Íshella heysteria sófasérfræðinga ríður ekki við einteyming Kristján Logason skrifar 4. september 2024 21:00 Það er furðulegt að ekki sé meira sagt að sjá hvern sófasérfræðinginn á fætur öðrum stíga fram og furða sig á ferðum í íshella að sumarlagi. Þannig skilur fjármálaráðherra ekkert í því að farið sé í ferðir í íshella á sama tíma og fjölskylda hans dælir þangað inn ferðamönnum. Magnús Tumi sérfræðingur fjölmiðla í öllu sem viðkemur Íslandi fullyrðir að íshellar séu hættulegir nema þegar háttsettir aðilar setja ofan í við hann og þá dregur hann í land með íshellinn í Langjökli þó allir sem keyrt hafi þangað upp viti að enginn akstur að íshelli er hættulegri en einmitt sá akstur. Ég vil reyndar meina að enginn íshellir sé hættulegri en aksturinn að þeim íshelli enda verða menn að keyra eftir GPS til þess eins að hverfa ekki í sprungu á leiðinni. Enginn íshellir er eins og því eru allar alhæfingar um íshella rangar. Sumir íshellar geta verið jafn öruggir að fara í að sumri jafnt sem vetri meðan aðrir eru hættulegir jafnt sumar sem vetur. Eðli íshella byggir á því hvar þeir eru í stálinu og ísnum og ástæða þess að ekki hefur að jafnaði verið farið í íshella að sumri er vegna þess að flestir íshellar eins og í Breiðamerkurjökli myndast á mörkum jarðvegs og íss við það að vatnsflaumur að sumri grefur út helli sem hægt er að fara í þegar frystir og vatnselgurinn sjatnar eða hverfur alveg. Til eru aðrir íshellar eins og í Kötlujökli sem eru annarar gerðar og myndast hærra í stálinu en í Breiðamerkurjökli. Vandamálið við slíkan íshelli er ekki vatsflaumurinn að sumri heldur bráðnunin sem á sér stað á jöklinum. Af þeim sökum getur svo farið að íshellir sem aðgengilegur er að vori og fram eftir sumri sé jafnvel horfin síðsumars vegna bráðnunar. Það þýðir ekki endilega að hellirinn sé hættulegur allt sumarið en setur þá kröfu á ferðaþjónustuaðila að fylgjast vel með. Þeir ferðaþjónustuaðilar sem fara í slíka jökla að sumarlagi fylgjast vel með þróuninni og ef þeir telja að ekki sé öruggt að fara í slíka hella þá gera þeir það ekki, enda er það skelfilegt fyrir fyritæki ef eitthvað kemur fyrir og jafnvel endalok þess. Af þeim sökum einum er það kapp fyrirtækja að gæta sem fylgsta öryggis í hvívetna. Þannig var það með ísboga sem var til staðar í Kötlujökli og menn fóru ekki nálægt honum með viðskiptavini löngu áður en hann hrundi. Hann var þó ekki hættulegri en svo að töluvert eftir að ferðaþjónustuaðilar hættu að fara nælægt honum klifu ofurhugar bogan án þess að hann hrundi. Það breytti þó engu fyrir ferðaþjónustuaðila. Nú þegar fjölmiðlar fara offari í að reyna að spyrða jöklafyrirtæki við glæpsamleg athæfi reynir hver aðilinn á fætur öðrum að slá sér á brjósti og segja ekki ég, ekki ég um leið og þeir spíta því útúr sér að "heimamenn" myndu nú ekki gera svona, í þeirri vona að útlendingar að sunnun láti nú vera að koma með ferðamenn inn á svæði heimamanna sem þeir telja sig eiga skuldlaust. Félag fjallaleiðsögumanna er annað fyrirbæri sem nú reynir sitt ítrasta að ná loksins því markmiði sínu að fá einokun á útskrift jöklaleiðsögumanna um leið og þeir afneita sínum færustu mönnum. Slíkt væri óhæfa enda félagið ekki staðið sig vel í neinu nema í því að hygla forystumönnum þess og sumir kennarar þess aðilar sem ekki ættu að koma nálægt kennslu. Framtíðar kennsla í fjalla og jöklamennsku þarf að vera á höndum fleiri en eins aðila en þar þarf að setja staðla á pari við erlenda ISO staðla og gera kröfur um vottaða kennslu og kennara. Það er alger óhæfa að aðilar með vottað nám frá erlendum fjallaleiðsöguskólum skuli ekki fá viðurkenningu á sínu námi þó það sé margfalt meira en þeirra sjálflærðu sérfræðinga sem setja reglurnar í félagi fjallaleiðsögumanna. Öryggismál eru mikilvæg. Öryggismál þeirra sem fara í eða á jökul þurfa að vera á hreinu og fyrirtæki hafa áður svarað kalli yfirvalda á jákvæðan hátt eins og með Svínafellsjökul þar sem ekkert fyrirtæki fer lengur með fólk eftir beiðni yfirvalda þar um vegna hættu á því að hlíðin við jökulinn hrynji. Það er ekkert að því að yfirvöld setji fram kröfur um þjálfun og vottun þeirra sem stunda fjalla og jöklamennsku en meðan ekki er til ISO vottaður staðall þar um, er erfitt við að eiga og þar þurfa yfirvöld að horfa í eigin barm. Ferðaþjónustan hefur gert sitt besta sjálf í því að fara fram á lágmarkskröfur eins og Hard Ice1 fyrir þá sem fara á jökulinn og ökuleiðsögumenn margir hafa tekið það upp hjá sjálfum sér á eigin kostnað að sækja námskeið í Wilderness first responder og þurfa þar að auki að taka námskeið í skyndihjálp á fimm ára fresti. Þörf á banni eins og Ferðamálastjóri hefur nú ígrundað og fjölmiðlar virðast sækja í að kalla eftir er því ekki til staðar. Meta þarf hvert svæði fyrir sig rétt eins og meta þarf aðstæður hverju sinni enda breytingar á jöklum gríðalegar og töluvert meiri þetta sumarið en mig hefði órað fyrir. Engan gat órað fyrir því sem gerðist á Breiðarmerkurjökli og það er martröð hvers leiðsögumanns að lenda í aðstæðum þar sem slys verður. Það reyna allir sitt besta en slys gera oft ekki boð á undan sér. Bann er ekki besta leiðin. Ef svo væri væri öllum bannað að fara út fyrir málbik og ekki nokkur sála fengi að fara í Reynisfjöru enda hafa þar á undanförnum árum orðið fleiri dauðsföll en á nokkrum öðrum fjölförnum ferðamannastað. Þjálfun leiðsögumanna og fræðsla og svo endurþjálfun og ISO vottun er mun betur til þess fallin að bægja frá hættu en boð og bönn. Með þjálfun og vottun eiga þá líka leiðsögumenn auðveldara með að segja við þá sem þeir starfa fyrir að aðstæður séu of hættulegar og það verður erfiðara fyrir skrifstofuaðila að beita þrýstingi á leiðsögumenn að fara hvurnig sem viðrar og hverjar sem aðstæðurnar eru, nokkuð sem betur fer gerist æ sjaldnar nú en áður. Öryggi fræðsla og vottuð þjálfun er það sem þarf til framtíðar ekki boð og bönn. Höfundur er leiðsögumaður sem oft leggur leið sína inn í jökulinn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Slys á Breiðamerkurjökli Ferðamennska á Íslandi Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Það er furðulegt að ekki sé meira sagt að sjá hvern sófasérfræðinginn á fætur öðrum stíga fram og furða sig á ferðum í íshella að sumarlagi. Þannig skilur fjármálaráðherra ekkert í því að farið sé í ferðir í íshella á sama tíma og fjölskylda hans dælir þangað inn ferðamönnum. Magnús Tumi sérfræðingur fjölmiðla í öllu sem viðkemur Íslandi fullyrðir að íshellar séu hættulegir nema þegar háttsettir aðilar setja ofan í við hann og þá dregur hann í land með íshellinn í Langjökli þó allir sem keyrt hafi þangað upp viti að enginn akstur að íshelli er hættulegri en einmitt sá akstur. Ég vil reyndar meina að enginn íshellir sé hættulegri en aksturinn að þeim íshelli enda verða menn að keyra eftir GPS til þess eins að hverfa ekki í sprungu á leiðinni. Enginn íshellir er eins og því eru allar alhæfingar um íshella rangar. Sumir íshellar geta verið jafn öruggir að fara í að sumri jafnt sem vetri meðan aðrir eru hættulegir jafnt sumar sem vetur. Eðli íshella byggir á því hvar þeir eru í stálinu og ísnum og ástæða þess að ekki hefur að jafnaði verið farið í íshella að sumri er vegna þess að flestir íshellar eins og í Breiðamerkurjökli myndast á mörkum jarðvegs og íss við það að vatnsflaumur að sumri grefur út helli sem hægt er að fara í þegar frystir og vatnselgurinn sjatnar eða hverfur alveg. Til eru aðrir íshellar eins og í Kötlujökli sem eru annarar gerðar og myndast hærra í stálinu en í Breiðamerkurjökli. Vandamálið við slíkan íshelli er ekki vatsflaumurinn að sumri heldur bráðnunin sem á sér stað á jöklinum. Af þeim sökum getur svo farið að íshellir sem aðgengilegur er að vori og fram eftir sumri sé jafnvel horfin síðsumars vegna bráðnunar. Það þýðir ekki endilega að hellirinn sé hættulegur allt sumarið en setur þá kröfu á ferðaþjónustuaðila að fylgjast vel með. Þeir ferðaþjónustuaðilar sem fara í slíka jökla að sumarlagi fylgjast vel með þróuninni og ef þeir telja að ekki sé öruggt að fara í slíka hella þá gera þeir það ekki, enda er það skelfilegt fyrir fyritæki ef eitthvað kemur fyrir og jafnvel endalok þess. Af þeim sökum einum er það kapp fyrirtækja að gæta sem fylgsta öryggis í hvívetna. Þannig var það með ísboga sem var til staðar í Kötlujökli og menn fóru ekki nálægt honum með viðskiptavini löngu áður en hann hrundi. Hann var þó ekki hættulegri en svo að töluvert eftir að ferðaþjónustuaðilar hættu að fara nælægt honum klifu ofurhugar bogan án þess að hann hrundi. Það breytti þó engu fyrir ferðaþjónustuaðila. Nú þegar fjölmiðlar fara offari í að reyna að spyrða jöklafyrirtæki við glæpsamleg athæfi reynir hver aðilinn á fætur öðrum að slá sér á brjósti og segja ekki ég, ekki ég um leið og þeir spíta því útúr sér að "heimamenn" myndu nú ekki gera svona, í þeirri vona að útlendingar að sunnun láti nú vera að koma með ferðamenn inn á svæði heimamanna sem þeir telja sig eiga skuldlaust. Félag fjallaleiðsögumanna er annað fyrirbæri sem nú reynir sitt ítrasta að ná loksins því markmiði sínu að fá einokun á útskrift jöklaleiðsögumanna um leið og þeir afneita sínum færustu mönnum. Slíkt væri óhæfa enda félagið ekki staðið sig vel í neinu nema í því að hygla forystumönnum þess og sumir kennarar þess aðilar sem ekki ættu að koma nálægt kennslu. Framtíðar kennsla í fjalla og jöklamennsku þarf að vera á höndum fleiri en eins aðila en þar þarf að setja staðla á pari við erlenda ISO staðla og gera kröfur um vottaða kennslu og kennara. Það er alger óhæfa að aðilar með vottað nám frá erlendum fjallaleiðsöguskólum skuli ekki fá viðurkenningu á sínu námi þó það sé margfalt meira en þeirra sjálflærðu sérfræðinga sem setja reglurnar í félagi fjallaleiðsögumanna. Öryggismál eru mikilvæg. Öryggismál þeirra sem fara í eða á jökul þurfa að vera á hreinu og fyrirtæki hafa áður svarað kalli yfirvalda á jákvæðan hátt eins og með Svínafellsjökul þar sem ekkert fyrirtæki fer lengur með fólk eftir beiðni yfirvalda þar um vegna hættu á því að hlíðin við jökulinn hrynji. Það er ekkert að því að yfirvöld setji fram kröfur um þjálfun og vottun þeirra sem stunda fjalla og jöklamennsku en meðan ekki er til ISO vottaður staðall þar um, er erfitt við að eiga og þar þurfa yfirvöld að horfa í eigin barm. Ferðaþjónustan hefur gert sitt besta sjálf í því að fara fram á lágmarkskröfur eins og Hard Ice1 fyrir þá sem fara á jökulinn og ökuleiðsögumenn margir hafa tekið það upp hjá sjálfum sér á eigin kostnað að sækja námskeið í Wilderness first responder og þurfa þar að auki að taka námskeið í skyndihjálp á fimm ára fresti. Þörf á banni eins og Ferðamálastjóri hefur nú ígrundað og fjölmiðlar virðast sækja í að kalla eftir er því ekki til staðar. Meta þarf hvert svæði fyrir sig rétt eins og meta þarf aðstæður hverju sinni enda breytingar á jöklum gríðalegar og töluvert meiri þetta sumarið en mig hefði órað fyrir. Engan gat órað fyrir því sem gerðist á Breiðarmerkurjökli og það er martröð hvers leiðsögumanns að lenda í aðstæðum þar sem slys verður. Það reyna allir sitt besta en slys gera oft ekki boð á undan sér. Bann er ekki besta leiðin. Ef svo væri væri öllum bannað að fara út fyrir málbik og ekki nokkur sála fengi að fara í Reynisfjöru enda hafa þar á undanförnum árum orðið fleiri dauðsföll en á nokkrum öðrum fjölförnum ferðamannastað. Þjálfun leiðsögumanna og fræðsla og svo endurþjálfun og ISO vottun er mun betur til þess fallin að bægja frá hættu en boð og bönn. Með þjálfun og vottun eiga þá líka leiðsögumenn auðveldara með að segja við þá sem þeir starfa fyrir að aðstæður séu of hættulegar og það verður erfiðara fyrir skrifstofuaðila að beita þrýstingi á leiðsögumenn að fara hvurnig sem viðrar og hverjar sem aðstæðurnar eru, nokkuð sem betur fer gerist æ sjaldnar nú en áður. Öryggi fræðsla og vottuð þjálfun er það sem þarf til framtíðar ekki boð og bönn. Höfundur er leiðsögumaður sem oft leggur leið sína inn í jökulinn.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun