Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar 14. mars 2025 14:33 Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Börn og uppeldi Skóla- og menntamál Frístund barna Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar