Hæverskur góður karl og ný viðspyrna 31. maí 2006 00:01 Samningaviðræður um meirihluta í sveitarstjórnum fylgja kosningum eins og dagur fylgir nótt. Þar gerast kaupin eins og á eyrinni. Það er óumflýjanlegt lögmál. Á því geta engir hneykslast. Þannig eru leikreglurnar. Hitt er annað að gild rök standa til þess að kjósendur hafi með beinum hætti möguleika á að kjósa tiltekna aðila til valda og kalla aðra frá ábyrgðinni. Þeir sem ekki eygja möguleika á meirihluta telja það á hinn bóginn ólýðræðislegt. Í þessu tilliti er afstaða flokka gjarnan breytileg eftir aðstæðum frá einum stað til annars. Kjarni málsins snýst á hinn bóginn um það hvort kjósendur taka í kosningum ákvörðun um völd og ábyrgð eða hvort forystumenn flokka véla þar einir um eftir kosningar. Það eru lýðræðisleg rök fyrir því að þetta vald sé hjá kjósendum fremur en forystumönnunum þó að þeir hafi vitaskuld lýðræðislegt umboð. Athyglivert er að svo háttar til að hreinn meirihluti er nú í 37 sveitarfélögum. Sjálfstæðisflokkurinn hefur meirihluta í 13 og Samfylkingin í 3. Í Reykjavík mörkuðu nýafstaðnar kosningar þau þáttaskil að í fyrsta sinn í þrjá aldarfjórðunga voru kjósendur í óvissu að þessu leyti. Niðurstaðan var sú að í fysta sinn kom til þess að mynda þurfti meirihluta eftir kosningar, sem kjósendur höfðu ekki tekið ákvörðun um með skýrum hætti. Eðlilega taka menn nýjum meirihluta með ólíkum hætti. Það er eðli stjórnmálaátaka. En einhvern veginn er það svo að meirihlutaflokkarnir tveir falla inn í mismunandi umræðuandrúm. Aðspurður sagði væntanlegur borgarstjóri að hann yrði á þeim stóli bara áfram sami hæverski góði karlinn. Margt bendir til þess að þessi ummæli lýsi ágætlega upplifun margra af endurkomu Sjálfstæðisflokksins undir forystu Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar að meirihlutastjórn í Reykjavík. Að sumu leyti eru þessar aðstæður með öðrum pólitískum formerkjum líkar því sem gerðist í Kaupmannahöfn á síðasta ári Þegar Ritt Bierregaard langreynd í danskri pólitík myndaði þar meirihluta í borgarstjórn. Þar virtist eftirspurn eftir reynslu vera ráðandi. Framsóknarflokkurinn fellur ekki inn í sama umræðuandrúm. Er það sanngjarnt eða málefnalegt? Flokkurinn á vissulega við vanda að etja, sem hann verður að leysa og getur ekki kennt öðrum um. En sumt í viðbrögðunum varpar ljósi á ómálefnalegt umræðueinelti. Dæmi um þetta eru uppblásnar fullyrðingar um að Framsóknarflokkurinn hafi gert hrossakaup um framgang tiltekins lagafrumvarps á Alþingi að skilyrði fyrir meirihlutamyndun í Reykjavík. Þetta eru dylgjur sem hvorki verða sannaðar né afsannaðar. En meðan þær eru ekki studdar rökum eru þær marklausar. Framsóknarflokkurinn rauf ekki Reykjavíkurlistasamstarfið. Það var annarra verk. En hinn ungi forystumaður í Reykjavík gæti með kosningaárangri sínum og samningum um meirihluta hafa tryggt flokknum nýja pólitíska viðspyrnu. Á því geta menn vitaskuld haft skiptar skoðanir. En það er hvað sem öðru líður gilt umræðuefni. Ekki er ólíklegt að ný kynslóð í Framsóknarflokknum sé fremur að horfa til framtíðar en að bindast á klafa fortíðar með þessu nýja samstarfi. Það gætu verið raunveruleg pólitísk tíðindi þess. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Þorsteinn Pálsson Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun
Samningaviðræður um meirihluta í sveitarstjórnum fylgja kosningum eins og dagur fylgir nótt. Þar gerast kaupin eins og á eyrinni. Það er óumflýjanlegt lögmál. Á því geta engir hneykslast. Þannig eru leikreglurnar. Hitt er annað að gild rök standa til þess að kjósendur hafi með beinum hætti möguleika á að kjósa tiltekna aðila til valda og kalla aðra frá ábyrgðinni. Þeir sem ekki eygja möguleika á meirihluta telja það á hinn bóginn ólýðræðislegt. Í þessu tilliti er afstaða flokka gjarnan breytileg eftir aðstæðum frá einum stað til annars. Kjarni málsins snýst á hinn bóginn um það hvort kjósendur taka í kosningum ákvörðun um völd og ábyrgð eða hvort forystumenn flokka véla þar einir um eftir kosningar. Það eru lýðræðisleg rök fyrir því að þetta vald sé hjá kjósendum fremur en forystumönnunum þó að þeir hafi vitaskuld lýðræðislegt umboð. Athyglivert er að svo háttar til að hreinn meirihluti er nú í 37 sveitarfélögum. Sjálfstæðisflokkurinn hefur meirihluta í 13 og Samfylkingin í 3. Í Reykjavík mörkuðu nýafstaðnar kosningar þau þáttaskil að í fyrsta sinn í þrjá aldarfjórðunga voru kjósendur í óvissu að þessu leyti. Niðurstaðan var sú að í fysta sinn kom til þess að mynda þurfti meirihluta eftir kosningar, sem kjósendur höfðu ekki tekið ákvörðun um með skýrum hætti. Eðlilega taka menn nýjum meirihluta með ólíkum hætti. Það er eðli stjórnmálaátaka. En einhvern veginn er það svo að meirihlutaflokkarnir tveir falla inn í mismunandi umræðuandrúm. Aðspurður sagði væntanlegur borgarstjóri að hann yrði á þeim stóli bara áfram sami hæverski góði karlinn. Margt bendir til þess að þessi ummæli lýsi ágætlega upplifun margra af endurkomu Sjálfstæðisflokksins undir forystu Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar að meirihlutastjórn í Reykjavík. Að sumu leyti eru þessar aðstæður með öðrum pólitískum formerkjum líkar því sem gerðist í Kaupmannahöfn á síðasta ári Þegar Ritt Bierregaard langreynd í danskri pólitík myndaði þar meirihluta í borgarstjórn. Þar virtist eftirspurn eftir reynslu vera ráðandi. Framsóknarflokkurinn fellur ekki inn í sama umræðuandrúm. Er það sanngjarnt eða málefnalegt? Flokkurinn á vissulega við vanda að etja, sem hann verður að leysa og getur ekki kennt öðrum um. En sumt í viðbrögðunum varpar ljósi á ómálefnalegt umræðueinelti. Dæmi um þetta eru uppblásnar fullyrðingar um að Framsóknarflokkurinn hafi gert hrossakaup um framgang tiltekins lagafrumvarps á Alþingi að skilyrði fyrir meirihlutamyndun í Reykjavík. Þetta eru dylgjur sem hvorki verða sannaðar né afsannaðar. En meðan þær eru ekki studdar rökum eru þær marklausar. Framsóknarflokkurinn rauf ekki Reykjavíkurlistasamstarfið. Það var annarra verk. En hinn ungi forystumaður í Reykjavík gæti með kosningaárangri sínum og samningum um meirihluta hafa tryggt flokknum nýja pólitíska viðspyrnu. Á því geta menn vitaskuld haft skiptar skoðanir. En það er hvað sem öðru líður gilt umræðuefni. Ekki er ólíklegt að ný kynslóð í Framsóknarflokknum sé fremur að horfa til framtíðar en að bindast á klafa fortíðar með þessu nýja samstarfi. Það gætu verið raunveruleg pólitísk tíðindi þess.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun