Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar 27. apríl 2025 17:02 Reglulega koma fréttir af karlmönnum með erlent ríkisfang sem brjóta af sér á Íslandi. Um leið fer af stað hvatrænt viðbragð virkra í athugasemdum sem vilja leysa svona mál með því að reka útlendingana úr landi og fylgir oft hatursorðræða gegn trúarhópum eða litarhætti. Þessi orðræða gerir ekkert annað en að afvegaleiða umræðuna og taka fókusinn frá því hvert aðal vandamálið er; ofbeldi karla gegn konum. Það gefur auga leið að í stækkandi samfélagi stækkar einnig hópurinn sem fremur glæpi, það hefur ekkert með þjóðerni að gera. Ef við skoðum tölfræði frá lögreglunni og Hagstofu Íslands frá 2024 þá voru 568 kynferðisbrot tilkynnt til lögreglunnar. Þessar 568 tilkynningar innihalda blygðunarsemisbrot, kynferðislegt áreiti, stafræn kynferðisbrot, kynferðisbrot gegn börnum og nauðgun. Af öllum tilkynntum kynferðisbrotum voru 94% gerenda karlmenn og af þeim 534 tilkynningum voru 29% þeirra með erlent ríkisfang sem gera málin 155. Samkvæmt Hagstofu Íslands búa hér 37.691 karlmenn af erlendum uppruna með fasta búsetu á Íslandi og ef við yfirfærum þessi 155 mál á þann fjölda svarar það 0.41% innflytjenda. Saklausir án dvalarleyfis í gæsluvarðhaldi En hvers vegna eru erlendir ríkisborgarar þeir sem sæta gæsluvarðhaldi í 70% tilfella? Gæsluvarðhaldi er ekki einungis beitt í rannsókn sakamála. Þessu úrræði er t.d. beitt þegar brottvísa á einstaklingum - einstaklingum sem hafa ekki brotið af sér heldur fá ekki dvalarleyfi. Burt séð frá allri tölfræðinni er merkilegast í þessu öllu saman að reynt er ítrekað að afvegaleiða umræðuna með því að stýra henni að þessum 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot í stað þess að sjá vandamálið sem eru karlmenn sem beita konur ofbeldi. Það er engin sía til, það er ekkert sem aðskilur þá menn frá öðrum í daglegu fasi. Þeir leynast víða. Hvað með Íslendinga sem brjóta af sér erlendis? Það eru þó nokkur dæmi um íslenska menn sem hafa flutt til annarra landa og stundað þar barnaníð, myrt konur og nauðgað þeim. Hefðu þau lönd sem glæpirnir voru framdir einhvern veginn geta síað þessa menn út á landamærunum og sent þá heim til sín? Á hvaða forsendum? Um 5 þúsund Íslendingar fluttu frá Íslandi árið 2024, hvernig eigum við að vita hvort leynist ofbeldismenn þar? Þessi hugsunarháttur gerir ekkert annað en að fría ofbeldismenn ábyrgðinni. Vandamálið er ekki fólksflutningur heldur kynbundið ofbeldi sem er sífellt að færast í aukana. Við þurfum að efla stjórnvöld og réttarkerfið til að taka betur á þessum málum yfir höfuð. Blákaldur veruleikinn er sá að sjaldnast eru menn sem kærðir eru fyrir nauðgun settir í gæsluvarðhald, það er algjör undantekning. Langflest kynferðisbrotamál sem rata á borð lögreglunnar eru felld niður og aðeins um 13% mála fá áheyrn dómstóla. Öryggi kvenna er ekki tryggt í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið kærðir fyrir nauðgun eru frjálsir í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið dæmdir sekir eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir áfrýja. Menn sem hafa nýtt allan áfrýjunarrétt sinn og enda með staðfestingu á dómi eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir ganga frá sínum málum. Dæmdir menn bíða svo að meðaltali í 2.2 ár eftir að byrja að afplána og oft sitja þeir inni í fangelsi um 10% af tímanum og eru þá komnir í opið úrræði. Dæmdir íslenskir menn ganga lausir árum saman Brotaþolar eru aldrei frjálsir á meðan öllu þessu stendur. Alltof mörg þurfa að horfa upp á málin sín felld niður og nauðgara ganga lausa. Brotaþolar þurfa að lifa með afleiðingum ofbeldisins og eiga hættu á að rekast á ofbeldismanninn hvar sem er. Þau sem eru reiðust yfir því að útlendingar stundi hér byrlanir og hópnauðganir líta gjörsamlega fram hjá íslenskum gerendum. Ég hef aldrei séð neinn krefjast gæsluvarðhalds á íslenskum nauðgara. Ég hef ekki séð myndum af íslenskum nauðgurum dreift á skemmtistaði og þeim meinaður aðgangur eftir einungis að kæra hafi verið lögð fram. Ég hef heldur aldrei séð einhvern hrópa saklaus uns sekt er sönnuð þegar kemur að útlendum nauðgurum. Þjóðerni, uppruni eða staða í samfélaginu á ekki að skipta máli. Við eigum að vera jafn reið yfir því þegar karlmenn beita konur ofbeldi. Ef 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot er innflutt vandamál þá mætti alveg eins telja íslenska ofbeldismenn sem brjóta af sér í útlöndum part af okkar útflutningi. Höfundur er stjórnarformaður Vitundar, samtaka gegn kynbundnu ofbeldi Heimildir : Ársskýrsla Ríkisendurskoðunar https://hagstofa.is/talnaefni/ibuar/mannfjoldi/yfirlit/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/04/25/utlendingar_grunadir_i_helmingi_hopnaudgana/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/01/02/aldrei_fleiri_urskurdadir_i_gaesluvardhald/ https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2023/02/06/Gaesluvardhald-a-Islandi-er-ekki-ofnotad-eda-sjalfvirkt/ https://www.visir.is/g/20252718842d/haelis-leit-endur-bidi-brott-visunar-vid-o-vid-unandi-ad-staedur https://www.dv.is/frettir/2024/03/21/islenskur-mordingi-bandarikjunum-grunadur-um-fleiri-brot/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2022/06/15/islenskur_karlmadur_daemdur_fyrir_barnanid_a_spani/ https://www.ruv.is/frettir/erlent/stadfestur-14-ara-domur-fyrir-mord Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðný S. Bjarnadóttir Kynferðisofbeldi Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Sjá meira
Reglulega koma fréttir af karlmönnum með erlent ríkisfang sem brjóta af sér á Íslandi. Um leið fer af stað hvatrænt viðbragð virkra í athugasemdum sem vilja leysa svona mál með því að reka útlendingana úr landi og fylgir oft hatursorðræða gegn trúarhópum eða litarhætti. Þessi orðræða gerir ekkert annað en að afvegaleiða umræðuna og taka fókusinn frá því hvert aðal vandamálið er; ofbeldi karla gegn konum. Það gefur auga leið að í stækkandi samfélagi stækkar einnig hópurinn sem fremur glæpi, það hefur ekkert með þjóðerni að gera. Ef við skoðum tölfræði frá lögreglunni og Hagstofu Íslands frá 2024 þá voru 568 kynferðisbrot tilkynnt til lögreglunnar. Þessar 568 tilkynningar innihalda blygðunarsemisbrot, kynferðislegt áreiti, stafræn kynferðisbrot, kynferðisbrot gegn börnum og nauðgun. Af öllum tilkynntum kynferðisbrotum voru 94% gerenda karlmenn og af þeim 534 tilkynningum voru 29% þeirra með erlent ríkisfang sem gera málin 155. Samkvæmt Hagstofu Íslands búa hér 37.691 karlmenn af erlendum uppruna með fasta búsetu á Íslandi og ef við yfirfærum þessi 155 mál á þann fjölda svarar það 0.41% innflytjenda. Saklausir án dvalarleyfis í gæsluvarðhaldi En hvers vegna eru erlendir ríkisborgarar þeir sem sæta gæsluvarðhaldi í 70% tilfella? Gæsluvarðhaldi er ekki einungis beitt í rannsókn sakamála. Þessu úrræði er t.d. beitt þegar brottvísa á einstaklingum - einstaklingum sem hafa ekki brotið af sér heldur fá ekki dvalarleyfi. Burt séð frá allri tölfræðinni er merkilegast í þessu öllu saman að reynt er ítrekað að afvegaleiða umræðuna með því að stýra henni að þessum 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot í stað þess að sjá vandamálið sem eru karlmenn sem beita konur ofbeldi. Það er engin sía til, það er ekkert sem aðskilur þá menn frá öðrum í daglegu fasi. Þeir leynast víða. Hvað með Íslendinga sem brjóta af sér erlendis? Það eru þó nokkur dæmi um íslenska menn sem hafa flutt til annarra landa og stundað þar barnaníð, myrt konur og nauðgað þeim. Hefðu þau lönd sem glæpirnir voru framdir einhvern veginn geta síað þessa menn út á landamærunum og sent þá heim til sín? Á hvaða forsendum? Um 5 þúsund Íslendingar fluttu frá Íslandi árið 2024, hvernig eigum við að vita hvort leynist ofbeldismenn þar? Þessi hugsunarháttur gerir ekkert annað en að fría ofbeldismenn ábyrgðinni. Vandamálið er ekki fólksflutningur heldur kynbundið ofbeldi sem er sífellt að færast í aukana. Við þurfum að efla stjórnvöld og réttarkerfið til að taka betur á þessum málum yfir höfuð. Blákaldur veruleikinn er sá að sjaldnast eru menn sem kærðir eru fyrir nauðgun settir í gæsluvarðhald, það er algjör undantekning. Langflest kynferðisbrotamál sem rata á borð lögreglunnar eru felld niður og aðeins um 13% mála fá áheyrn dómstóla. Öryggi kvenna er ekki tryggt í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið kærðir fyrir nauðgun eru frjálsir í samfélaginu okkar. Menn sem hafa verið dæmdir sekir eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir áfrýja. Menn sem hafa nýtt allan áfrýjunarrétt sinn og enda með staðfestingu á dómi eru frjálsir í samfélaginu okkar á meðan þeir ganga frá sínum málum. Dæmdir menn bíða svo að meðaltali í 2.2 ár eftir að byrja að afplána og oft sitja þeir inni í fangelsi um 10% af tímanum og eru þá komnir í opið úrræði. Dæmdir íslenskir menn ganga lausir árum saman Brotaþolar eru aldrei frjálsir á meðan öllu þessu stendur. Alltof mörg þurfa að horfa upp á málin sín felld niður og nauðgara ganga lausa. Brotaþolar þurfa að lifa með afleiðingum ofbeldisins og eiga hættu á að rekast á ofbeldismanninn hvar sem er. Þau sem eru reiðust yfir því að útlendingar stundi hér byrlanir og hópnauðganir líta gjörsamlega fram hjá íslenskum gerendum. Ég hef aldrei séð neinn krefjast gæsluvarðhalds á íslenskum nauðgara. Ég hef ekki séð myndum af íslenskum nauðgurum dreift á skemmtistaði og þeim meinaður aðgangur eftir einungis að kæra hafi verið lögð fram. Ég hef heldur aldrei séð einhvern hrópa saklaus uns sekt er sönnuð þegar kemur að útlendum nauðgurum. Þjóðerni, uppruni eða staða í samfélaginu á ekki að skipta máli. Við eigum að vera jafn reið yfir því þegar karlmenn beita konur ofbeldi. Ef 0.41% útlendinga sem fremja kynferðisbrot er innflutt vandamál þá mætti alveg eins telja íslenska ofbeldismenn sem brjóta af sér í útlöndum part af okkar útflutningi. Höfundur er stjórnarformaður Vitundar, samtaka gegn kynbundnu ofbeldi Heimildir : Ársskýrsla Ríkisendurskoðunar https://hagstofa.is/talnaefni/ibuar/mannfjoldi/yfirlit/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/04/25/utlendingar_grunadir_i_helmingi_hopnaudgana/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/01/02/aldrei_fleiri_urskurdadir_i_gaesluvardhald/ https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2023/02/06/Gaesluvardhald-a-Islandi-er-ekki-ofnotad-eda-sjalfvirkt/ https://www.visir.is/g/20252718842d/haelis-leit-endur-bidi-brott-visunar-vid-o-vid-unandi-ad-staedur https://www.dv.is/frettir/2024/03/21/islenskur-mordingi-bandarikjunum-grunadur-um-fleiri-brot/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2022/06/15/islenskur_karlmadur_daemdur_fyrir_barnanid_a_spani/ https://www.ruv.is/frettir/erlent/stadfestur-14-ara-domur-fyrir-mord
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun