Samskiptin skipta öllu máli Sveinn Waage skrifar 11. nóvember 2021 08:01 „Það er ekki hvað þú segir heldur hvernig þú segir það“, er ein af þessum línum sem við könnumst við úr ýmsum áttum. Án þess að eiga langan feril í leiklist, skilst mér að þetta sé einmitt lykilatriði í þeirri mögnuðu listgrein. Í húmor skiptir þetta öllu máli, ekki satt? Saklaus setning getur orðið fyndin, klúr og alls konar, með svipbrigðum, áherslum og látbragði. Eigum við ekki að sannmælast um að við þekkjum þetta flest. Við erum að tala þarna um samskipti, samskipti á milli fólks. Hvernig eru þau meðtekin? Hvaða mynd færðu af viðkomandi sem tjáir sig? „Ekki hvað þú segir, heldur hvernig“, hvað þýðir það? Orðaval, tónn, áherslur, tilfinningar? Já meðal annars. Hvað ætli séu margar útgáfur til af þeim einföldu skilaboðum að barnið þitt þurfi að drífa sig á morgnanna? Allt frá bölvi og hótunum yfir kærleik og húmor. Sálfræðin segir okkur hvor aðferðin virkar betur almennt séð, en látum það liggja á milli hluta. Samskipti stjórnenda En samskiptin eru út um allt. Líka hjá stjórnendum og leiðtogum. Hjá stjórnendum sem hrífa fólk með sér, eflir það og styður. Og líka stjórnendum sem missa vinnuna eða ná ekki kosningu, jafnvel þó að elja, áhugi og hæfni séu til staðar. Dæmi um athyglisverð samskipti koma frá Biskup og co sem nýtur sögulegs vantraust. Ætli það hafi verið traustinu til framdráttar að segja landsmönnum að líf þeirra væri „innihaldslaust án Jesú“ og vöntun á Biblíulestri útskýrði vöntun á siðferði landans? Hvort sem það er augljós fítonskraftur í verkalýðsbaráttu, í baráttu gegn ofbeldi, réttindum barna eða annarra göfugra mála sem við brennum fyrir, þá er hægt skemma fyrir sér með slæmum samskiptum. Dæmin hafa hrannast upp undanfarið. Nú væri vafalítið freystandi að hjóla í þennan miðaldra hvíta karlmann og segja „Aha! Karlmaður að segja okkur að vera þæg(ar)!!“ Ef „þægur“ þýðir að hlusta meira, meðtaka, vanda sig, tala saman, útskýra þá, já. Að vanda sig og hafa hátt. Ekki misskilja. Þegar við ræðum um mikilvægustu siðaskipti seinni tíma, baráttuna gegn kynbundnu ofbeldi, þá er það risaslagur sem ekki verður leystur með kurteisi, einni saman. Maður ruggar ekki bátum með því að biðja um það. Við búum við alda gömlu feðraveldi þar sem útpæld trúarbrögðin eru beltin og axlaböndin. Faðir vor, say no mor. Það eru forréttyndi að fá að upplifa að hvort tveggja líða hægt en örugglega undir lok. En þar þarf líka að vanda samskiptin í því ferli. En segjum þau hátt og skýrt! Ég hef svo óbilandi trú á framtíðinni í þessum málum þegar ég tala við börnin mín. Kynbundið ofbeldi, fordómar og trúarbrögð eru þeim álíka framandi og torfbæir og moldargólf. Af hverju er fólk ekki með mér? En hvað er til ráða þegar göfugu samskiptin okkar ná ekki í gegn? Að horfa inná við hljómar eins og klisja nr.1, en á sama tíma er það oftast málið. Við þurfum að horfast í augu við hvað það sem stuðar fólk, það sem virkar ekki. Af hverju stendur fólk ekki með mér, af hverju fæ ég ekki kosningu? Eru þau öll í bullinu eða hugsanlega bara ég? Sjá þau ekki hvað ég er klár, góð(ur) og berst fyrir málstaðinn? Hrokinn tapar 5-0 Að temja sér betri framkomu og samskipti er vinna, stöðug vinna. Sjálfur á ég í stökustu vandræðum með kaldhæðni, sem er kannski fín á afviknum stöðum með fólki sem deilir henni með þér, en fyrir aðra eru skilin á milli kaldhæðni og hroka oft lítil sem engin. Sem dæmi á ég erfitt með að sleppa kaldhæðni þegar ég tala um trúar-brögð, fyrir trúaða eru kaldhæðnin og hrokinn þá líklega nátengd. Fátt brennir þig eins mikið í samskiptum við aðra og ef fólk upplifir hroka, hvort sem hann er meðvitaður eða ekki. Ákveðni, yfirvegun og rökstuðningur sigrar hrokann í hvert sinn. Hvað er til ráða? Og hvað þá? Hvað getum við gert til að vanda okkur betur? Hvernig fáum við fólk til að meðtaka okkar góðu skilaboð? Það þarf ekki að vera flókið. Í mínu starfi og ráðgjöf virka þessi meðöl best; Sýndu auðmýkt, virðingu og einlægni. Segðu satt. Opnaðu huga fólks og flestar dyr með Húmor og gleði. Það virkar. Höfundur er samskipta- og markaðsráðgjafi og höfundur námskeiðanna: „Húmor virkar – í alvöru“ og „Vektu athygli“ hjá Opna Háskólanum í HR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sveinn Waage Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Skoðun Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Biskupsval Sigfinnur Þorleifsson,Vigfús Bjarni Albertsson skrifar Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Sjá meira
„Það er ekki hvað þú segir heldur hvernig þú segir það“, er ein af þessum línum sem við könnumst við úr ýmsum áttum. Án þess að eiga langan feril í leiklist, skilst mér að þetta sé einmitt lykilatriði í þeirri mögnuðu listgrein. Í húmor skiptir þetta öllu máli, ekki satt? Saklaus setning getur orðið fyndin, klúr og alls konar, með svipbrigðum, áherslum og látbragði. Eigum við ekki að sannmælast um að við þekkjum þetta flest. Við erum að tala þarna um samskipti, samskipti á milli fólks. Hvernig eru þau meðtekin? Hvaða mynd færðu af viðkomandi sem tjáir sig? „Ekki hvað þú segir, heldur hvernig“, hvað þýðir það? Orðaval, tónn, áherslur, tilfinningar? Já meðal annars. Hvað ætli séu margar útgáfur til af þeim einföldu skilaboðum að barnið þitt þurfi að drífa sig á morgnanna? Allt frá bölvi og hótunum yfir kærleik og húmor. Sálfræðin segir okkur hvor aðferðin virkar betur almennt séð, en látum það liggja á milli hluta. Samskipti stjórnenda En samskiptin eru út um allt. Líka hjá stjórnendum og leiðtogum. Hjá stjórnendum sem hrífa fólk með sér, eflir það og styður. Og líka stjórnendum sem missa vinnuna eða ná ekki kosningu, jafnvel þó að elja, áhugi og hæfni séu til staðar. Dæmi um athyglisverð samskipti koma frá Biskup og co sem nýtur sögulegs vantraust. Ætli það hafi verið traustinu til framdráttar að segja landsmönnum að líf þeirra væri „innihaldslaust án Jesú“ og vöntun á Biblíulestri útskýrði vöntun á siðferði landans? Hvort sem það er augljós fítonskraftur í verkalýðsbaráttu, í baráttu gegn ofbeldi, réttindum barna eða annarra göfugra mála sem við brennum fyrir, þá er hægt skemma fyrir sér með slæmum samskiptum. Dæmin hafa hrannast upp undanfarið. Nú væri vafalítið freystandi að hjóla í þennan miðaldra hvíta karlmann og segja „Aha! Karlmaður að segja okkur að vera þæg(ar)!!“ Ef „þægur“ þýðir að hlusta meira, meðtaka, vanda sig, tala saman, útskýra þá, já. Að vanda sig og hafa hátt. Ekki misskilja. Þegar við ræðum um mikilvægustu siðaskipti seinni tíma, baráttuna gegn kynbundnu ofbeldi, þá er það risaslagur sem ekki verður leystur með kurteisi, einni saman. Maður ruggar ekki bátum með því að biðja um það. Við búum við alda gömlu feðraveldi þar sem útpæld trúarbrögðin eru beltin og axlaböndin. Faðir vor, say no mor. Það eru forréttyndi að fá að upplifa að hvort tveggja líða hægt en örugglega undir lok. En þar þarf líka að vanda samskiptin í því ferli. En segjum þau hátt og skýrt! Ég hef svo óbilandi trú á framtíðinni í þessum málum þegar ég tala við börnin mín. Kynbundið ofbeldi, fordómar og trúarbrögð eru þeim álíka framandi og torfbæir og moldargólf. Af hverju er fólk ekki með mér? En hvað er til ráða þegar göfugu samskiptin okkar ná ekki í gegn? Að horfa inná við hljómar eins og klisja nr.1, en á sama tíma er það oftast málið. Við þurfum að horfast í augu við hvað það sem stuðar fólk, það sem virkar ekki. Af hverju stendur fólk ekki með mér, af hverju fæ ég ekki kosningu? Eru þau öll í bullinu eða hugsanlega bara ég? Sjá þau ekki hvað ég er klár, góð(ur) og berst fyrir málstaðinn? Hrokinn tapar 5-0 Að temja sér betri framkomu og samskipti er vinna, stöðug vinna. Sjálfur á ég í stökustu vandræðum með kaldhæðni, sem er kannski fín á afviknum stöðum með fólki sem deilir henni með þér, en fyrir aðra eru skilin á milli kaldhæðni og hroka oft lítil sem engin. Sem dæmi á ég erfitt með að sleppa kaldhæðni þegar ég tala um trúar-brögð, fyrir trúaða eru kaldhæðnin og hrokinn þá líklega nátengd. Fátt brennir þig eins mikið í samskiptum við aðra og ef fólk upplifir hroka, hvort sem hann er meðvitaður eða ekki. Ákveðni, yfirvegun og rökstuðningur sigrar hrokann í hvert sinn. Hvað er til ráða? Og hvað þá? Hvað getum við gert til að vanda okkur betur? Hvernig fáum við fólk til að meðtaka okkar góðu skilaboð? Það þarf ekki að vera flókið. Í mínu starfi og ráðgjöf virka þessi meðöl best; Sýndu auðmýkt, virðingu og einlægni. Segðu satt. Opnaðu huga fólks og flestar dyr með Húmor og gleði. Það virkar. Höfundur er samskipta- og markaðsráðgjafi og höfundur námskeiðanna: „Húmor virkar – í alvöru“ og „Vektu athygli“ hjá Opna Háskólanum í HR.