Að deyja ráðalaus Birgir Birgisson skrifar 16. október 2021 10:31 Stundum er sagt um þá sem leysa erfiðar áskoranir að þeir deyji ekki ráðalausir. Enda hljóta það að vera ömurleg örlög. Að sitja frammi fyrir áskorun en geta engan veginn leyst hana og deyja svo að lokum algerlega án þess að hafa neina hugmynd um hver lausnin gæti verið. Umferð í mesta þéttbýlinu virðist stundum óyfirstíganleg áskorun, sérstaklega á álagstímum. Þessar fáu klukkustundir í hverri viku þar sem allar helstu stofnbrautir höfuðborgarsvæðisins minna á hægfara færiband í bílaverksmiðju frekar en skipulagðar umferðaræðar, geta vissulega tekið á taugar flestra bílstjóra. Þá er óneitanlega gott að geta í staðinn valið að renna á reiðhjóli framhjá röðunum með bros á vör og vindinn í hárið. Það fólk sem hefur enn ekki prófað að nýta reiðhjól sem daglegan ferðamáta, trúir því tæpast hversu þægilegt það er. En þrátt fyrir það sem flestir halda eru það ekki slæm veður eða brattar brekkur sem halda flestum frá því að nýta reiðhjólið til daglegra ferða. Algengasta orsök þess að fólk hafnar reiðhjóli sem daglegum ferðamáta er sú hætta sem hjólreiðafólki stafar af vélknúnum ökutækjum. Alltof oft sjást fréttir um bílstjóra sem ekki taka ábyrgð sína nægilega alvarlega og aka á óvarða vegfarendur, þar með talið hjólreiðafólk. Og af því alvarleg slys eða dauðaslys eru sem betur fer frekar fátíð, er allt of lítið gert til að auka öryggi hjólreiðafólks í umferðinni. Það er engu líkara en fyrst þurfi svolítið fleiri að slasast alvarlega, svo það verði hægt að sjá það í tölfræðinni að það veldur fólki rauverulegu líkamstjóni að fá 10 tonn af bíl beint í bakið. Ýmislegt er hægt að gera til að breyta þessu. Nýlega samþykkt hjólreiðaáætlun Reykjavíkurborgar er gott skref í rétt átt, en það þarf miklu meira til. Það þarf að gera bílstjóra ábyrga fyrir akstrinum, t.d. þegar þeir hunsa regluna um 1,5 metra lágmarksbil við framúrakstur en líka þegar ekið er óvarlega um hringtorg og gatnamót. Fólk þarf almennt að læra að það er ekki nóg að “passa sig á hinumbílunum”, heldur ætti miklu frekar að gá að annarri umferð. Hljóðlausir rafbílar sem aka alltof nálægt hjólreiðafólki eru ekki hættulausir. Það er ekkert minna skaðlegt að verða undir rafmagnsbíl en dísilskrímsli. Það er verðugt rannsóknarefni fyrir fræðinga framtíðarinnar að greina hver skýringin er á aðgerðaleysinu. Að komast að því hvers vegna svo lítið er gert til að gæta að öryggi hjólreiðafólks í almennri umferð. Vissulega mun áðurnefnd hjólreiðaáætlun örugglega fjölga hjólandi fólki að einhverju marki. En áætlanir um betri framtíð breyta því ekki að nú þegar er fjöldi fólks í mikilli hættu í umferðinni á hverjum degi. Og það er hægt að bregðast við því strax, ef bara viljinn er fyrir hendi. Oftast snúast þessi “næstum-því-slys” um fáfræði ökumanna þegar kemur að því hvernig beri að haga akstri nærri hjólreiðafólki. Sem er ekki nema eðlilegt, í ljósi þess hve lítið er í raun gert af því að fræða ökumenn almennt. Það ætti til dæmis að vera öllum ökumönnum augljóst að framúrakstur með minna en 1,5 metra millbil milli bíls og hjóls er ekki bara brot á 23 gr. umferðarlaga heldur setur það hjólreiðafólk í stórhættu. Það er nefnilega til góð og gild ástæða fyrir þessari kröfu um lágmarksbil við framúrakstur, jafnvel þó margir ökumenn eigi erfitt með að koma auga á hana. En það þarf að úskýra hana fyrir fleirum, helst áður en fleira fólk slasast alvarlega. Annað atriði sem stofnar hjólreiðafólki í hættu er þegar vélknúin ökutæki beygja til hægri, og þá sérstaklega á þar til gerðum beygjuakreinum. Á öðrum Norðurlöndum verða einmitt flest dauðaslys hjólreiðafólks við þessar aðstæður. Sú tilhneiging margra ökumanna að líta einungis til vinstri þegar beygt er til hægri, til að “passa sig á hinum bílunum” stofnar hjólreiðafólki í hættu sem nálgast gatnamótin frá hægri hlið ökumannsins. Það vill nefnilega oft gleymast við aksturinn að hjólreiðafólk má nýta gangstéttar og göngustíga til að komast leiðar sinnar. Það kæmi líklega flestum ökumönnum á óvart að lesa fyrri hluta áðurnefndrar 23. greinar umferðarlaga. Þar er nefnilega sérstaklega tekið fram að hjólreiðafólki og ökumönnum á léttum bifhjólum, er heimilt að taka framúr hægra megin við önnur ökutæki og á þessu er einungis 1 undantekning. Væri ekki gaman að komast að því hversu margir handhafar ökuskírteina þekkja þessa undantekningu? Og kannski athug aí leiðinni hversu margir muna eftir stefnuljósinu þegar beygt er til hægri? Það þarf ekki að hugsa lengi um þessi mál til að átta sig á því að ein af leiðunum til að draga úr bílaröðunum á álagstímum er að gera fleira fólki auðveldara fyrir að fara ferða sinna á reiðhjóli. Meiri, betri og öruggari innviðir fyir hjólandi umferð er ein leið að því marki, en það mun taka mörg ár og ennþá fleiri milljónir að koma þeim innviðum upp. Það blasir við flestum að áhrifaríkasta leiðin til að greiða úr umferðarflækjum er að fækka ökutækjum í umferðinni og minnka þau verulega. Fljótlegasta, ódýrasta og öruggasta leiðin að því marki er að auka öryggi hjólreiðafólks. Þetta er ekki flókið. Höfundur er formaður Reiðhjólabænda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Samgöngur Hjólreiðar Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun Konur sem eiga ekki að eignast börn Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Skoðun Vinstri gráir Yngvi Óttarsson skrifar Skoðun Bændur eru líka neytendur Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Hlutabréfafjárfesting er langtímafjárfesting Davíð Björnsson skrifar Skoðun Stuðningur úr óvæntri átt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Loftslagsmál eru orkumál Nótt Thorberg skrifar Skoðun Framsókn klárar verkin Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Stundum er sagt um þá sem leysa erfiðar áskoranir að þeir deyji ekki ráðalausir. Enda hljóta það að vera ömurleg örlög. Að sitja frammi fyrir áskorun en geta engan veginn leyst hana og deyja svo að lokum algerlega án þess að hafa neina hugmynd um hver lausnin gæti verið. Umferð í mesta þéttbýlinu virðist stundum óyfirstíganleg áskorun, sérstaklega á álagstímum. Þessar fáu klukkustundir í hverri viku þar sem allar helstu stofnbrautir höfuðborgarsvæðisins minna á hægfara færiband í bílaverksmiðju frekar en skipulagðar umferðaræðar, geta vissulega tekið á taugar flestra bílstjóra. Þá er óneitanlega gott að geta í staðinn valið að renna á reiðhjóli framhjá röðunum með bros á vör og vindinn í hárið. Það fólk sem hefur enn ekki prófað að nýta reiðhjól sem daglegan ferðamáta, trúir því tæpast hversu þægilegt það er. En þrátt fyrir það sem flestir halda eru það ekki slæm veður eða brattar brekkur sem halda flestum frá því að nýta reiðhjólið til daglegra ferða. Algengasta orsök þess að fólk hafnar reiðhjóli sem daglegum ferðamáta er sú hætta sem hjólreiðafólki stafar af vélknúnum ökutækjum. Alltof oft sjást fréttir um bílstjóra sem ekki taka ábyrgð sína nægilega alvarlega og aka á óvarða vegfarendur, þar með talið hjólreiðafólk. Og af því alvarleg slys eða dauðaslys eru sem betur fer frekar fátíð, er allt of lítið gert til að auka öryggi hjólreiðafólks í umferðinni. Það er engu líkara en fyrst þurfi svolítið fleiri að slasast alvarlega, svo það verði hægt að sjá það í tölfræðinni að það veldur fólki rauverulegu líkamstjóni að fá 10 tonn af bíl beint í bakið. Ýmislegt er hægt að gera til að breyta þessu. Nýlega samþykkt hjólreiðaáætlun Reykjavíkurborgar er gott skref í rétt átt, en það þarf miklu meira til. Það þarf að gera bílstjóra ábyrga fyrir akstrinum, t.d. þegar þeir hunsa regluna um 1,5 metra lágmarksbil við framúrakstur en líka þegar ekið er óvarlega um hringtorg og gatnamót. Fólk þarf almennt að læra að það er ekki nóg að “passa sig á hinumbílunum”, heldur ætti miklu frekar að gá að annarri umferð. Hljóðlausir rafbílar sem aka alltof nálægt hjólreiðafólki eru ekki hættulausir. Það er ekkert minna skaðlegt að verða undir rafmagnsbíl en dísilskrímsli. Það er verðugt rannsóknarefni fyrir fræðinga framtíðarinnar að greina hver skýringin er á aðgerðaleysinu. Að komast að því hvers vegna svo lítið er gert til að gæta að öryggi hjólreiðafólks í almennri umferð. Vissulega mun áðurnefnd hjólreiðaáætlun örugglega fjölga hjólandi fólki að einhverju marki. En áætlanir um betri framtíð breyta því ekki að nú þegar er fjöldi fólks í mikilli hættu í umferðinni á hverjum degi. Og það er hægt að bregðast við því strax, ef bara viljinn er fyrir hendi. Oftast snúast þessi “næstum-því-slys” um fáfræði ökumanna þegar kemur að því hvernig beri að haga akstri nærri hjólreiðafólki. Sem er ekki nema eðlilegt, í ljósi þess hve lítið er í raun gert af því að fræða ökumenn almennt. Það ætti til dæmis að vera öllum ökumönnum augljóst að framúrakstur með minna en 1,5 metra millbil milli bíls og hjóls er ekki bara brot á 23 gr. umferðarlaga heldur setur það hjólreiðafólk í stórhættu. Það er nefnilega til góð og gild ástæða fyrir þessari kröfu um lágmarksbil við framúrakstur, jafnvel þó margir ökumenn eigi erfitt með að koma auga á hana. En það þarf að úskýra hana fyrir fleirum, helst áður en fleira fólk slasast alvarlega. Annað atriði sem stofnar hjólreiðafólki í hættu er þegar vélknúin ökutæki beygja til hægri, og þá sérstaklega á þar til gerðum beygjuakreinum. Á öðrum Norðurlöndum verða einmitt flest dauðaslys hjólreiðafólks við þessar aðstæður. Sú tilhneiging margra ökumanna að líta einungis til vinstri þegar beygt er til hægri, til að “passa sig á hinum bílunum” stofnar hjólreiðafólki í hættu sem nálgast gatnamótin frá hægri hlið ökumannsins. Það vill nefnilega oft gleymast við aksturinn að hjólreiðafólk má nýta gangstéttar og göngustíga til að komast leiðar sinnar. Það kæmi líklega flestum ökumönnum á óvart að lesa fyrri hluta áðurnefndrar 23. greinar umferðarlaga. Þar er nefnilega sérstaklega tekið fram að hjólreiðafólki og ökumönnum á léttum bifhjólum, er heimilt að taka framúr hægra megin við önnur ökutæki og á þessu er einungis 1 undantekning. Væri ekki gaman að komast að því hversu margir handhafar ökuskírteina þekkja þessa undantekningu? Og kannski athug aí leiðinni hversu margir muna eftir stefnuljósinu þegar beygt er til hægri? Það þarf ekki að hugsa lengi um þessi mál til að átta sig á því að ein af leiðunum til að draga úr bílaröðunum á álagstímum er að gera fleira fólki auðveldara fyrir að fara ferða sinna á reiðhjóli. Meiri, betri og öruggari innviðir fyir hjólandi umferð er ein leið að því marki, en það mun taka mörg ár og ennþá fleiri milljónir að koma þeim innviðum upp. Það blasir við flestum að áhrifaríkasta leiðin til að greiða úr umferðarflækjum er að fækka ökutækjum í umferðinni og minnka þau verulega. Fljótlegasta, ódýrasta og öruggasta leiðin að því marki er að auka öryggi hjólreiðafólks. Þetta er ekki flókið. Höfundur er formaður Reiðhjólabænda.
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun