Margir einkennalausir með blóðtappa Kristinn Haukur Guðnason skrifar 18. apríl 2023 21:01 Signý Vala segir að hluti sjúklinga með blóðtappa í lungum deyji, jafn vel þó þeir fái viðeigandi meðferð. Á bilinu 300 til 400 manns greinast árlega með blóðtappa hér á landi. Sjúkdómurinn er talsverð byrði á bæði heilbrigðiskerfinu og samfélaginu öllu því margir eru vangreindir og einkennalausir. Íslenskt fyrirtæki kemur að blóðtapparannsóknum á skógarbjörnum. Blóðtappar, eða bláæðasegasjúkdómur, er heilbrigðisvá sem hefur verið nokkuð til umræðu á undanförnum árum. Einkum í Covid 19 faraldrinum. Signý Vala Sveinsdóttir, yfirlæknir blóðsjúkdóma á Landspítalanum, segir að um sé að ræða umtalsvert vandamál. „Bláæðasegasjúkdómur er talsverð byrði á heilbrigðiskerfinu og samfélaginu öllu því hann getur valdið miklum langvarandi fylgikvillum og jafnvel dauða,“ segir hún. Stundum engin augljós ástæða Ójafnvægi í storkukerfi líkamans veldur sjúkdómnum. Blóðtapparnir myndast vegna óeðlilega mikillar storknunar. Signý segir að ýmsir þættir geti ýtt undir hættuna. Svo sem bólguástand, hormónameðferðir eins og getnaðarvarnarpillan, þungun, skurðaðgerðir, reykingar, löng kyrrseta eða lega, alvarleg veikindi og sjúkrahúsvist, offita og jafn vel langar flugferðir. „Þá eru nokkrir þekktir arfgengir þættir en stundum er engin augljós eða þekkt ástæða fyrir myndun blóðtappans,“ segir Signý. Algengast er að fá blóðtappa í fótleggi og læri eða þá í lungum. Blóðtappi getur þó myndast í hvaða djúpum bláæðum líkamans sem er. Fótleggir og læri eru algengustu staðirnir þar sem blóðtappi myndast. Húðliturinn getur breyst. „Alvarlegasta formið er þegar blóðtappar í djúpum bláæðum, oftast ganglimum, losna frá og fara til lungna, þótt rannsóknir sýni að blóðtappi geti líka myndast upprunalega í lungum,“ segir Signý. „Það getur verið lífshættulegt ástand en talið er að um átta prósent lungnabláæðasega valdi dauðsfalli þrátt fyrir viðeigandi meðferð.“ Covid sjúklingar settir á blóðþynningu Covid 19 hefur áhrif á storkukerfið og eykur hættuna á myndun blóðtappa. Signý segir að þetta eigi einkum við þá sjúklinga sem leggjast inn á sjúkrahús og þá sérstaklega gjörgæslusjúklinga. Í ljósi þess hversu margir veiktust af Covid hafi eðlilega verið meira um blóðtappa í faraldrinum en í venjulegu árferði. Þetta hafi komið snemma fram í rannsóknum og voru þess vegna nánast allir inniliggjandi sjúklingar settir á fyrirbyggjandi blóðþynningarmeðferð. Græða hitamæla í kvið bjarna Eins og Vísir hefur greint frá standa yfir blóðrannsóknir á skógarbjörnum í Svíþjóð og Noregi. En það hefur lengi verið ráðgáta hvers vegna skógarbirnir fái ekki blóðtappa í margra mánaða vetrarhíði sínu. Rannsóknin sýnir fram á að þetta tengist próteininu HSP47, eða skorti á því í blóði bjarna yfir veturna. Bundnar eru miklar vonir við að rannsóknirnar nýtist við lyfjaþróun gegn blóðtöppum. Íslenska fyrirtækið Star-Oddi í Garðabæ hefur komið að þessari rannsókn. Fyrirtækið framleiðir hitamæla sem græddir eru í birnina. Birnirnir eru svæfðir úr þyrlu og hitamælunum úr Garðabænum komið fyrir í kviðnum á þeim.Högskolen in innlandet Ásgeir Bjarnason, þróunarstjóri Star-Oddi, segir að aðkoman hafi byrjað strax árið 2010. En þá var verkefnið að hefjast. Samkvæmt Ásgeiri lækkar líkamshiti skógarbjarna úr 37 eða 38 gráðum niður í 33 í híðinu. Hjartslátturinn lækkar niður í tíu slög á mínútu og þeir verða hreyfingarlausir. Hitamælarnir eru svokallaðir síritar, sem taka hitastigsmælingu með 0,1 gráðu nákvæmni og vista hana í minni. Mælarnir eru settir upp til að taka mælingu á fimm til þrjátíu mínútna fresti. „Mælarnir eru hannaðir til að þola langtímaígræðslu í dýrum,“ segir Ásgeir. Fyrirtækið hefur meðal annars framleitt hitamæla sem græddir voru í marðardýr, til þess að rannsaka bóluefni gegn Covid-19. Ásgeir Bjarnason þróunarstjóri Star Oddi segir mælana hannaða til að þola langtímaígræðslu í dýrum.Star Oddi „Birnirnir eru skotnir með svæfilyfi úr þyrlu, hitastigsmælirinn er ígræddur í kviðarhol á birninum til að mæla svokallað kjarnhitastig. Stundum fá þeir einnig hjartsláttamæli sem er þá ígræddur undir húð,“ segir Ásgeir um hvernig þetta er framkvæmt. Eins og Vísir greindi frá eru blóðsýni tekin úr björnunum og rannsökuð en fylgst er með björnunum með GPS tækjum. Heilbrigðismál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Vísindi Tengdar fréttir Lykilinn að lyfjum við blóðtappa að finna í blóði skógarbjarna Samkvæmt nýrri rannsókn getur blóð skógarbjarna gegnt lykilhlutverki við lyfjaþróun við blóðtappa. Birnirnir dvelja mánuðum saman í hýði án mikillar hreyfingar en hreyfingarleysi eykur á hættuna á blóðtappa hjá fólki. 18. apríl 2023 07:01 Mest lesið Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Innlent Bíll konunnar sást á upptöku Innlent Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Innlent Landsmenn allir harmi slegnir Innlent Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Erlent Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Innlent Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Innlent Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Innlent „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Innlent Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi Innlent Fleiri fréttir Þurfa bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Áfall fyrir RIFF Skipar samningateymi um uppbyggingu Víkings á Markarsvæði Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Tillaga um að stækka Hótel Flatey felld Landsmenn allir harmi slegnir Sósíalistar og Rússlandsvinir undir eitt þak „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Bærinn hefur afhent lögreglu myndefni í tengslum við hraðbankaránið Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi 83% fallinna almennir borgarar: „Allt sem er að gerast þarna ber einkenni þjóðarmorðs“ Næsti fasi í yfirtöku á Gasaströnd og Njálugleði Þrír laxar reyndust úr sjókví í Dýrafirði Allt stopp á lokametrunum Framboðið „verður að koma í ljós“ Fundu ríflega tuttugu lítra af brennisteinssýru í Gnoðarvogi Mikilvægt að nota réttu orðin sem séu píka og typpi Biðla til bílstjóra sem leggja á bílastæði kirkjunnar Sjá meira
Blóðtappar, eða bláæðasegasjúkdómur, er heilbrigðisvá sem hefur verið nokkuð til umræðu á undanförnum árum. Einkum í Covid 19 faraldrinum. Signý Vala Sveinsdóttir, yfirlæknir blóðsjúkdóma á Landspítalanum, segir að um sé að ræða umtalsvert vandamál. „Bláæðasegasjúkdómur er talsverð byrði á heilbrigðiskerfinu og samfélaginu öllu því hann getur valdið miklum langvarandi fylgikvillum og jafnvel dauða,“ segir hún. Stundum engin augljós ástæða Ójafnvægi í storkukerfi líkamans veldur sjúkdómnum. Blóðtapparnir myndast vegna óeðlilega mikillar storknunar. Signý segir að ýmsir þættir geti ýtt undir hættuna. Svo sem bólguástand, hormónameðferðir eins og getnaðarvarnarpillan, þungun, skurðaðgerðir, reykingar, löng kyrrseta eða lega, alvarleg veikindi og sjúkrahúsvist, offita og jafn vel langar flugferðir. „Þá eru nokkrir þekktir arfgengir þættir en stundum er engin augljós eða þekkt ástæða fyrir myndun blóðtappans,“ segir Signý. Algengast er að fá blóðtappa í fótleggi og læri eða þá í lungum. Blóðtappi getur þó myndast í hvaða djúpum bláæðum líkamans sem er. Fótleggir og læri eru algengustu staðirnir þar sem blóðtappi myndast. Húðliturinn getur breyst. „Alvarlegasta formið er þegar blóðtappar í djúpum bláæðum, oftast ganglimum, losna frá og fara til lungna, þótt rannsóknir sýni að blóðtappi geti líka myndast upprunalega í lungum,“ segir Signý. „Það getur verið lífshættulegt ástand en talið er að um átta prósent lungnabláæðasega valdi dauðsfalli þrátt fyrir viðeigandi meðferð.“ Covid sjúklingar settir á blóðþynningu Covid 19 hefur áhrif á storkukerfið og eykur hættuna á myndun blóðtappa. Signý segir að þetta eigi einkum við þá sjúklinga sem leggjast inn á sjúkrahús og þá sérstaklega gjörgæslusjúklinga. Í ljósi þess hversu margir veiktust af Covid hafi eðlilega verið meira um blóðtappa í faraldrinum en í venjulegu árferði. Þetta hafi komið snemma fram í rannsóknum og voru þess vegna nánast allir inniliggjandi sjúklingar settir á fyrirbyggjandi blóðþynningarmeðferð. Græða hitamæla í kvið bjarna Eins og Vísir hefur greint frá standa yfir blóðrannsóknir á skógarbjörnum í Svíþjóð og Noregi. En það hefur lengi verið ráðgáta hvers vegna skógarbirnir fái ekki blóðtappa í margra mánaða vetrarhíði sínu. Rannsóknin sýnir fram á að þetta tengist próteininu HSP47, eða skorti á því í blóði bjarna yfir veturna. Bundnar eru miklar vonir við að rannsóknirnar nýtist við lyfjaþróun gegn blóðtöppum. Íslenska fyrirtækið Star-Oddi í Garðabæ hefur komið að þessari rannsókn. Fyrirtækið framleiðir hitamæla sem græddir eru í birnina. Birnirnir eru svæfðir úr þyrlu og hitamælunum úr Garðabænum komið fyrir í kviðnum á þeim.Högskolen in innlandet Ásgeir Bjarnason, þróunarstjóri Star-Oddi, segir að aðkoman hafi byrjað strax árið 2010. En þá var verkefnið að hefjast. Samkvæmt Ásgeiri lækkar líkamshiti skógarbjarna úr 37 eða 38 gráðum niður í 33 í híðinu. Hjartslátturinn lækkar niður í tíu slög á mínútu og þeir verða hreyfingarlausir. Hitamælarnir eru svokallaðir síritar, sem taka hitastigsmælingu með 0,1 gráðu nákvæmni og vista hana í minni. Mælarnir eru settir upp til að taka mælingu á fimm til þrjátíu mínútna fresti. „Mælarnir eru hannaðir til að þola langtímaígræðslu í dýrum,“ segir Ásgeir. Fyrirtækið hefur meðal annars framleitt hitamæla sem græddir voru í marðardýr, til þess að rannsaka bóluefni gegn Covid-19. Ásgeir Bjarnason þróunarstjóri Star Oddi segir mælana hannaða til að þola langtímaígræðslu í dýrum.Star Oddi „Birnirnir eru skotnir með svæfilyfi úr þyrlu, hitastigsmælirinn er ígræddur í kviðarhol á birninum til að mæla svokallað kjarnhitastig. Stundum fá þeir einnig hjartsláttamæli sem er þá ígræddur undir húð,“ segir Ásgeir um hvernig þetta er framkvæmt. Eins og Vísir greindi frá eru blóðsýni tekin úr björnunum og rannsökuð en fylgst er með björnunum með GPS tækjum.
Heilbrigðismál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Vísindi Tengdar fréttir Lykilinn að lyfjum við blóðtappa að finna í blóði skógarbjarna Samkvæmt nýrri rannsókn getur blóð skógarbjarna gegnt lykilhlutverki við lyfjaþróun við blóðtappa. Birnirnir dvelja mánuðum saman í hýði án mikillar hreyfingar en hreyfingarleysi eykur á hættuna á blóðtappa hjá fólki. 18. apríl 2023 07:01 Mest lesið Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Innlent Bíll konunnar sást á upptöku Innlent Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Innlent Landsmenn allir harmi slegnir Innlent Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Erlent Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Innlent Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Innlent Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Innlent „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Innlent Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi Innlent Fleiri fréttir Þurfa bíða lengur eftir að komast í Sundhöllina Bíll konunnar sást á upptöku Þáttastjórnendum X-sins sagt upp Líta málið „mjög alvarlegum augum“ Hella áfenginu niður og hringja í foreldra Tuttugu milljónir í bankanum og kona í gæsluvarðhaldi Rigning og rok í methlaupi Sleppt úr gæsluvarðhaldi en málið enn til rannsóknar Hlaup hafið úr Hafrafellslóni Hungursneyð lýst yfir og forsætisráðherra segir alþjóðasamfélagið ráðalaust Aðstoðar allt að fimmtán ára gömul börn að hætta með bleyju Hungursneið á Gasa, strokulaxar og metþátttaka í Reykjavíkurmaraþoni Grjóthart nei hjá dúxinum í Yale Áfall fyrir RIFF Skipar samningateymi um uppbyggingu Víkings á Markarsvæði Leituðu ítrekað í geymslur stofnunar Tillaga um að stækka Hótel Flatey felld Landsmenn allir harmi slegnir Sósíalistar og Rússlandsvinir undir eitt þak „Kannski verður maður grátandi hálft hlaupið, en þá bara er það þannig“ Bærinn hefur afhent lögreglu myndefni í tengslum við hraðbankaránið Dauðbrá og varð öskureið þegar hún sá sjálfa sig í gervigreindarmyndbandi 83% fallinna almennir borgarar: „Allt sem er að gerast þarna ber einkenni þjóðarmorðs“ Næsti fasi í yfirtöku á Gasaströnd og Njálugleði Þrír laxar reyndust úr sjókví í Dýrafirði Allt stopp á lokametrunum Framboðið „verður að koma í ljós“ Fundu ríflega tuttugu lítra af brennisteinssýru í Gnoðarvogi Mikilvægt að nota réttu orðin sem séu píka og typpi Biðla til bílstjóra sem leggja á bílastæði kirkjunnar Sjá meira
Lykilinn að lyfjum við blóðtappa að finna í blóði skógarbjarna Samkvæmt nýrri rannsókn getur blóð skógarbjarna gegnt lykilhlutverki við lyfjaþróun við blóðtappa. Birnirnir dvelja mánuðum saman í hýði án mikillar hreyfingar en hreyfingarleysi eykur á hættuna á blóðtappa hjá fólki. 18. apríl 2023 07:01