Byggðaþróun og ábyrgð stórfyrirtækja Margrét Jóna Ísólfsdóttir skrifar 7. mars 2022 16:01 Suma daga slær landsbyggðarhjartað mitt hraðar en aðra. Fréttir síðustu daga og vikna af ákvörðunum stórra fyrirtækja um lokun starfstöðva í mínu heimahéraði og víðar á landsbyggðinni hafa gert mig mjög hugsi. Okkur er tíðrætt um samfélagslega ábyrgð í rekstri fyrirtækja, ábyrgar fjárfestingar og lágmörkun umhverfisáhrifa. Þetta eru mikilvæg málefni - en hvað með ábyrgð fyrirtækja á byggðarþróun? Störf sem vinna má hvar sem er Lokanir útibúa á landsbyggðinni eru nær alltaf réttlættar með tækniframförum og mikilli fækkun komu þjónustuþega á starfstöðvar. Vissulega er rétt að þörfin á opnum þjónustuborðum hefur minnkað mikið og mun sennilega með tímanum hverfa alveg. Engu að síður er og verða til staðar hjá umræddum fyrirtækjum þörf fyrir þjónustufulltrúa, bakvinnslu, tæknimenn og sérfræðinga svo eitthvað sé nefnt. Flestum ef ekki öllum þessum störfum má sinna hvar sem er, með góðri internettenginu. Því tel ég engin haldbær rök fyrir því að þjappa umræddum störfum öllum á höfuðborgarsvæðið. Landsbyggðin tekur höggið Samkvæmt ársskýrslu Arion banka sem rekur útibú á Hellu hefur starfsmönnum bankans á landsvísu fækkað um 30% frá árinu 2014 til ársins 2021 en á sama tíma hefur starfsmönnum útibúsins á Hellu fækkað um 80%. Á sama tíma og VÍS lokaði nær öllum útibúum sínum á landsbyggðinni árið 2018, þar á meðal á Hvolsvelli og Hellu, birtust auglýsingar þar sem VÍS óskaði eftir nýjum starfsmönnum í þjónustuver sitt í höfuðborginni. Samkvæmt tölum úr ársreikningum félagsins árin 2017 og 2018 fjölgaði stöðugildum VÍS um 9 milli ára. Hefði ekki mátt sinna einhverjum þeirra á landsbyggðinni? Banki allra landsmanna? Á fjármálaráðstefnu sveitarfélaganna sl. haust hélt Lilja Björk Einarsdóttir bankastjóri Landsbankans fyrirlestur undir nafninu „Nýir tímar í fjármálaþjónustu“. Spurð út í starfsemi Landsbankans á landsbyggðinni svaraði hún „það er ekki fýsilegt fyrir okkur að vera með stóra starfstaði á mörgum stöðum“ og þar á eftir kom „viljum ekki að starfstöðvar verði það litlar að þetta verði mjög erfitt fyrir starfsfólk að vinna á slíkum stöðum“. Undirrituð getur ekki skilið þessi orð bankastjórans á annan hátt en svo að eina leiðin til að reka Landsbankann á nýjum tímum sé að hafa alla starfsemina á einum stað í 101 Reykjavík. Einnig kallaði hún störf án staðsetningar tískuorð og þau hentuðu almennt fremur illa bæði viðskiptavinum og starfsfólki, en þó gengju þau „stundum vel“. Ég ætla að leyfa mér að efast um að Landsbankinn standi undir nafni sem banki allra landsmanna miðað við þessi svör bankastjórans. Upptöku af fyrirlestri og fyrirspurnum má finna á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga fyrir áhugasama. Það eru tækifæri á landsbyggðinni Stjórnendur stórra fyrirtækja þurfa að opna augu sín fyrir tækifærum á landsbyggðinni. Tækifæri sem eru ekki bara samfélagsleg heldur einnig arðbær ef betur er að gáð. Atvinnuhúsnæði er almennt ódýrara á landsbyggðinni, með lægri fasteignagjöldum og rekstrarkostnaði. Starfsmannavelta er oftar en ekki töluvert minni á landsbyggðinni en á höfuðbogasvæðinu. Í því felst sparnaður því eins og stjórnendur þekkja er kostnaður við þjálfun nýrra starfsmanna hár. Landsbyggðin er full að mannauði sem fyrirtæki eru að fara á mis við. Þetta á ekki síst við núna þegar sífellt algengara verður að ungt menntað fjölskyldufólk flytji af höfuðborgarsvæðinu á landsbyggðina, enda mat margra að því fylgi aukin lífsgæði. Áskorun til stjórnenda Ég skora á stjórnendur stórra fyrirtækja á Íslandi að endurskoða afstöðu sína til landsbyggðarinnar og efla þar starfsemi sína með framsýni og hugrekki. Ég skora á þau að nýta mannauð, húsakost og nútímatækni og sjá tækifærin sem landsbyggðin hefur upp á að bjóða, eitthvað sem mörgum leiðtogum hefur yfirsést á síðustu árum. Ég skora á þau að byggja upp starfsemi á landsbyggðinni í stað þess að leggja hana niður, taka samfélagslega ábyrgð og tryggja störf á landsbyggðinni. Kæru stjórnendur. Árið er 2022 og ef það er eitthvað sem covid hefur kennt okkur, þá er það að það skiptir ekki máli hvort góður starfsmaður sé staddur í 861 eða 105. Vinnunni er hægt að skila af sér hvar sem er. Höfundur er skrifstofu- og fjármálastjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Byggðamál Vinnumarkaður Fjarvinna Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Uppalendur bera mikla ábyrgð Fastir pennar Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Suma daga slær landsbyggðarhjartað mitt hraðar en aðra. Fréttir síðustu daga og vikna af ákvörðunum stórra fyrirtækja um lokun starfstöðva í mínu heimahéraði og víðar á landsbyggðinni hafa gert mig mjög hugsi. Okkur er tíðrætt um samfélagslega ábyrgð í rekstri fyrirtækja, ábyrgar fjárfestingar og lágmörkun umhverfisáhrifa. Þetta eru mikilvæg málefni - en hvað með ábyrgð fyrirtækja á byggðarþróun? Störf sem vinna má hvar sem er Lokanir útibúa á landsbyggðinni eru nær alltaf réttlættar með tækniframförum og mikilli fækkun komu þjónustuþega á starfstöðvar. Vissulega er rétt að þörfin á opnum þjónustuborðum hefur minnkað mikið og mun sennilega með tímanum hverfa alveg. Engu að síður er og verða til staðar hjá umræddum fyrirtækjum þörf fyrir þjónustufulltrúa, bakvinnslu, tæknimenn og sérfræðinga svo eitthvað sé nefnt. Flestum ef ekki öllum þessum störfum má sinna hvar sem er, með góðri internettenginu. Því tel ég engin haldbær rök fyrir því að þjappa umræddum störfum öllum á höfuðborgarsvæðið. Landsbyggðin tekur höggið Samkvæmt ársskýrslu Arion banka sem rekur útibú á Hellu hefur starfsmönnum bankans á landsvísu fækkað um 30% frá árinu 2014 til ársins 2021 en á sama tíma hefur starfsmönnum útibúsins á Hellu fækkað um 80%. Á sama tíma og VÍS lokaði nær öllum útibúum sínum á landsbyggðinni árið 2018, þar á meðal á Hvolsvelli og Hellu, birtust auglýsingar þar sem VÍS óskaði eftir nýjum starfsmönnum í þjónustuver sitt í höfuðborginni. Samkvæmt tölum úr ársreikningum félagsins árin 2017 og 2018 fjölgaði stöðugildum VÍS um 9 milli ára. Hefði ekki mátt sinna einhverjum þeirra á landsbyggðinni? Banki allra landsmanna? Á fjármálaráðstefnu sveitarfélaganna sl. haust hélt Lilja Björk Einarsdóttir bankastjóri Landsbankans fyrirlestur undir nafninu „Nýir tímar í fjármálaþjónustu“. Spurð út í starfsemi Landsbankans á landsbyggðinni svaraði hún „það er ekki fýsilegt fyrir okkur að vera með stóra starfstaði á mörgum stöðum“ og þar á eftir kom „viljum ekki að starfstöðvar verði það litlar að þetta verði mjög erfitt fyrir starfsfólk að vinna á slíkum stöðum“. Undirrituð getur ekki skilið þessi orð bankastjórans á annan hátt en svo að eina leiðin til að reka Landsbankann á nýjum tímum sé að hafa alla starfsemina á einum stað í 101 Reykjavík. Einnig kallaði hún störf án staðsetningar tískuorð og þau hentuðu almennt fremur illa bæði viðskiptavinum og starfsfólki, en þó gengju þau „stundum vel“. Ég ætla að leyfa mér að efast um að Landsbankinn standi undir nafni sem banki allra landsmanna miðað við þessi svör bankastjórans. Upptöku af fyrirlestri og fyrirspurnum má finna á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga fyrir áhugasama. Það eru tækifæri á landsbyggðinni Stjórnendur stórra fyrirtækja þurfa að opna augu sín fyrir tækifærum á landsbyggðinni. Tækifæri sem eru ekki bara samfélagsleg heldur einnig arðbær ef betur er að gáð. Atvinnuhúsnæði er almennt ódýrara á landsbyggðinni, með lægri fasteignagjöldum og rekstrarkostnaði. Starfsmannavelta er oftar en ekki töluvert minni á landsbyggðinni en á höfuðbogasvæðinu. Í því felst sparnaður því eins og stjórnendur þekkja er kostnaður við þjálfun nýrra starfsmanna hár. Landsbyggðin er full að mannauði sem fyrirtæki eru að fara á mis við. Þetta á ekki síst við núna þegar sífellt algengara verður að ungt menntað fjölskyldufólk flytji af höfuðborgarsvæðinu á landsbyggðina, enda mat margra að því fylgi aukin lífsgæði. Áskorun til stjórnenda Ég skora á stjórnendur stórra fyrirtækja á Íslandi að endurskoða afstöðu sína til landsbyggðarinnar og efla þar starfsemi sína með framsýni og hugrekki. Ég skora á þau að nýta mannauð, húsakost og nútímatækni og sjá tækifærin sem landsbyggðin hefur upp á að bjóða, eitthvað sem mörgum leiðtogum hefur yfirsést á síðustu árum. Ég skora á þau að byggja upp starfsemi á landsbyggðinni í stað þess að leggja hana niður, taka samfélagslega ábyrgð og tryggja störf á landsbyggðinni. Kæru stjórnendur. Árið er 2022 og ef það er eitthvað sem covid hefur kennt okkur, þá er það að það skiptir ekki máli hvort góður starfsmaður sé staddur í 861 eða 105. Vinnunni er hægt að skila af sér hvar sem er. Höfundur er skrifstofu- og fjármálastjóri.
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun