Hvers vegna ekki Pírata? Þór Saari skrifar 21. september 2021 15:01 Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Saari Sósíalistaflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Píratar eru, utan Sósíalistaflokksins, eini flokkurinn í framboði sem vill raunverulegar og róttækar kerfisbreytingar á íslensku stjórnmálaumhverfi. Flokkurinn er í grunninn upprunninn í Píratarhreyfingum í Evrópu, semi-anarkískum hreyfingum fólks sem var jaðarsett pólitískt. Skipulag Pírata hér á landi byggir svo í grunninn á hugmyndafræði Borgarhreyfingarinnar/Hreyfingarinnar með mikilli valddreifingu, engum formanni, því að afnema stofnanavæðingu stjórnmálaflokka og að hafna skiptingu stjórnmálanna í vinstri og hægri sem einhverjum megin pólum í stjórnmálum. Píratar eru einnig í hjarta sínu lýðræðissinnar og gagnrýnir og kaupa ekkert eins og það kemur af kúnni, eins og sagt er. Það hefur að mörgu leiti verið aðdáunarvert að fylgjast með þeim á Alþingi enda eru þeir eini flokkurinn sem hefur veitt pólitísku yfirstéttinni, a.k.a. Fjórflokknum (sem nú telur að vísu sex) aðhald svo að einhverju nemur. Það er frekar erfitt hlutverk að vera í, að gagnrýna „Kansellíið“ innan frá, sitjandi við hliðina á því alla daga, án þess að einfaldlega gefast upp, enda ekki beint gott fyrir móralinn á vinnustaðnum. En þegar samansúrruð pólitísk yfirstétt á Alþinig lítur á sig sem heildarmengið „við,“ gegn „þeim“ sem eru fyrir utan Alþingishúsið, sem eru almenningur, þá bara er ekki hægt annað en að halda áfram. Á sínum tíma var hart lagt að okkur í Borgarahreyfingunni/Hreyfingunni að „spila með“ og „vera hluti af“ „Kansellíinu“ en við stóðum ætíð gegn því. Píratar hafa náð að fylgja þeirri hugmyndafræði sem er vel, enda hefur samansúrraða jábræðralagið á Alþingi gert það að verkum að löggjafaravaldið er stórlega laskað og í raun bæði stjórnlaust og áhrifalaust gagnvart framkvæmdavaldinu. Þetta hafa Píratar verið óþreytandi að benda á. Píratar eru sannur „kerfisbreytingaflokkur“ en þó aðeins upp að vissu marki og þeir hafa haldið áfram með þá orðræðu eins og Hreyfingin gerði, að hafna vinstri/hægri og meirihluta/minnihluta stjórnmálum sem steingeldum og lýsa sig hafna yfir þau pólaríseruðu átök. Það hefur gert málflutning þeirra áhugaverðan og hann hefur rist djúpt í hið hefðbundna pólitíska litróf, valdið usla og umtali og pirrað „Kansellíið“ svo um munar. Þeir hafa líka verið varðhundar lýðræðis og mannréttinda og nútímalegrar hugsunar þegar kemur að starfsemi og starfsháttum stjórnmálaflokka og þess umhverfis sem þeir starfa í. Þeir hafa hins vegar fallið í þann pitt Francis Fukuyama um að við fall kommúnismans hefðu orðið til einhvers konar „endalok sögunnar“ hvað varðar hugmyndafræðilegan grunn stjórnmálanna, þ.e. að hefðbundinni baráttu milli „hægri“ og „vinstri“ hugmyndafræði væri lokið. Hugmyndir Fukuyama fengu að sjálfsögðu byr undir báða vængi frá stjórnmálum nýfrjálshyggjunnar og á þær hefur verið keyrt í um þrjátíu ár. Nýfrjálshyggjan er hins vegar gjaldþrota og komin á öskuhaug sögunnar sem nothæf hugmyndafræði fyrir mannvænt samfélag og verður þar áfram. Þetta hefur gert það að verkum að Pírata skortir það sem má kalla „alvöru“ pólitíska hugmyndafræði, sem grundvallast á hverjar eru grunnþarfir fólks og samfélaganna sem það býr í. Sá bútasaumur tæknilausna sem þeir hafa aðhyllast nær aðeins svo langt og afleiðingarnar eru ekki alltaf uppi á borðinu. Sem dæmi má taka Über akstursþjónustuna sem þeir hafa talað fyrir, en virðast ekki gera sér grein fyrir að hún býr til stétt „harkara,“ einhvers konar verktaka sem eiga að keyra þá hvert sem þeir vilja á sem lægstum launum. Þetta gera þeir í nafni „frelsis eintaklingsins“ sem á að starfa við það sem hann „vill“ en rökvillan er alltaf sú sama, viðkomandi starfar við þetta vegna þess að annað er ekki í boði. „Hark hagkerfið“ er nefnilega ekki sérlega manneskjuvænt þótt í sumum og þá fáum tilfellum, geti það hentað einhverjum. Það var einmitt reynslan af hark hagkerfi þess tíma, þegar verkafólk var kúgað af vinnuveitendum, sem gerði það að verkum að til urðu stéttafélög sem náðu að bæta kjörin og verja hagsmuni hina vinnandi. Frjálslyndis hugsunin sem hefur einkennt Pírata hefur einnig gert þá handgengna markaðshagkerfinu. Kerfi sem á ýmsan hátt getur reynst vel, en getur aldrei sinnt þeim þörfum sem manneskjulegt samfélag þarf á að halda. Sú hugsun að þetta sé ágætis kerfi sem þurfi aðeins að stilla betur af með tæknilegum útfærslum gengur ekki upp, vegna þess að kerfið er í eðli sínu dýnamískt á þann hátt að það býr sjálfvirkt til auðsöfnun á hendur fárra, sem gerir hag hinna mörgu miklu mun verri. Það er sú innbyggða dýnamík sem þarf að stöðva og þar kemur ekkert í staðinn fyrir alvöru hugmyndafræði, handvirkar aðferðir gegnum skattkerfi, skattaeftirlit og viðurlög við brotum. Þetta sama kerfi hefur líka náð að gjörspilla stjórnmálunum og það þarf ekki langa yfirferð yfir sviðið til að sjá að það eru auðmenn en ekki kjósendur sem toga í flesta þá spotta sem stjórnmálin dansa eftir. Píratar eru hins vegar, svo það sé aftur sagt, kerfisbreytingaflokkur sem gerir sér grein fyrir mörgum af þeim kvillum sem hrjá íslenskt samfélag. Þeir eru líka full meðvitaðir um að til að ná fram raunverulegum breytingum sem færa í alvörunni valdið til fólksins, þarf að lögfesta nýju stjórnarskrána sem Stjórnlagaráð skilaði af sér árið þann 29. júlí 2011 og fór svo í þjóðaratkvæðagreiðslu og var samþykkt með yfirgnæfandi meirihluta (2/3) þann 20. október 2012. Píratar hafa líka látið meira til sín taka varðandi almenn mannrréttindi fólks og tekið afgerandi afstöðu með hagsmunum almennings í fjölmörgum málum svo sem varðandi heilbrigðismál, velferðarmál, menntamál og vinnumarkaðsmál, svo fátt eitt sé nefnt og verið óþreytandi að benda á ágalla í stjórnsýslu og stjórnskipan. Þetta gerir það að verkum að þeir væru vel til þess fallnir að vera hluti af þeim breytingum sem framundan eru og þurfa að verða á samfélaginu okkar. Þær breytingar verða hins vegar að vera vel hugmyndafræðilega ígrundaðar og byggja á góðum grunni og þekktum aðferðum. Þar breytingar væri betra að eftirláta öðrum að leiða, en þeir ættu þó að vera með í. Höfundur er hagfræðingur og skipar annað sætið á lista Sósíalistaflokksins í Suðvesturkjördæmi.
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun