabrauðið, hvort tengdafólkið hafi verið óvant að aka um á öflugum jeppunum, ég hef jú oft heyrt að árinni kennir illur ræðari. Mér þykir dálítið vænt um slóðir. Þær eru svona í kvenkyni – eins og ég. Í mínum huga eru þær lítið unnar, sjaldan eða aldrei heflaðar, búnar til af farartækjum fjallanna, jeppum, gönguskóm, gúmmístígvélum og hrossum. Þær falla yndislegar inn í landslagið, gæla við hæðir og strjúkast við lægðir. Lagðar í sátt og útsjónarsemi. Eiga það til að vera duttlungafullar og hverfa að hluta þegar vindurinn blæs og vatnið leikur um. Já, slóðir höfða til mín. Þær sýna svo vel að við erum hluti af náttúrunni að það er pláss fyrir okkur líka innan um öll hin vistkerfin. Ég er svo sem líka sátt við vegi, þeir eru í mínum huga meira unnir og sjást frekar í landinu. En ég er alveg til í að vera með Snorra í liði að vernda vonda vegi. Það getur verið markmið í sjálfu sér. Það er frábært hvað kynslóðin okkar Snorra er orðin klár í náttúruvernd, sáum lúpínu, drepum lúpínu og allt það. Já, og hvað við getum, í allri vitneskju og náttúruþekkingu okkar, sýnt þeim sem gengu á undan með kjarki, frumleika og dugnaði mikinn hroka. Væri okkur ekki nær að vera þakklát og auðmjúk þegar við hugsum til þeirra sem fundu vöðin og vörðuðu leiðirnar? Til fólksins sem sagði okkur sögur og gaf okkur slóða til að ferðast á? Er það ekki okkar að heiðra minningu þeirra og allt þeirra starf? Að tala ekki um frumkvöðlana sem „heiðursmenn“ í einni setningu en kenna þá síðan við böðulsskap í þeirri næstu? Að við nálgumst náttúruvernd á annan máta en fyrir 40-80 árum síðan er ekkert til að státa sig af. Oft upplifi ég að við höfum alls ekki efni á að setja upp hinn heilaga umhverfissvip. Í dag brennum við ekki sorp á víðavangi, nei við brennum sorp í sorpeyðingarstöðvum – okkur öllum til heilla... eða hvað? Bæjarlækirnir okkar eru ekki að fá í sig olíuskvettu, en ég vil benda á að bæjarlækir borgarinnar eru fullir af rottueitri og saurgerlum, við getum örugglega komið með fleiri slíkar samlíkingar. Ef siðvæðing ferðamennsku er að tala niður til þeirra sem ruddu veginn þá vil ég ekki taka þátt, þaut í gegnum huga minn þessa morgunstund um leið og ég gleypti gúlsopa af köldu kaffi - oj hvað það var beiskt og korgur í því. Mér finnst óttalegt, hugsaði ég meðan ég gutlaði með hálfkaldar restar í kaffibollanum, að vegirnir í garðinum þurfi allir að vera skilgreindir og staðlaðir og leiða að einhverju. Mér finnst sjálfri ekki síðra að upplifa ferðina, leiðina sjálfa, ófæruna, umhverfið, ljóðin í landslaginu, sem ég óttast að verði öll eins í stöðlun sinni og steriliseringu. Áfangastaðurinn þarf ekki að skila mér andköfum, þó það sé ekki síðra, en slíkt er bónus í mínum huga. Span milli áfangastaða er jafn ólystugt og köld kaffirestin í bollanum mínum. Fyrst vörðurinn minnist á Lakagíga þá er gaman að segja frá því að eitt af fyrstu stikunarverkefnum Umhverfisnefndar Ferðaklúbbsins 4x4 var á Lakagígasvæðinu. Í því skemmtilega verkefni tóku þátt félagar í klúbbnum og sjálfboðaliðasamtök, ásamt heimafólki, sem þekktu hvern stein á svæðinu og fengu fyrir ómælda aðdáun jeppafólksins. Þar voru göngustígar lagfærðir, vegslóðar stikaðir, óþarfa slóðum lokað og rakað yfir gömul hjólför (Setrið 4.tbl. 3. árg. 1992). Ekki var ófriður um svæðið þá og er ekki enn í dag. Ennþá stikar Umhverfisnefnd Ferðaklúbbsins 4x4 slóða og lagfærir leiðir sem þessar án þess að vera með upphrópanir þar um. Ætli Snorri vilji stofna til einhvers ófriðar um Lakagígasvæðið? Eða er ekki kominn tími friðar, sátta og samstarfs þaut um huga mér um leið og ég lokaði blaðinu og skilaði kaffibollanum í vaskinn.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ancelotti, Real Madrid og árangur liðsins – út frá sálfræðilegum pælingum Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Jónsósómi II – engin skuldsetning vegna 984 m.kr. hafnarframkvæmda Kristinn H. Gunnarsson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun