Er Framsókn að klofna? Guðmundur Magnússon skrifar 17. janúar 2005 00:01 Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar