Braskborgin Reykjavík Gunnar Smári Egilsson skrifar 7. desember 2021 07:30 Um daginn keypti Þorpið, félag sem stofnað var til með 1,5 m.kr. hlutafjárframboði byggingarétt í Ártúnsholti fyrir sjö milljarða króna. Eigið fé þessa félags var neikvætt um 3,9 m.kr. um síðustu áramót, það skuldaði þá meira en það átti. Hvernig má þetta vera? Getið þið leikið þetta eftir, keypt eitthvað fyrir sjö milljarða án þess að eiga túskilding með gati? Nei, auðvitað ekki. En sumir geta þetta í Reykjavík. Og í fjölmiðlum er sagt frá þessu eins og stórkostlegu framfaraskrefi, að eignarlaust félag ætli sér að byggja 1200 íbúðir og byrja á verkinu í sjö milljarða mínus. Hvað haldið þið að fjármögnun þessa verks kosti? Og hver haldið þið að borgi þann kostnað? Jú, einmitt. Fólkið sem kaupa eða leigja þessar íbúðir. Það mun borga allan fjármagnskostnaðinn og hagnaðinn sem eigendur Þorpsins ætla sér; fólk sem átti ekkert í gær en ætlar sér að verða ofsaríkt á morgun. Gammafélagið græðir Og íbúarnir þurfa líka að borga þessa sjö milljarða fyrir byggingaréttinn, gjald fyrir lóð með engu á öðru en ákvörðun borgaryfirvalda um byggingamagn. Félagið sem seldi réttinn hafði skráð hann á 1,9 milljarð króna í bókum sínum um síðustu áramót, náði sem sagt 5,1 milljarði króna í hreinan hagnað af þessum viðskiptum. Þetta er félag sem tengist Gamma, klúbbi ungra fjárglæframanna sem sprengdu upp húsnæðismarkaðinn í Reykjavík eftir Hrun og græddu svívirðilega mikið. Gamma varð reyndar gjaldþrota á heimskulegum veðmálum í útlöndum stuttu síðar, sem leiddi til þess að Kvikubanki tók yfir eignir Gamma. Karma, gæti einhver sagt. En það varð ógnargróði af braski þessa dótturfélags Gamma með byggingarréttinn í Ártúnsholti. Ungu fjárglæframennirnir hlógu alla leiðina í bankann þegar eignarlaust Þorpið galdraði fram sjö milljarða úr engu. Einhverjir braskverjar ákváðu að einn braskarinn ætti að fá lán til að kaupa af öðrum braskara. Þótt þú getir ekki fengið lán til að kaupa þér kjallaraholu, er alltaf nóg til fyrir braskarana. Almenningur borgar brúsann Þessir sjö milljarðar króna sem Gammarnir fóru með frá borði eru 87.500 kr. á hvern fermetra. Sá sem kaupir 75 fermetra íbúð mun borga rúmlega 6,5 milljónir króna meira fyrir íbúðina sína, bara til að dekka hlut Gamma. Þetta fer til manna sem voru búnir að taka út sinn hagnað áður en byrjað var að teikna fyrstu íbúðina. Líklega ætla eigendur Þorpsins og þau sem fjármagna þau sér annan eins gróða, svo líklega mun kaupandinn borga um 13 milljónir króna í braskgjöld þegar hann borgar íbúðina sína. En gleymum Þorpinu og þeim sem halda því uppi. Bara Gamma-gróðinn mun hækka mánaðarlega afborganir af 75 fermetra íbúðinni um rúmar 24 þúsund krónur á mánuði. Og miðað við hlutfall leigu og kaupverðs í nágrenninu má ætla að Gamma-skatturinn verði um 35 þúsund krónur á mánuði fyrir leigjenda að 75 fermetra íbúð. Ef við reiknum með að 75% íbúðanna verði seldar og 25% þeirra leigðar út má reikna með að íbúar í allt að 1200 íbúðum muni borga um 13,7 milljarða króna á núvirði yfir 40 ára tíma, bara til að borga út Gamma-mennina. En til hvers? Til hvers leggjum við slíka byrði á hóp fólks til að örfáir geti hlegið sig máttlausa á leið í bankann? 24-35 þúsund króna kjaraskerðing á mánuði í fjörutíu ár er mikið högg. Til að vega það upp þarftu að afla 42-61 þúsund króna tekna. Mánaðarlega í fjörutíu ár. Bara fyrir Gamma. Þetta er eitt af undrum veraldar. Að fólk láti þetta yfir sig ganga. Því er jafnvel haldið fram að það séu Gamma-mennirnir sem búi til verðmætin, að þeir sem hrifsa til sín fé almennings hafi í raun búið verðmætin til. Bensínmönnum gefinn 9,1 milljarður Og þetta Gamma-Þorp á Ártúnsholtinu er ekkert einsdæmi. Reitir seldu byggingarétt á svokölluðum Orkureit á svo til sama fermetraverð aðeins um viku áður en Þorpið keypti Gamma út á Ártúnsholti. Og stuttu síðar var tilkynnt að Reykjavíkurborg hefði mútað olíufélögunum til að loka nokkrum bensínstöðvum einhverjum misserum fyrr en ella hefði orðið, með því að gefa þeim rausnarlegan byggingarétt. Þessar bensínstöðvar eru á lóðum sem eru samanlagt meira en tvisvar sinnum stærri en Orkureiturinn. Ef við gerum ráð fyrir sambærilegu byggingamagni og þar, það er byggingamagni á týpískum þéttingareit í borginni, þá má ætla að borgin hafi gefið olíufélögunum byggingarétt upp á 9,1 milljarð króna. Olíufélögin áttu þessi verðmæti ekki í fyrra en hafa nú skyndilega eignast þau gegn loforði um að loka tólf bensínstöðvum sem eru að úreldast hratt. Ef þú vilt byggja í Reykjavík verður þú að kaupa lóð. Ef þú átt bensínstöð þá færðu byggingaréttinn ókeypis. Sem sárabætur frá borginni vegna þess að rafbílar nota ekki bensínstöðvar. Og selja olíufélögin byggingaréttinn einhverjum braskara sem ætar líka að finna ókeypis peninga með braski sem á endanum lendir á kaupendum og leigjendum húsnæðisins, sem verða ævina á enda að þræla upp í braskgróðann. Við þurfum ekki að hafa þetta svona Þetta kerfi, þessi stjórnlausa braskvæðing húsnæðis, er svona vegna þess að einhver bjó það til og vegna þess að við látum þetta viðgangast. Og eins og þetta kerfi er mannana verk, sköpunarverk fársjúkrar valdastéttar sem er orðin stjórnlaus af græðgi, þá getum við allt eins búið til nýtt kerfi sem þjónar almenningi en ekki aðeins bröskurunum. Til þess þurfum við að vakna af dáleiðslunni. Braskararnir skapa engin verðmæti, þeir eru blóðsugur og sníkjudýr, óværa. Að fela þeim uppbyggingu húsnæðiskerfisins, grunnþáttar allrar velmegunar, er sturlun, brjálsemi, sem því miður stjórnmálastéttin er heltekin af. Megir þú vakna sem fyrst. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Reykjavík Sósíalistaflokkurinn GAMMA Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Af hverju eru næringarsnauð matvæli í forgrunni við íþróttaiðkun barna okkar? Berglind Lilja Guðlaugsdóttir Skoðun Hvað þolir þú mikið högg? Sandra B. Franks Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Skynsemi í rekstri Landsbankans Stefán Ólafsson Skoðun Kosningaóreiða RÚV, opið bréf til stjórnar Ríkisútvarpsins Benedikta Guðrún Svavarsdottir Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson Skoðun Heimilisuppbót – áskorun til ráðherra Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun Afbrotavarnir gegn skipulögðum glæpum Karl Steinar Valsson Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisvæðing og ríkisstjórnarmenning Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Eflum fjármálalæsi barna og ungmenna Bryndís Lára Halldórsdóttir skrifar Skoðun Heimilisuppbót – áskorun til ráðherra Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi í rekstri Landsbankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Afbrotavarnir gegn skipulögðum glæpum Karl Steinar Valsson skrifar Skoðun Kosningaóreiða RÚV, opið bréf til stjórnar Ríkisútvarpsins Benedikta Guðrún Svavarsdottir skrifar Skoðun Hvað þolir þú mikið högg? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vannýtt tækifæri Kristín Fríða Ólafsdóttir skrifar Skoðun Alþjóðadagur félagsráðgjafar Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Af hverju eru næringarsnauð matvæli í forgrunni við íþróttaiðkun barna okkar? Berglind Lilja Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Fundur NAMMCO í vikunni Micah Garen skrifar Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Leiðin að bílprófinu Þuríður B. Ægisdóttir skrifar Skoðun Draumalandið Luxemburg og íslenskir jafnaðarmenn - þriðji hluti Ólafur Sveinsson skrifar Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar Skoðun Forsendur krafna um íslenskukunnáttu Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson skrifar Skoðun Hræðsla er hjálplegur þjónn, en hræðilegt yfirvald Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Kvótasetning grásleppu snýst um að tryggja arðsemi“? Örn Pálsson skrifar Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann skrifar Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera? Rannveig Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Íslenskur matur Bjarni Jónsson skrifar Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lán úr óláni Ísleifur Arnórsson skrifar Skoðun Síðasta kynslóðin! Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Sjá meira
Um daginn keypti Þorpið, félag sem stofnað var til með 1,5 m.kr. hlutafjárframboði byggingarétt í Ártúnsholti fyrir sjö milljarða króna. Eigið fé þessa félags var neikvætt um 3,9 m.kr. um síðustu áramót, það skuldaði þá meira en það átti. Hvernig má þetta vera? Getið þið leikið þetta eftir, keypt eitthvað fyrir sjö milljarða án þess að eiga túskilding með gati? Nei, auðvitað ekki. En sumir geta þetta í Reykjavík. Og í fjölmiðlum er sagt frá þessu eins og stórkostlegu framfaraskrefi, að eignarlaust félag ætli sér að byggja 1200 íbúðir og byrja á verkinu í sjö milljarða mínus. Hvað haldið þið að fjármögnun þessa verks kosti? Og hver haldið þið að borgi þann kostnað? Jú, einmitt. Fólkið sem kaupa eða leigja þessar íbúðir. Það mun borga allan fjármagnskostnaðinn og hagnaðinn sem eigendur Þorpsins ætla sér; fólk sem átti ekkert í gær en ætlar sér að verða ofsaríkt á morgun. Gammafélagið græðir Og íbúarnir þurfa líka að borga þessa sjö milljarða fyrir byggingaréttinn, gjald fyrir lóð með engu á öðru en ákvörðun borgaryfirvalda um byggingamagn. Félagið sem seldi réttinn hafði skráð hann á 1,9 milljarð króna í bókum sínum um síðustu áramót, náði sem sagt 5,1 milljarði króna í hreinan hagnað af þessum viðskiptum. Þetta er félag sem tengist Gamma, klúbbi ungra fjárglæframanna sem sprengdu upp húsnæðismarkaðinn í Reykjavík eftir Hrun og græddu svívirðilega mikið. Gamma varð reyndar gjaldþrota á heimskulegum veðmálum í útlöndum stuttu síðar, sem leiddi til þess að Kvikubanki tók yfir eignir Gamma. Karma, gæti einhver sagt. En það varð ógnargróði af braski þessa dótturfélags Gamma með byggingarréttinn í Ártúnsholti. Ungu fjárglæframennirnir hlógu alla leiðina í bankann þegar eignarlaust Þorpið galdraði fram sjö milljarða úr engu. Einhverjir braskverjar ákváðu að einn braskarinn ætti að fá lán til að kaupa af öðrum braskara. Þótt þú getir ekki fengið lán til að kaupa þér kjallaraholu, er alltaf nóg til fyrir braskarana. Almenningur borgar brúsann Þessir sjö milljarðar króna sem Gammarnir fóru með frá borði eru 87.500 kr. á hvern fermetra. Sá sem kaupir 75 fermetra íbúð mun borga rúmlega 6,5 milljónir króna meira fyrir íbúðina sína, bara til að dekka hlut Gamma. Þetta fer til manna sem voru búnir að taka út sinn hagnað áður en byrjað var að teikna fyrstu íbúðina. Líklega ætla eigendur Þorpsins og þau sem fjármagna þau sér annan eins gróða, svo líklega mun kaupandinn borga um 13 milljónir króna í braskgjöld þegar hann borgar íbúðina sína. En gleymum Þorpinu og þeim sem halda því uppi. Bara Gamma-gróðinn mun hækka mánaðarlega afborganir af 75 fermetra íbúðinni um rúmar 24 þúsund krónur á mánuði. Og miðað við hlutfall leigu og kaupverðs í nágrenninu má ætla að Gamma-skatturinn verði um 35 þúsund krónur á mánuði fyrir leigjenda að 75 fermetra íbúð. Ef við reiknum með að 75% íbúðanna verði seldar og 25% þeirra leigðar út má reikna með að íbúar í allt að 1200 íbúðum muni borga um 13,7 milljarða króna á núvirði yfir 40 ára tíma, bara til að borga út Gamma-mennina. En til hvers? Til hvers leggjum við slíka byrði á hóp fólks til að örfáir geti hlegið sig máttlausa á leið í bankann? 24-35 þúsund króna kjaraskerðing á mánuði í fjörutíu ár er mikið högg. Til að vega það upp þarftu að afla 42-61 þúsund króna tekna. Mánaðarlega í fjörutíu ár. Bara fyrir Gamma. Þetta er eitt af undrum veraldar. Að fólk láti þetta yfir sig ganga. Því er jafnvel haldið fram að það séu Gamma-mennirnir sem búi til verðmætin, að þeir sem hrifsa til sín fé almennings hafi í raun búið verðmætin til. Bensínmönnum gefinn 9,1 milljarður Og þetta Gamma-Þorp á Ártúnsholtinu er ekkert einsdæmi. Reitir seldu byggingarétt á svokölluðum Orkureit á svo til sama fermetraverð aðeins um viku áður en Þorpið keypti Gamma út á Ártúnsholti. Og stuttu síðar var tilkynnt að Reykjavíkurborg hefði mútað olíufélögunum til að loka nokkrum bensínstöðvum einhverjum misserum fyrr en ella hefði orðið, með því að gefa þeim rausnarlegan byggingarétt. Þessar bensínstöðvar eru á lóðum sem eru samanlagt meira en tvisvar sinnum stærri en Orkureiturinn. Ef við gerum ráð fyrir sambærilegu byggingamagni og þar, það er byggingamagni á týpískum þéttingareit í borginni, þá má ætla að borgin hafi gefið olíufélögunum byggingarétt upp á 9,1 milljarð króna. Olíufélögin áttu þessi verðmæti ekki í fyrra en hafa nú skyndilega eignast þau gegn loforði um að loka tólf bensínstöðvum sem eru að úreldast hratt. Ef þú vilt byggja í Reykjavík verður þú að kaupa lóð. Ef þú átt bensínstöð þá færðu byggingaréttinn ókeypis. Sem sárabætur frá borginni vegna þess að rafbílar nota ekki bensínstöðvar. Og selja olíufélögin byggingaréttinn einhverjum braskara sem ætar líka að finna ókeypis peninga með braski sem á endanum lendir á kaupendum og leigjendum húsnæðisins, sem verða ævina á enda að þræla upp í braskgróðann. Við þurfum ekki að hafa þetta svona Þetta kerfi, þessi stjórnlausa braskvæðing húsnæðis, er svona vegna þess að einhver bjó það til og vegna þess að við látum þetta viðgangast. Og eins og þetta kerfi er mannana verk, sköpunarverk fársjúkrar valdastéttar sem er orðin stjórnlaus af græðgi, þá getum við allt eins búið til nýtt kerfi sem þjónar almenningi en ekki aðeins bröskurunum. Til þess þurfum við að vakna af dáleiðslunni. Braskararnir skapa engin verðmæti, þeir eru blóðsugur og sníkjudýr, óværa. Að fela þeim uppbyggingu húsnæðiskerfisins, grunnþáttar allrar velmegunar, er sturlun, brjálsemi, sem því miður stjórnmálastéttin er heltekin af. Megir þú vakna sem fyrst. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands.
Af hverju eru næringarsnauð matvæli í forgrunni við íþróttaiðkun barna okkar? Berglind Lilja Guðlaugsdóttir Skoðun
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Kosningaóreiða RÚV, opið bréf til stjórnar Ríkisútvarpsins Benedikta Guðrún Svavarsdottir skrifar
Skoðun Af hverju eru næringarsnauð matvæli í forgrunni við íþróttaiðkun barna okkar? Berglind Lilja Guðlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar
Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar
Af hverju eru næringarsnauð matvæli í forgrunni við íþróttaiðkun barna okkar? Berglind Lilja Guðlaugsdóttir Skoðun
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun