Af minkum og mönnum Rósa Líf Darradóttir skrifar 19. mars 2023 17:01 Þjóðsagan um minkinn Þegar ég var lítil var ég dauðhrædd um að mæta mink á förnum vegi. Ég var handviss um að þá væru dagar mínir taldir. Það gæti enginn lifað það af að mæta svo blóðþyrstu dýri. Svo kom að því, ég hitti mink. Hann minnti mig á kisuna mína en var helmingur af stærð hennar. Óttaslegin horfðumst við í augu og svo þaut hann í burtu. Ólíkt hræðslu minni þá var ótti hans við mig sannarlega réttmætur. Það er algengt að hafa falska staðalímynd í kollinum um dýr sem eru í földum iðnaði. Þessari fölsku staðalímynd er viðhaldið af vanþekkingu. Þessi vanþekking er framleiðendum dýranna í hag. Þetta sjáum við oft með fugla, svín og minka. Eftir því sem vanþekkingin er meiri því meira skeytingarleysi gagnvart meðferð þeirra. Þessi dýr eru stórkostleg en ekki heimsk eða óhrein. Minkurinn er ekki skrímsli sem heltekið er af drápslosta líkt og margir halda. Minkurinn er ekki skrímslið í þessari sögu. Atferli minka Minkar eru útsjónarsöm spendýr gædd miklum klifur- og sundhæfileikum. Þeir eru snjallir og skáka heimilisköttum í greind. Það er í eðli þeirra að busla í vatni, synda og tileinka sér óðul sem spanna 40 km svæði. Minkar geta synt á 6 metra dýpi, tekið 30 metra langa sundspretti og kafað í allt að 36 mínútur með stuttum hléum inni á milli. Líkt og kettir þá mala þeir þegar þeim líður vel. Þeir eru einfarar en hvolparnir halda sig hjá móður sinni fyrstu sex mánuðina þar til þeir eru tilbúnir að takast á við lífið á eigin spýtur. Það er mikil leikgleði í hvolpunum og ærslagangurinn minnir helst á kettlinga að leik. Minkar finna sér hentug greni þar sem þeir hvílast, fela matarafganga og þar sem að læðan annast afkvæmi sín. Hún gerir grenið notalegt með laufblöðum og feldi. Læðan annast afkvæmi sín af natni. Hún yfirgefur þá ekki fyrstu daga og vikur þar sem þeir fæðast nánast hárlausir og reiða sig á hlýju hennar. Læðan þarf því að veiða umfram þarfir sínar þegar kemur að goti og safnar upp matarbúri. Hún tryggir að hvolparnir borði fylli sína áður en hún sjálf borðar. @myshka_mink Minkur í búri Tilvera minka í loðdýraeldi á Íslandi er sú dapurlegasta sem hugsast getur. Frá fæðingu til dauðadags dvelur minkurinn í litlu og þröngu vírnetsbúri sem er 70 cm að lengd og 30 cm að breidd. Eina afþreying sem er í boði er ráfa í tilgangslausa hringi á þessu takmarkaða svæði. Minkurinn er um 45 cm að lengd og skottið 18 cm. Fætur hans fá aldrei að hvíla á öðru undirlagi en mjóum vírunum. Minkum er það eðlislægt að synda í vatni. Rannsókn sýnir að þegar þeir hafa ekki aðgang að vatni til að busla í veldur álíka streitu og þegar þeim er að neitað um fæðu. Dæmigerð hegðun dýra sem lokuð eru í búri er endurtekin sjálfskaðahegðun, t.d að bíta eigin húð eða naga í rimla búrsins. Allt einkenni sturlunar sem orsakast af endalausum leiða og ömurð. Þessi hörmulega tilvera endar svo á einkar ógeðfelldan og sársaukafullan hátt en minkum er troðið í lítinn kassa og þeir kæfðir til dauða með eiturgufum. Svona eru 90 þúsund hvolpar drepnir árlega á Íslandinu góða. Andrew Skowron Íslendingar eru eftirbátar Nú hafa 22 þjóðir bannað loðdýraeldi af dýravelferðarástæðum. Flestum er orðið ljóst hve grimmt það er að loka dýr í litlu búri ævilangt í lítilmannlegu tilgangsleysi. Þar að auki er iðnaðurinn skaðlegur umhverfi og heilsu. Aðspurð hyggst Matvælaráðherra ekki leggja til bann á loðdýraeldi en tekur fram að mikilvægt sé að gæta að velferð dýra og vísar ílög um það efni. Lögin sem kveða á um að dýr „geti sýnt sitt eðlilega atferli eins og frekast er unnt”. Því miður virðast þessi fínu lög vera upp á punt og ansi hentug í að grípa þegar ill meðferð dýra er til umræðu. Meðferð loðdýra er í hróplegri mótsögn við dýravelferðarlögin. Ekki horfa upp Fyrstu minkarnir voru fluttir inn 1931. Ári seinna hvatti náttúrufræðingurinn Guðmundur G. Bárðason landsmenn til að leggja niður loðdýrarækt. Ástæðan var áhættan að dýrin gætu komið sér fyrir í íslenskri náttúru með tilheyrandi röskun á vistkerfi. Þeir sem sáu atvinnutækifæri í að auka umsvif í búskapnum sögðu Guðmund ala á hjátrú þjóðar. Sama ár varð eitt helsta umhverfisslys í sögu Íslands þegar minkar sluppu úr búrum loðdýrabúa. Fyrir það hefur minkurinn sætt hatri og heift en iðnaðurinn hefur aldrei sætt ábyrgð vegna þessa. Þvert á móti fær iðnaðurinn að þrífast styrktur af almannafé. Hver er það sem er grimmur? Minkurinn á það til að veiða umfram þarfir sínar og þetta þykir vera dæmi um grimmd hans. Vitað er að þegar minkur er kunnugur staðháttum þá nýtir hann fæðulindir skynsamlega en aðkomuminkar eru líklegri til umframdrápa. Einfaldlega vegna þess að hann veit ekki hvenær næsta tækifæri verður til að næla sér í bráð. Það er hræsni að tala um grimmd í þessu samhengi. Maðurinn hendir nefnilega 18 milljörðum slátraðra landdýra á ári hverju. Fjórir af hverjum tíu fiskum sem veiddir eru enda í ruslinu. Maðurinn sem býr yfir getunni til að vega og meta afleiðingar gjörða sinna. Grimmd er að valda öðrum óþarfa skaða vitandi af annari og betri leið. Hugtakið á ekki við önnur dýr sem stjórnast af eðli og lifunarfærni sinni í villtri náttúrunni. Eitt er víst að ekkert annað dýr en maðurinn býr yfir svo martraðakenndri grimmd að telja sig eiga rétt á því loka dýr í litlum búrum og neita þeim um líf sem er virði að lifa til þess að klæðast húð þeirra. Tökum skref í rétta átt og hættum að leyfa slíkri grimmd að viðgangast á Íslandi.Samtök um dýravelferð á Íslandi skora á stjórnvöld að banna það dýraníð sem loðdýraeldi er. Skrifaðu undir áskorun hér. Höfundur er læknir og situr í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loðdýrarækt Dýr Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Gætum jafnræðis og látum ÖLL börn njóta gjaldfrjálsrar grunnmenntunar Erna Reynisdótir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Skoðun Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Þjóðsagan um minkinn Þegar ég var lítil var ég dauðhrædd um að mæta mink á förnum vegi. Ég var handviss um að þá væru dagar mínir taldir. Það gæti enginn lifað það af að mæta svo blóðþyrstu dýri. Svo kom að því, ég hitti mink. Hann minnti mig á kisuna mína en var helmingur af stærð hennar. Óttaslegin horfðumst við í augu og svo þaut hann í burtu. Ólíkt hræðslu minni þá var ótti hans við mig sannarlega réttmætur. Það er algengt að hafa falska staðalímynd í kollinum um dýr sem eru í földum iðnaði. Þessari fölsku staðalímynd er viðhaldið af vanþekkingu. Þessi vanþekking er framleiðendum dýranna í hag. Þetta sjáum við oft með fugla, svín og minka. Eftir því sem vanþekkingin er meiri því meira skeytingarleysi gagnvart meðferð þeirra. Þessi dýr eru stórkostleg en ekki heimsk eða óhrein. Minkurinn er ekki skrímsli sem heltekið er af drápslosta líkt og margir halda. Minkurinn er ekki skrímslið í þessari sögu. Atferli minka Minkar eru útsjónarsöm spendýr gædd miklum klifur- og sundhæfileikum. Þeir eru snjallir og skáka heimilisköttum í greind. Það er í eðli þeirra að busla í vatni, synda og tileinka sér óðul sem spanna 40 km svæði. Minkar geta synt á 6 metra dýpi, tekið 30 metra langa sundspretti og kafað í allt að 36 mínútur með stuttum hléum inni á milli. Líkt og kettir þá mala þeir þegar þeim líður vel. Þeir eru einfarar en hvolparnir halda sig hjá móður sinni fyrstu sex mánuðina þar til þeir eru tilbúnir að takast á við lífið á eigin spýtur. Það er mikil leikgleði í hvolpunum og ærslagangurinn minnir helst á kettlinga að leik. Minkar finna sér hentug greni þar sem þeir hvílast, fela matarafganga og þar sem að læðan annast afkvæmi sín. Hún gerir grenið notalegt með laufblöðum og feldi. Læðan annast afkvæmi sín af natni. Hún yfirgefur þá ekki fyrstu daga og vikur þar sem þeir fæðast nánast hárlausir og reiða sig á hlýju hennar. Læðan þarf því að veiða umfram þarfir sínar þegar kemur að goti og safnar upp matarbúri. Hún tryggir að hvolparnir borði fylli sína áður en hún sjálf borðar. @myshka_mink Minkur í búri Tilvera minka í loðdýraeldi á Íslandi er sú dapurlegasta sem hugsast getur. Frá fæðingu til dauðadags dvelur minkurinn í litlu og þröngu vírnetsbúri sem er 70 cm að lengd og 30 cm að breidd. Eina afþreying sem er í boði er ráfa í tilgangslausa hringi á þessu takmarkaða svæði. Minkurinn er um 45 cm að lengd og skottið 18 cm. Fætur hans fá aldrei að hvíla á öðru undirlagi en mjóum vírunum. Minkum er það eðlislægt að synda í vatni. Rannsókn sýnir að þegar þeir hafa ekki aðgang að vatni til að busla í veldur álíka streitu og þegar þeim er að neitað um fæðu. Dæmigerð hegðun dýra sem lokuð eru í búri er endurtekin sjálfskaðahegðun, t.d að bíta eigin húð eða naga í rimla búrsins. Allt einkenni sturlunar sem orsakast af endalausum leiða og ömurð. Þessi hörmulega tilvera endar svo á einkar ógeðfelldan og sársaukafullan hátt en minkum er troðið í lítinn kassa og þeir kæfðir til dauða með eiturgufum. Svona eru 90 þúsund hvolpar drepnir árlega á Íslandinu góða. Andrew Skowron Íslendingar eru eftirbátar Nú hafa 22 þjóðir bannað loðdýraeldi af dýravelferðarástæðum. Flestum er orðið ljóst hve grimmt það er að loka dýr í litlu búri ævilangt í lítilmannlegu tilgangsleysi. Þar að auki er iðnaðurinn skaðlegur umhverfi og heilsu. Aðspurð hyggst Matvælaráðherra ekki leggja til bann á loðdýraeldi en tekur fram að mikilvægt sé að gæta að velferð dýra og vísar ílög um það efni. Lögin sem kveða á um að dýr „geti sýnt sitt eðlilega atferli eins og frekast er unnt”. Því miður virðast þessi fínu lög vera upp á punt og ansi hentug í að grípa þegar ill meðferð dýra er til umræðu. Meðferð loðdýra er í hróplegri mótsögn við dýravelferðarlögin. Ekki horfa upp Fyrstu minkarnir voru fluttir inn 1931. Ári seinna hvatti náttúrufræðingurinn Guðmundur G. Bárðason landsmenn til að leggja niður loðdýrarækt. Ástæðan var áhættan að dýrin gætu komið sér fyrir í íslenskri náttúru með tilheyrandi röskun á vistkerfi. Þeir sem sáu atvinnutækifæri í að auka umsvif í búskapnum sögðu Guðmund ala á hjátrú þjóðar. Sama ár varð eitt helsta umhverfisslys í sögu Íslands þegar minkar sluppu úr búrum loðdýrabúa. Fyrir það hefur minkurinn sætt hatri og heift en iðnaðurinn hefur aldrei sætt ábyrgð vegna þessa. Þvert á móti fær iðnaðurinn að þrífast styrktur af almannafé. Hver er það sem er grimmur? Minkurinn á það til að veiða umfram þarfir sínar og þetta þykir vera dæmi um grimmd hans. Vitað er að þegar minkur er kunnugur staðháttum þá nýtir hann fæðulindir skynsamlega en aðkomuminkar eru líklegri til umframdrápa. Einfaldlega vegna þess að hann veit ekki hvenær næsta tækifæri verður til að næla sér í bráð. Það er hræsni að tala um grimmd í þessu samhengi. Maðurinn hendir nefnilega 18 milljörðum slátraðra landdýra á ári hverju. Fjórir af hverjum tíu fiskum sem veiddir eru enda í ruslinu. Maðurinn sem býr yfir getunni til að vega og meta afleiðingar gjörða sinna. Grimmd er að valda öðrum óþarfa skaða vitandi af annari og betri leið. Hugtakið á ekki við önnur dýr sem stjórnast af eðli og lifunarfærni sinni í villtri náttúrunni. Eitt er víst að ekkert annað dýr en maðurinn býr yfir svo martraðakenndri grimmd að telja sig eiga rétt á því loka dýr í litlum búrum og neita þeim um líf sem er virði að lifa til þess að klæðast húð þeirra. Tökum skref í rétta átt og hættum að leyfa slíkri grimmd að viðgangast á Íslandi.Samtök um dýravelferð á Íslandi skora á stjórnvöld að banna það dýraníð sem loðdýraeldi er. Skrifaðu undir áskorun hér. Höfundur er læknir og situr í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi.
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar