Innlent

Ofbeldismyndbönd og deiling geti verið liður í frekara of­beldi

Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar
342882486_233357502701350_3213756687251146655_n

Sérsveitin fór í nærri tvöfalt fleiri útköll vegna vopnaburðar í fyrra en árið 2019. Verkefnastjóri hjá Ríkislögreglustjóra segir yngri kynslóðir virðast gera minni greinarmun á sínu stafræna sjálfi og hinu hefðbundna og að svo virtist sem ofbeldismyndbönd ungmenna og dreifing þeirra sé liður í enn frekara ofbeldi og niðurlægingu viðkomandi þolanda.

Það var um síðustu helgi sem nokkrar unglingsstúlkur gengu í skokk á annarri í Breiðholti. Verknaðurinn var tekinn upp á myndband og fór það sem eldur í sinu um netheima. Þetta er eitt af mörgum slíkum ofbeldismyndböndum sem hafa farið í dreifingu síðustu misseri. María Rún Bjarnadóttir, verkefnastjóri gegn stafrænu ofbeldi hjá Ríkislögreglustjóra segir stafræna tækni hafa leikið lykilhlutverk í þeirri umbreytingu sem orðið hefur á samskiptum ungs fólks.

„Ungt fólk gerir minni greinarmun á sínu stafræna sjálfi og hinu hefðbundna en við sem eldri erum,“ útskýrir María sem bendir á að stafrænt sjálf þeirra sé jafnframt mun opnara en hjá eldri kynslóðum.

Ofbeldi og haturstjáning fái mikla dreifingu

María segir að þegar ungmenni taki upp og deili ofbeldismyndöndum geti það verið hluti af frekara ofbeldi.

„Þetta getur líka verið einhvers konar tilraun til þess að ná upp miklu áhorfi vegna þess að við sjáum að rannsóknir sýna það að ofbeldi og haturstjáning er það sem fær sjálfkrafa mestu dreifinguna í gegnum þessa sjálfvirkni hjá samfélagsmiðlunum.“

Framferðið geti líka verið leið barnanna til að kalla á hjálp. „Það getur verið að þú sért að deila þessu því þú kannt bara ekki að segja „ég er í vandræðum, hvað á ég að gera,“ þannig að þú deilir þessu í von um að einhver grípi það.“

Gríðarlega mikilvægt sé að tilkynna myndböndin eins fljótt og hægt er því um leið og ábending sé komin til lögreglu þá geti hún haft milligöngu um að loka fyrir frekari dreifingu. Á www.112.is/netoryggi er hægt að finna sérstaka ofbeldisgátt þar sem hægt er að finna ráð og leiðbeiningar. María segir mikilvægt að innleiða öryggismenningu í internetnotkun.

Lykilspurningin hvað en ekki hve lengi 

„Allir foreldrar held ég að vilji gera vel í þessum efnum og vilji að börnin sín gangi vel um sitt stafræna umhverfi alveg eins og umferðina en við kannski höfum ekki innleitt þessa öryggismenningu sem hefði þurft,“ segir María. Nú sé rétta augnablikið til að bæta úr því.

„Þar held ég að skipti máli að foreldrar hugsi minna um hversu lengi börnin þeirra eru í tækjunum og hugsi meira um hvað börnin eru að gera, að þau eigi samtal við börnin sín um tæknina, um samfélagsmiðlana, um tölvuleikina sem þau eru að spila vegna þess að það er þeirra veruleiki og þar eru þau að eiga í samskiptum við aðra, eftir atvikum, og þar eru þau að sjá hluti sem þau ráða misvel við.“

Egg- eða stunguvopn í 60% tilfella

Í samtali við fréttastofu í gær sagði Margrét Valdimarsdóttir doktor í afbrotafræði að sjö prósent allra barna á aldrinum 13-18 ára á höfuðborgarsvæðinu hefðu borið vopn því þeim fannst þau þurfa að verja sig. Aukin vopnavæðing sést einnig stað í tölum yfir útköll sérsveitarinnar.

Útköllum sérsveitarinnar vegna vopnamála hefur fjölgað gríðarlega á fimm ára tímabili. Árið 2019 voru heildarútköll sérsveitar 393 en þau voru 641 árið 2022. Útköllum sérsveitar vegna vopnamála voru rúm 200 árið 2019 en í fyrra voru þau 390 talsins. Fjölgunin nemur því 93 prósentum. Þegar litið er til vopnaútkalla á fimm ára tímabili má sjá að í sextíu prósent tilfella var um að ræða egg- eða stunguvopn en í um fjórðung tilvika komu skotvopn við sögu. Tölurnar sýna þá að þessi óheillaþróun heldur áfram á þessu ári.

Útköll sérsveitar Ríkislögreglustjóra hafa aldrei verið fleiri.Grafík/Sara

„Reynslumiklir lögreglumenn hafa áhyggjur af því hvernig ofbeldismenning er að þróast hjá ungu fólki á Íslandi,“ segir María Rún.


Tengdar fréttir

„Börn eru alltaf börn þótt málin séu grafalvarleg“

Þrjú ungmenni sæta nú gæsluvarðhaldi í tengslum við rannsókn lögreglu á andláti 27 ára pólsks karlmanns fyrir helgi. Einn þeirra er 19 ára og er í haldi á Hólmsheiði en hinir, tveir ungir karlmenn, eru vistaðir á lokuðu neyðarvistunarúrræði á Stuðlum því þeir eru undir lögaldri en af þeim sökum hefur barnavernd þurft að stíga inn í. Sautján ára stúlku var sleppt úr haldi eftir úrskurð Landsréttar þess efnis í gær.

Vill 700 þúsund króna sekt við hnífa­burði á kvöldin

Öryggis- og löggæslufræðingur segir nauðsynlegt að bregðast skjótt við til að koma hnífum af götum landsins. Hann telur að banna eigi hnífaburð „í margmenni“ frá sex á kvöldin til sjö á morgnanna og að sektir við slíku verði 700 þúsund krónur. Einnig leggur hann til bann á sölu allra hnífa nema eldhúsáhalda og verkfæra.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×