Bóluefni við sóttvarnaraðgerðum eða COVID-19? Erling Óskar Kristjánsson skrifar 24. febrúar 2022 15:31 Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stendur að einkennilegri auglýsingaherferð, þar sem reynt er að tæla ungmenni, sem eru jafnvel undir lögaldri, í bólusetningu í skiptum fyrir aukin samfélagsleg fríðindi. Í auglýsingunni er fólk minnt á að bólusetningarvottorð 16 ára og eldri hafi aðeins níu mánaða gildistíma. Ef lengra líður milli skammta telst vottorðið ógilt, þ.m.t. á landamærum (1, 2). Þá er útskýrt að örvunarskammtur endurnýi þennan sama gildistíma, sem gefur til kynna að það gæti þurft að endurnýja vottorðið aftur í haust. Í samtali við Fréttablaðið ítrekaði framkvæmdastjóri hjúkrunar hjá sömu stofnun að fólk verði að huga að endurnýjun vottorðsins „ef það er til dæmis að fara til útlanda“. Þarna er verið að vísa til ferðatakmarkana sem beinast sérstaklega að annars flokks borgurum (þ.e. óbólusettu fólki). Reyndar er Ísland, líkt og mörg önnur ríki, að afnema þessar aðgerðir. Einu sinni var það þannig að fólk tók bóluefni til að vernda sig frá alvarlegum sjúkdómum. En þar sem heilbrigt ungt fólk hefur enga ástæðu til að óttast alvarleg veikindi af völdum COVID-19, og áhrif bóluefnanna á dreifingu veirunnar í samfélaginu eru takmörkuð, hefur það engan sjálfsprottinn hvata til að láta bólusetja sig með þessum efnum. Þess í stað er því gert að bólusetja sig, ekki til að vernda sig gegn veirunni, heldur til að vernda sig gegn sóttvarnaraðgerðum yfirvalda. Sagt er að sagan endurtaki sig ekki, heldur rímar hún. Sjónvarpslæknar beittu einmitt svipuðum markaðsetningarbrögðum til að selja foreldrum þá hugmynd að bólusetja börnin sín við veirunni. Tveir áhrifaríkir sölufrasar (2, 3): „ Miðað við þau samtöl sem COVID-göngudeildin hefur átt við foreldra sem eru veikir þá eru margir hverjir alveg æfir yfir því hvað þeir þurfa að vera lengi í sóttkví eða einangrun. Ég myndi halda að meginþorri foreldra vilji láta bólusetja börnin sín til að koma í veg fyrir þau óþægindi.“ „ Ef sú ákvörðun yrði tekin af sóttvarnaryfirvöldum að bólusetja þennan aldurshóp, og það eru mörg rök sem mæla með því, myndi það hafa talsverð áhrif á nýgengi í þessum aldurshópi. Það myndi forða stórum hópi barna frá því að lenda í sóttkví, einangrun og lokun skóla og frístundastarfs.“ Á sama tíma lagði sóttvarnalæknir til á minnisblaði sínu að mismuna börnum eftir því hvort þau væru bólusett eður ei, t.d. með því að gera óbólusettum börnum erfitt fyrir að taka þátt í félagsstarfi og íþróttaviðburðum (4). Þessar raskanir á lífum barna voru ekki af völdum veirunnar, heldur á vegum stjórnvalda. Helsti tilgangur aðgerðanna var ekki vernda börnin frá sýkingu, heldur að sporna við útbreiðslu veirunnar í samfélaginu í von um að vernda spítalann frá álagi sem fylgir því að fullorðið fólk smitist. Sennilega voru aðgerðirnar óhjákvæmileg afleiðing þess að spítalinn hefur verið vanræktur í fjöldamörg ár, af sama fólki og ákvað að beita þurfti sóttvarnaraðgerðum til að vernda hann. Yfirvöld í ýmsum öðrum ríkjum hlífðu allavega börnum við þessum aðgerðum, meðan íslensk stjórnvöld fóru sína leið. Í stað þess að aflétta þegar skaðsemi aðgerðanna blasti við, var íslenskum foreldrum gert að bólusetja börnin sín til að losna úr heljargreipum yfirvalda. Svokallaðar sóttvarnaraðgerðir, sem einkennast af frelsissviptingu og mismunun, hafa ýmist verið notaðar til að tæla eða kúga ungmenni og börn til að taka lyf sem þau hefðu ekki þegið að öðru óbreyttu. Oft er nóg að hóta fólki áþján til að það bugist. Það er sjaldnast vel séð þegar fólk beitir annarri eins sálfræði til að ná vilja sínum fram, sérstaklega þegar fórnarlömbin eru ungmenni og börn. Hegðunin grefur undan trausti á heilbrigðisyfirvöldum. Réttara væri að upplýsa fólk og láta heilsufarslegan ávinning fram yfir áhættu duga sem rök fyrir lyfjameðferð. Ef þau rök eru ekki nógu sannfærandi ættu yfirvöld annað hvort að endurskoða málflutning sinn eða ákvörðunina sjálfa, í stað þess að knýja fram vilja sinn með yfirgangi. Vonandi sér fólk sóma sinn í að ástunda vandaðri og heiðarlegri vinnubrögð í framtíðinni. Neðanmálsgreinar: 1. Auglýsing frá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Fyrir 21. febrúar stóð “ógilt á landamærum”. 2. Það er áhugavert að skoða umfjallanir sjónvarpslækna um bóluefnin samhliða leiðbeiningarbæklingi Lyfjastofnunar um bann við óbeinum lyfjaauglýsingum:„Lyfjaauglýsing, sem beint er til almennings, skal sett fram á þann hátt að augljóst sé að um auglýsingu sé að ræða og að varan sem auglýst er sé lyf. Blaðagreinar eða umfjallanir um lyf eru m.ö.o. bannaðar nema að það komi skýrt fram að viðkomandi umfjöllun sé auglýsing kostuð af markaðsleyfishafa. Skal umfjöllunin fylgja almennum kröfum um lyfjaauglýsingar og þeim kröfum sem gerðar eru til lyfjaauglýsinga sem beint er til almennings. Ekki má víkja frá þeirri kröfu að þær upplýsingar sem birtast um lyf séu í samræmi við samþykkta samantekt af eiginleikum lyfs. Duldar auglýsingar, t.d. auglýsing sem er dulbúin sem ritstjórnargrein, útvarpsauglýsing sem ræðir lyf á óbeinan hátt, blaðagreinar sem lýsa lyfi á lofsverðan hátt, lífsreynslusögur, eru bannaðar.“ (3) 3. Í tilvitnunum eru allar áherslur mínar. 4. Ef sýnt þykir að afbrigðið er ekki að valda skæðum sjúkdómi og að bólusetning og fyrra smit af völdum COVID-19 verndar þá verða komar faglegar forsendur til að skoða eftirfarandi: … Undanskilja börn yngri en 16 ára sem fengið hafa grunnbólusetningu (tvo skammta) frá fjöldatakmörkunum og hraðgreininga- eða PCR prófum fyrir viðburði.” (3) Höfundur er faðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Sjá meira
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins stendur að einkennilegri auglýsingaherferð, þar sem reynt er að tæla ungmenni, sem eru jafnvel undir lögaldri, í bólusetningu í skiptum fyrir aukin samfélagsleg fríðindi. Í auglýsingunni er fólk minnt á að bólusetningarvottorð 16 ára og eldri hafi aðeins níu mánaða gildistíma. Ef lengra líður milli skammta telst vottorðið ógilt, þ.m.t. á landamærum (1, 2). Þá er útskýrt að örvunarskammtur endurnýi þennan sama gildistíma, sem gefur til kynna að það gæti þurft að endurnýja vottorðið aftur í haust. Í samtali við Fréttablaðið ítrekaði framkvæmdastjóri hjúkrunar hjá sömu stofnun að fólk verði að huga að endurnýjun vottorðsins „ef það er til dæmis að fara til útlanda“. Þarna er verið að vísa til ferðatakmarkana sem beinast sérstaklega að annars flokks borgurum (þ.e. óbólusettu fólki). Reyndar er Ísland, líkt og mörg önnur ríki, að afnema þessar aðgerðir. Einu sinni var það þannig að fólk tók bóluefni til að vernda sig frá alvarlegum sjúkdómum. En þar sem heilbrigt ungt fólk hefur enga ástæðu til að óttast alvarleg veikindi af völdum COVID-19, og áhrif bóluefnanna á dreifingu veirunnar í samfélaginu eru takmörkuð, hefur það engan sjálfsprottinn hvata til að láta bólusetja sig með þessum efnum. Þess í stað er því gert að bólusetja sig, ekki til að vernda sig gegn veirunni, heldur til að vernda sig gegn sóttvarnaraðgerðum yfirvalda. Sagt er að sagan endurtaki sig ekki, heldur rímar hún. Sjónvarpslæknar beittu einmitt svipuðum markaðsetningarbrögðum til að selja foreldrum þá hugmynd að bólusetja börnin sín við veirunni. Tveir áhrifaríkir sölufrasar (2, 3): „ Miðað við þau samtöl sem COVID-göngudeildin hefur átt við foreldra sem eru veikir þá eru margir hverjir alveg æfir yfir því hvað þeir þurfa að vera lengi í sóttkví eða einangrun. Ég myndi halda að meginþorri foreldra vilji láta bólusetja börnin sín til að koma í veg fyrir þau óþægindi.“ „ Ef sú ákvörðun yrði tekin af sóttvarnaryfirvöldum að bólusetja þennan aldurshóp, og það eru mörg rök sem mæla með því, myndi það hafa talsverð áhrif á nýgengi í þessum aldurshópi. Það myndi forða stórum hópi barna frá því að lenda í sóttkví, einangrun og lokun skóla og frístundastarfs.“ Á sama tíma lagði sóttvarnalæknir til á minnisblaði sínu að mismuna börnum eftir því hvort þau væru bólusett eður ei, t.d. með því að gera óbólusettum börnum erfitt fyrir að taka þátt í félagsstarfi og íþróttaviðburðum (4). Þessar raskanir á lífum barna voru ekki af völdum veirunnar, heldur á vegum stjórnvalda. Helsti tilgangur aðgerðanna var ekki vernda börnin frá sýkingu, heldur að sporna við útbreiðslu veirunnar í samfélaginu í von um að vernda spítalann frá álagi sem fylgir því að fullorðið fólk smitist. Sennilega voru aðgerðirnar óhjákvæmileg afleiðing þess að spítalinn hefur verið vanræktur í fjöldamörg ár, af sama fólki og ákvað að beita þurfti sóttvarnaraðgerðum til að vernda hann. Yfirvöld í ýmsum öðrum ríkjum hlífðu allavega börnum við þessum aðgerðum, meðan íslensk stjórnvöld fóru sína leið. Í stað þess að aflétta þegar skaðsemi aðgerðanna blasti við, var íslenskum foreldrum gert að bólusetja börnin sín til að losna úr heljargreipum yfirvalda. Svokallaðar sóttvarnaraðgerðir, sem einkennast af frelsissviptingu og mismunun, hafa ýmist verið notaðar til að tæla eða kúga ungmenni og börn til að taka lyf sem þau hefðu ekki þegið að öðru óbreyttu. Oft er nóg að hóta fólki áþján til að það bugist. Það er sjaldnast vel séð þegar fólk beitir annarri eins sálfræði til að ná vilja sínum fram, sérstaklega þegar fórnarlömbin eru ungmenni og börn. Hegðunin grefur undan trausti á heilbrigðisyfirvöldum. Réttara væri að upplýsa fólk og láta heilsufarslegan ávinning fram yfir áhættu duga sem rök fyrir lyfjameðferð. Ef þau rök eru ekki nógu sannfærandi ættu yfirvöld annað hvort að endurskoða málflutning sinn eða ákvörðunina sjálfa, í stað þess að knýja fram vilja sinn með yfirgangi. Vonandi sér fólk sóma sinn í að ástunda vandaðri og heiðarlegri vinnubrögð í framtíðinni. Neðanmálsgreinar: 1. Auglýsing frá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Fyrir 21. febrúar stóð “ógilt á landamærum”. 2. Það er áhugavert að skoða umfjallanir sjónvarpslækna um bóluefnin samhliða leiðbeiningarbæklingi Lyfjastofnunar um bann við óbeinum lyfjaauglýsingum:„Lyfjaauglýsing, sem beint er til almennings, skal sett fram á þann hátt að augljóst sé að um auglýsingu sé að ræða og að varan sem auglýst er sé lyf. Blaðagreinar eða umfjallanir um lyf eru m.ö.o. bannaðar nema að það komi skýrt fram að viðkomandi umfjöllun sé auglýsing kostuð af markaðsleyfishafa. Skal umfjöllunin fylgja almennum kröfum um lyfjaauglýsingar og þeim kröfum sem gerðar eru til lyfjaauglýsinga sem beint er til almennings. Ekki má víkja frá þeirri kröfu að þær upplýsingar sem birtast um lyf séu í samræmi við samþykkta samantekt af eiginleikum lyfs. Duldar auglýsingar, t.d. auglýsing sem er dulbúin sem ritstjórnargrein, útvarpsauglýsing sem ræðir lyf á óbeinan hátt, blaðagreinar sem lýsa lyfi á lofsverðan hátt, lífsreynslusögur, eru bannaðar.“ (3) 3. Í tilvitnunum eru allar áherslur mínar. 4. Ef sýnt þykir að afbrigðið er ekki að valda skæðum sjúkdómi og að bólusetning og fyrra smit af völdum COVID-19 verndar þá verða komar faglegar forsendur til að skoða eftirfarandi: … Undanskilja börn yngri en 16 ára sem fengið hafa grunnbólusetningu (tvo skammta) frá fjöldatakmörkunum og hraðgreininga- eða PCR prófum fyrir viðburði.” (3) Höfundur er faðir.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun