Álfar og huldufólk styðja umhverfisvernd Bryndís Fjóla Pétursdóttir skrifar 8. mars 2025 08:32 Á Íslandi stöndum við almennt vörð um þann óáþreifanlega menningararf sem lýtur að álfum og huldufólki. Við tölum um álagabletti og álfaborgir, syngjum Stóð ég úti í tunglsljósi og hrífumst af því óræða í málverkum Kjarvals. Þetta gerum við stolt, enda ánægð með hvað landið okkar er ríkt af dulúð og ósýnileika og sönnum sögum þess efnis. Heimildir um dvalarsvæði huldufólks, álfa og trölla hafa verið skráðar hér á landi samhliða skráningu á öðrum náttúruminjum og örnefnum landsvæða. Það að hýsa vitneskju um og sögur af álfum og huldufólki hefur raunverulegt verndargildi fyrir landið, til dæmis þegar vegaframkvæmdir, húsbyggingar eða önnur mannvirkjagerð er fyrirhuguð. Ísland, landið okkar, er lifandi minnisvarði hinna mörgu vídda sem við höfum um aldir tengt okkur við. Við höfum gefið hólum og hæðum, giljum og fossum nöfn þeirra náttúruvætta sem þar hafa haft búsetu – þótt í annarri vídd sé. Svæðisskipulag þorpa og bæja hefur tekið mið af búsvæðum álfa sem þannig hafa fengið að vera í friði. Álfum hefur verið úthlutað lóðum þar sem við mannfólkið megum ekki byggja og álfabyggðir jafnvel fengið götunúmer. Vitund okkar um náttúruvætti í umhverfinu hefur nært og eflt sköpunargleði okkar í ritlist, myndlist, tónlist, leikritun og kvikmyndum, handverki og lifandi hefðum frásagnarlistarinnar. Já, við erum rík – svo rík í mörgum skilningi. Frumkvöðull og fornkvöðull Ég telst vera frumkvöðull, ég hrindi í framkvæmd nýstárlegum hugmyndum, sem líta dagsins ljós, sem ég vil meina að bæti og sé nauðsynlegt fyrir samfélagið okkar í dag. Einnig hef ég stofnað sprotafyrirtækið Huldustígur ehf. En um leið segist ég vera fornkvöðull. Nýtt orð, já, sem lýsir mér vel. Ég tala um forna og frumstæða þekkingu dags daglega, eins og það að lesa í landið sitt og nýta náttúrugreind sína . Mögulega hefur menntun mín sem garðyrkjufræðingur og það að vera ættleidd gert það að verkum að ég tel eðlilegt að leita að upprunanum. Hvert liggja rætur mínar? Ég finn í hjarta mínu, að ég er af frumbyggjum komin - frumbyggjum Íslands og þörf mín fyrir því að viðhalda þeirra þekkingu er mikil. Frumbyggjar teljast þeir er búa yfir sérstæðri menningu sem er nátengd náttúrunni og auðæfum hennar. Þeir eru félagslega, menningarlega og /eða tungumálalega ólíkir meirihluta íbúa í heiminum. Í dag hefur náttúran krefjandi þörf fyrir náttúrugreind okkar, sem kalla sig frumbyggja. Við hér á Íslandi höfum þessa þekkingu. Ég stend fyrir fræðslu og skynjun í náttúrunni - um aðrar víddir og þá er ég að tala um álfa, huldufólk, tröll, dreka og hafmeyjar, tilveru þeirra og tilverurétti og stuðla þannig að því að við tengjumst náttúrunni og skynjum hana á fjölbreyttan hátt ; leyfum henni að eiga við okkur orð, bindumst henni tryggðar- og vináttuböndum og þiggjum leiðsögn frá þeim sem dvelja samhliða okkur – en í annarri vídd. Náttúran finnur þar vel fyrir hugsunum okkar og gjörðum – eins og við þeirra. Traust og stolt Nýverið bauðst mér, völvunni og álfahvíslaranum frá Íslandi, og kvikmyndagerðarkonunni Ingu Lísu Middleton að taka þátt í menningarviðburði í íslenska sendiráðinu í London. Reyndar var erindi okkar tveggja tilefni þessa menningarviðburðar. Við vorum komnar til að kynna sögu álfa og huldufólks ofl. á Íslandi og hvernig vitneskja okkar um það, hefur um aldir birst í menningararfi okkar . Erindið var að vitna um hvernig vitund og vitneskja um álfa, huldufólk og tröll getur nýst í aðgerðum í loftslagsmálum, okkur og komandi kynslóðum til heilla. Flestir gestanna voru enskumælandi og margir tengdir öðrum sendiráðum í London. Í samtölum við þá varð mér ljóst hversu einstök og verðmæt þjóðararfleifð okkar er á heimsvísu. Sem talskona frumbyggja var ég minnt á að trúlega erum við eina þjóð heims sem ennþá á allt sitt. Við búum við fjölbreytilega náttúru heillar eyju og hafsins úti fyrir auk þess að eiga hreinan, óáþreifanlegan arf sem tengist trúnni á og samtalinu við náttúruna. Og við eigum tungumál og bókmenntir sem geyma söguna um þetta órofa samband lands og þjóðar. Samhliða þessari blessun höfum við varðveitt stoltið okkar, við vitum hvaðan við komum og hver við erum og að landið okkar treystir okkur. Næstu kynslóðum til handa Fjöldi þjóða hefur hlunnfarið frumbyggja lands síns og lítilsvirt náttúrugreind þeirra og þekkingu. Ég hef þá trú að við, frumbyggjarnir, þurfum að standa saman nú sem endranær. Við verðum að eiga frumkvæði að fræðslu um verðmæta náttúruskynjun og óáþreifanlegan menningararf okkar. Almenn þekking á því sviði getur skapað dýpri skilning á umhverfisvernd og tækifæri fyrir náttúru okkar og auðlindir, ekki aðeins okkar vegna heldur einnig komandi kynslóða. Höfundur er völva og verkefnastjóri Huldustígs ehf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Á Íslandi stöndum við almennt vörð um þann óáþreifanlega menningararf sem lýtur að álfum og huldufólki. Við tölum um álagabletti og álfaborgir, syngjum Stóð ég úti í tunglsljósi og hrífumst af því óræða í málverkum Kjarvals. Þetta gerum við stolt, enda ánægð með hvað landið okkar er ríkt af dulúð og ósýnileika og sönnum sögum þess efnis. Heimildir um dvalarsvæði huldufólks, álfa og trölla hafa verið skráðar hér á landi samhliða skráningu á öðrum náttúruminjum og örnefnum landsvæða. Það að hýsa vitneskju um og sögur af álfum og huldufólki hefur raunverulegt verndargildi fyrir landið, til dæmis þegar vegaframkvæmdir, húsbyggingar eða önnur mannvirkjagerð er fyrirhuguð. Ísland, landið okkar, er lifandi minnisvarði hinna mörgu vídda sem við höfum um aldir tengt okkur við. Við höfum gefið hólum og hæðum, giljum og fossum nöfn þeirra náttúruvætta sem þar hafa haft búsetu – þótt í annarri vídd sé. Svæðisskipulag þorpa og bæja hefur tekið mið af búsvæðum álfa sem þannig hafa fengið að vera í friði. Álfum hefur verið úthlutað lóðum þar sem við mannfólkið megum ekki byggja og álfabyggðir jafnvel fengið götunúmer. Vitund okkar um náttúruvætti í umhverfinu hefur nært og eflt sköpunargleði okkar í ritlist, myndlist, tónlist, leikritun og kvikmyndum, handverki og lifandi hefðum frásagnarlistarinnar. Já, við erum rík – svo rík í mörgum skilningi. Frumkvöðull og fornkvöðull Ég telst vera frumkvöðull, ég hrindi í framkvæmd nýstárlegum hugmyndum, sem líta dagsins ljós, sem ég vil meina að bæti og sé nauðsynlegt fyrir samfélagið okkar í dag. Einnig hef ég stofnað sprotafyrirtækið Huldustígur ehf. En um leið segist ég vera fornkvöðull. Nýtt orð, já, sem lýsir mér vel. Ég tala um forna og frumstæða þekkingu dags daglega, eins og það að lesa í landið sitt og nýta náttúrugreind sína . Mögulega hefur menntun mín sem garðyrkjufræðingur og það að vera ættleidd gert það að verkum að ég tel eðlilegt að leita að upprunanum. Hvert liggja rætur mínar? Ég finn í hjarta mínu, að ég er af frumbyggjum komin - frumbyggjum Íslands og þörf mín fyrir því að viðhalda þeirra þekkingu er mikil. Frumbyggjar teljast þeir er búa yfir sérstæðri menningu sem er nátengd náttúrunni og auðæfum hennar. Þeir eru félagslega, menningarlega og /eða tungumálalega ólíkir meirihluta íbúa í heiminum. Í dag hefur náttúran krefjandi þörf fyrir náttúrugreind okkar, sem kalla sig frumbyggja. Við hér á Íslandi höfum þessa þekkingu. Ég stend fyrir fræðslu og skynjun í náttúrunni - um aðrar víddir og þá er ég að tala um álfa, huldufólk, tröll, dreka og hafmeyjar, tilveru þeirra og tilverurétti og stuðla þannig að því að við tengjumst náttúrunni og skynjum hana á fjölbreyttan hátt ; leyfum henni að eiga við okkur orð, bindumst henni tryggðar- og vináttuböndum og þiggjum leiðsögn frá þeim sem dvelja samhliða okkur – en í annarri vídd. Náttúran finnur þar vel fyrir hugsunum okkar og gjörðum – eins og við þeirra. Traust og stolt Nýverið bauðst mér, völvunni og álfahvíslaranum frá Íslandi, og kvikmyndagerðarkonunni Ingu Lísu Middleton að taka þátt í menningarviðburði í íslenska sendiráðinu í London. Reyndar var erindi okkar tveggja tilefni þessa menningarviðburðar. Við vorum komnar til að kynna sögu álfa og huldufólks ofl. á Íslandi og hvernig vitneskja okkar um það, hefur um aldir birst í menningararfi okkar . Erindið var að vitna um hvernig vitund og vitneskja um álfa, huldufólk og tröll getur nýst í aðgerðum í loftslagsmálum, okkur og komandi kynslóðum til heilla. Flestir gestanna voru enskumælandi og margir tengdir öðrum sendiráðum í London. Í samtölum við þá varð mér ljóst hversu einstök og verðmæt þjóðararfleifð okkar er á heimsvísu. Sem talskona frumbyggja var ég minnt á að trúlega erum við eina þjóð heims sem ennþá á allt sitt. Við búum við fjölbreytilega náttúru heillar eyju og hafsins úti fyrir auk þess að eiga hreinan, óáþreifanlegan arf sem tengist trúnni á og samtalinu við náttúruna. Og við eigum tungumál og bókmenntir sem geyma söguna um þetta órofa samband lands og þjóðar. Samhliða þessari blessun höfum við varðveitt stoltið okkar, við vitum hvaðan við komum og hver við erum og að landið okkar treystir okkur. Næstu kynslóðum til handa Fjöldi þjóða hefur hlunnfarið frumbyggja lands síns og lítilsvirt náttúrugreind þeirra og þekkingu. Ég hef þá trú að við, frumbyggjarnir, þurfum að standa saman nú sem endranær. Við verðum að eiga frumkvæði að fræðslu um verðmæta náttúruskynjun og óáþreifanlegan menningararf okkar. Almenn þekking á því sviði getur skapað dýpri skilning á umhverfisvernd og tækifæri fyrir náttúru okkar og auðlindir, ekki aðeins okkar vegna heldur einnig komandi kynslóða. Höfundur er völva og verkefnastjóri Huldustígs ehf.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun