Öll hreyfing skiptir máli Alma D. Möller skrifar 7. febrúar 2024 08:00 Lífshlaupið og endurskoðaðar ráðleggingar um hreyfingu Í dag, 7. febrúar, ræsir Íþrótta- og ólympíusamband Íslands Lífshlaupið í 17. sinn en embætti landlæknis hefur verið samstarfsaðili þess í gegnum árin. Meginmarkmið Lífshlaupsins er að hvetja landsmenn til að hreyfa sig í samræmi við opinberar ráðleggingar og gera hreyfingu að föstum lið í lífinu eftir því sem við á; í frítíma, í vinnu, í skóla eða við val á ferðamáta. Í dag kynnir einnig embætti landlæknis endurskoðaðar ráðleggingar um hreyfingu og takmörkun kyrrsetu en hið síðarnefnda er ekki síður mikilvægt nú þegar afþreying er oft í sjónvarpi, snjallsíma eða tölvu. Ráðleggingarnar eru afrakstur vinnu faghóps á vegum embættis landlæknis í samstarfi við sérfræðinga hjá Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu, Háskóla Íslands, Háskólanum í Reykjavík og Háskólanum á Akureyri. Ráðleggingarnar byggja á m.a. á alþjóðlegum ráðleggingum Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar sem komu út í lok árs árið 2020. Hægt er að fylgjast með kynningunni í streymi. Mikilvægi hreyfingar Mikilvægi reglulegrar hreyfingar er óumdeilt en hreyfing bætir heilsu og líðan á öllum æviskeiðum. Hreyfing bætir andlega heilsu og líðan og getur minnkað einkenni kvíða og þunglyndis. Svefn, sem er undirstaða heilsu og vellíðunar, verður betri sem og hugræn geta. Þá minnkar hreyfing líkur á ýmsum sjúkdómum, t.d. hjarta- og æðasjúkdómum, háþrýstingi, krabbameinum og sykursýki 2. Þá finnur fólk fyrir betri líkamlegri heilsu og auðveldara verður að halda kjörþyngd. Þannig má reikna með almennt betri lífsgæðum við ástundun hreyfingar. Fatlaðir einstaklingar Nú eru ráðleggingar fyrir fatlað fólk sérstakur liður í útgáfunni í fyrsta sinn. Ástæðan fyrir því að sérstök áhersla er lögð á þann fjölbreytilega hóp er að fatlaðir geta af ýmsum ástæðum átt erfiðara með að stunda hreyfingu en ófatlaðir. Til dæmis æfa einungis um 4% fatlaðra barna íþróttir innan íþróttahreyfingarinnar sem er margfalt lægra hlutfall en gengur og gerist á meðal ófatlaðra barna (sjá m.a. verkefnið Allir með). Með reglulegri hreyfingu við hæfi má til dæmis efla hreyfi- og félagsþroska og almennt auka færni og lífsgæði. Fyrir börn og ungmenni með langvarandi líkamlega eða andlega skerðingu eða skerta skynjun er ráðlagt um að hreyfa sig rösklega í minnst 60 mínútur á dag að meðaltali yfir vikuna og fái aðstoð til þess ef þarf. Fullorðnum með fötlun er ráðlagt að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur yfir vikuna. Aldraðir Eldra fólk er sömuleiðis breiður hópur hvað varðar aldur og færni og gegnir hreyfing lykilhlutverki í að viðhalda og bæta heilsu og líðan eldra fólks. Með reglulegri hreyfingu má hægja á áhrifum og einkennum öldrunar og þar með viðhalda getunni til að lifa lengur sjálfstæðu lífi. Fyrir utan þau almennu áhrif sem áður voru nefnd stuðlar hreyfing aldraðra að betra jafnvægi, meiri vöðvastyrk, minni beinþynningu og minni hættu á föllum sem annars eru algengur fylgifiskur öldrunar. Ráðleggingar til aldraðra eru að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur vikulega. Sérstaklega er mikilvægt að stunda hreyfingu sem styrkir vöðva, bætir jafnvægi og eykur hreyfigetu. Þá er hreyfing í hópi kjörið tækifæri til að styrkja félagsleg tengsl. Börn og ungmenni Börn og ungmenni eru breiður hópur hvað varðar aldur, færni og áhuga. Hreyfing er þeim nauðsynleg fyrir eðlilegan vöxt, þroska og almenna vellíðan. Jákvæð reynsla af hreyfingu í æsku eykur líkurnar á að fólk temji sér lifnaðarhætti sem fela í sér reglubundna hreyfingu á fullorðinsárum. Ráðlagt er að börnin hreyfi sig rösklega í minnst 60 mínútur á dag og kröftuglega minnst þrjá daga vikunnar. Fullorðin Öll fullorðin ættu að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur í viku hverri. Minnst tvo daga vikunnar ætti að stunda hreyfingu sem styrkir vöðva. Þá eru sérstakar ráðleggingar sem gilda á meðgöngu og eftir fæðingu. Hreyfing á meðgöngu minnkar líkur á fæðingarþunglyndi, meðgöngueitrun, meðgöngusykursýki, líkur á inngripum í fæðingu og hjálpar til við að draga úr algengum meðgöngutengdum óþægindum. Ráðlagt er um minnst 150 mínúta rösklega hreyfingu á viku. Það er aldrei of seint að byrja Það er aldrei of seint að byrja að hreyfa sig meira og betra að hreyfa sig lítið en ekki neitt. Byrja ætti rólega og smám saman auka tíma (hversu lengi), tíðni (hversu oft) og ákefð (hversu erfitt). Mikilvægast er að hver og einn stundi hreyfingu í samræmi við getu sína og lífsaðstæður hverju sinni og gefist ekki upp þó svo að bakslag verði. Markmiðið er að hreyfa sig reglubundið yfir allt árið og í gegnum öll æviskeið. Ganga og sund eru dæmi um frábæra hreyfingu sem ætti að henta mörgum. Góðar upplýsingar um gildi hreyfingar og hvernig má hreyfa sig meira er t.d.að finna á Heilsuveru. Ég hvet öll til að takmarka kyrrsetu og hreyfa sig að getu, það er svo sannarlega til mikils að vinna! Höfundur er landlæknir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alma D. Möller Heilsa Eldri borgarar Börn og uppeldi Heilbrigðismál Mest lesið Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Lífshlaupið og endurskoðaðar ráðleggingar um hreyfingu Í dag, 7. febrúar, ræsir Íþrótta- og ólympíusamband Íslands Lífshlaupið í 17. sinn en embætti landlæknis hefur verið samstarfsaðili þess í gegnum árin. Meginmarkmið Lífshlaupsins er að hvetja landsmenn til að hreyfa sig í samræmi við opinberar ráðleggingar og gera hreyfingu að föstum lið í lífinu eftir því sem við á; í frítíma, í vinnu, í skóla eða við val á ferðamáta. Í dag kynnir einnig embætti landlæknis endurskoðaðar ráðleggingar um hreyfingu og takmörkun kyrrsetu en hið síðarnefnda er ekki síður mikilvægt nú þegar afþreying er oft í sjónvarpi, snjallsíma eða tölvu. Ráðleggingarnar eru afrakstur vinnu faghóps á vegum embættis landlæknis í samstarfi við sérfræðinga hjá Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu, Háskóla Íslands, Háskólanum í Reykjavík og Háskólanum á Akureyri. Ráðleggingarnar byggja á m.a. á alþjóðlegum ráðleggingum Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar sem komu út í lok árs árið 2020. Hægt er að fylgjast með kynningunni í streymi. Mikilvægi hreyfingar Mikilvægi reglulegrar hreyfingar er óumdeilt en hreyfing bætir heilsu og líðan á öllum æviskeiðum. Hreyfing bætir andlega heilsu og líðan og getur minnkað einkenni kvíða og þunglyndis. Svefn, sem er undirstaða heilsu og vellíðunar, verður betri sem og hugræn geta. Þá minnkar hreyfing líkur á ýmsum sjúkdómum, t.d. hjarta- og æðasjúkdómum, háþrýstingi, krabbameinum og sykursýki 2. Þá finnur fólk fyrir betri líkamlegri heilsu og auðveldara verður að halda kjörþyngd. Þannig má reikna með almennt betri lífsgæðum við ástundun hreyfingar. Fatlaðir einstaklingar Nú eru ráðleggingar fyrir fatlað fólk sérstakur liður í útgáfunni í fyrsta sinn. Ástæðan fyrir því að sérstök áhersla er lögð á þann fjölbreytilega hóp er að fatlaðir geta af ýmsum ástæðum átt erfiðara með að stunda hreyfingu en ófatlaðir. Til dæmis æfa einungis um 4% fatlaðra barna íþróttir innan íþróttahreyfingarinnar sem er margfalt lægra hlutfall en gengur og gerist á meðal ófatlaðra barna (sjá m.a. verkefnið Allir með). Með reglulegri hreyfingu við hæfi má til dæmis efla hreyfi- og félagsþroska og almennt auka færni og lífsgæði. Fyrir börn og ungmenni með langvarandi líkamlega eða andlega skerðingu eða skerta skynjun er ráðlagt um að hreyfa sig rösklega í minnst 60 mínútur á dag að meðaltali yfir vikuna og fái aðstoð til þess ef þarf. Fullorðnum með fötlun er ráðlagt að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur yfir vikuna. Aldraðir Eldra fólk er sömuleiðis breiður hópur hvað varðar aldur og færni og gegnir hreyfing lykilhlutverki í að viðhalda og bæta heilsu og líðan eldra fólks. Með reglulegri hreyfingu má hægja á áhrifum og einkennum öldrunar og þar með viðhalda getunni til að lifa lengur sjálfstæðu lífi. Fyrir utan þau almennu áhrif sem áður voru nefnd stuðlar hreyfing aldraðra að betra jafnvægi, meiri vöðvastyrk, minni beinþynningu og minni hættu á föllum sem annars eru algengur fylgifiskur öldrunar. Ráðleggingar til aldraðra eru að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur vikulega. Sérstaklega er mikilvægt að stunda hreyfingu sem styrkir vöðva, bætir jafnvægi og eykur hreyfigetu. Þá er hreyfing í hópi kjörið tækifæri til að styrkja félagsleg tengsl. Börn og ungmenni Börn og ungmenni eru breiður hópur hvað varðar aldur, færni og áhuga. Hreyfing er þeim nauðsynleg fyrir eðlilegan vöxt, þroska og almenna vellíðan. Jákvæð reynsla af hreyfingu í æsku eykur líkurnar á að fólk temji sér lifnaðarhætti sem fela í sér reglubundna hreyfingu á fullorðinsárum. Ráðlagt er að börnin hreyfi sig rösklega í minnst 60 mínútur á dag og kröftuglega minnst þrjá daga vikunnar. Fullorðin Öll fullorðin ættu að hreyfa sig rösklega í minnst 150-300 mínútur eða kröftuglega í minnst 75-150 mínútur í viku hverri. Minnst tvo daga vikunnar ætti að stunda hreyfingu sem styrkir vöðva. Þá eru sérstakar ráðleggingar sem gilda á meðgöngu og eftir fæðingu. Hreyfing á meðgöngu minnkar líkur á fæðingarþunglyndi, meðgöngueitrun, meðgöngusykursýki, líkur á inngripum í fæðingu og hjálpar til við að draga úr algengum meðgöngutengdum óþægindum. Ráðlagt er um minnst 150 mínúta rösklega hreyfingu á viku. Það er aldrei of seint að byrja Það er aldrei of seint að byrja að hreyfa sig meira og betra að hreyfa sig lítið en ekki neitt. Byrja ætti rólega og smám saman auka tíma (hversu lengi), tíðni (hversu oft) og ákefð (hversu erfitt). Mikilvægast er að hver og einn stundi hreyfingu í samræmi við getu sína og lífsaðstæður hverju sinni og gefist ekki upp þó svo að bakslag verði. Markmiðið er að hreyfa sig reglubundið yfir allt árið og í gegnum öll æviskeið. Ganga og sund eru dæmi um frábæra hreyfingu sem ætti að henta mörgum. Góðar upplýsingar um gildi hreyfingar og hvernig má hreyfa sig meira er t.d.að finna á Heilsuveru. Ég hvet öll til að takmarka kyrrsetu og hreyfa sig að getu, það er svo sannarlega til mikils að vinna! Höfundur er landlæknir.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun