Fimm atriði sem kjósendur þurfa að vita um loftslagsmál Eyþór Eðvarðsson skrifar 20. september 2021 14:00 Mikilvægasta málið í dag er hvernig við ætlum að stöðva hlýnun jarðarinnar sem mun að óbreyttu gera jörðina okkar sem næst óbyggilega. Við Íslendingar erum ekki undanskildir frekar en aðrir jarðarbúar. Stjórnmálin hafa ekki sinnt þessum málaflokki nægjanlega en það er kominn tími á að breyta því. Það er mikið í húfi valdir séu flokkar sem vilja taka málin föstum tökum því tíminn er að renna frá okkur. Margir hafa skoðanir á þessum málum og eðlilega eru ekki allir vel upplýstir. Hér verða taldar upp nokkrar staðreyndir sem allir kjósendur þurfa að vita. 1. Ísland er í flokki með þeim sem standa sig hvað verst Því er haldið fram reglulega í fjölmiðlum að Ísland sé á einhvern hátt til fyrirmyndar í því að taka á loftslagsvandanum. Því fer fjarri þótt mörg ágæt skref hafi vissulega verði tekin. En veruleikinn sá að nær enginn árangur hefur náðst í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (GHL) á Íslandi. Ef við skoðun losunina á hvert mannsbarn eigum við þann vafasama heiður að losa langmest af öllum löndum Evrópu (41 tonn af GHL á mann) eða rúmlega fimm sinnum meira en meðallosun í Evrópu, sem er 7 tonn á mann, og tvöfalt meira en Lúxemborg sem er þó í öðru sæti. Á heimsvísu eru örfá lönd sem losa meira per haus en við Íslendingar. Á Íslandi búa rúmlega 368.000 manns en í Noregi búa 5,4 milljónir manna en árleg heildarlosun Íslands er það mikil að hún er um þriðjungur af árlegri losun Noregs. 2. Áherslur í loftslagsmálum eru ekki þær bestu Sú aðgerð, sem flestir stjórnmálaflokkar leggja áherslu á, er að skipta um orkugjafa í samgöngum. Með því að skipta út jarðefnaeldsneyti og nota í staðinn vistvæna orkugjafa drögum við úr losun sem nemur einni milljón tonna af gróðurhúsalofttegundum á ári. Þetta er mikilvæg aðgerð en skilar samt litlum ávinningi þegar á heildina er litið. Til að setja þessa tölu í samhengi losar illa farið land, sem er að stórum hluta vegna langvarandi ofbeitar á viðkvæmum gróðursvæðum, fjórum sinnum meira af GHL á hverju einasta ári. Framræst votlendi á Íslandi losar rúmar 9 milljónir tonna af þeim 18 milljónum tonna sem teljast til heildarlosunar Íslands (með illa förnu landi), sem þýðir að árleg losun frá landi er jafn mikil og samanlögð losun frá samgöngum í 13 ár. Forgangsröðunin er því hæpin. 3. Framræst votlendi og illa farið land varla nefnt hjá sumum stjórnmálaflokkum Af orðræðu sumra stjórnmálamanna mætti halda að álverin séu mesta ástæðan fyrir því að losun á Íslandi sé eins mikil og raun ber vitni. Einn flokkur hefur gengið svo langt í loftslagsstefnunni að vilja fjölga álverum á Íslandi til að forða þeim frá því að vera byggð í Kína og knúin með kolabrennslu. Látum þessa mjög sérstöku röksemdafærslu liggja milli hluta en ef við tökum álver sem dæmi þá er árleg losun GHL frá framræstu votlendi á Íslandi sambærileg við losun frá 33 álverum eins og í Straumsvík. Hið gríðarlega mikla magn GHL sem kemur frá framræstu votlendi er varla nefnt á nafn í mörgum loftlagsstefnum stjórnmálaflokka og það sama má segja um illa farið land. Af þeim 18 milljónum tonna sem Ísland losar koma 13.3 milljónir tonna frá framræstu landi (9,3 milljónir tonna) og illa förnu landi (4 milljónir tonna). 4. Þrír stjórnmálaflokkar hafa góða stefnu í loftslagsmálum en fimm fá falleinkunn Faglegt mat á stefnu stjórnmálaflokka sem Ungir umhverfissinnar gerðu sýndi að í þessu stærsta máli samtímans eru eingöngu þrír stjórnmálaflokkar sem fá mjög góða einkunn þ.e. Viðreisn, Píratar og VG og fimm aðrir algjöra falleinkunn, þar af tveir stjórnarflokkanna, Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur. 5. Neyðarástand yfirvofandi ef ekki tekst að draga hratt úr losun Samkvæmt vísindamönnum verður að draga úr losun um helming á næstu 10 árum því annars fer illa. Það þýðir á mannamáli að Ísland verður að draga úr losum sem nemur 9 milljónum tonna á næstu 10 árum. Tökum stór skref strax Forgangsröðun aðgerða hjá stjórnvöldum skiptir miklu máli ef árangur á að nást og byrja verður á stóru tölunum sem eru einnig einföldustu og ódýrustu aðgerðirnar. Það að stöðva strax beit á svæðum sem þola ekki beit ætti ekki að vera flókið mál ásamt því að stórauka landgræðslu og skógrækt. Það að loka skurðum og endurheimta votlendi á jörðum er ekki flókin aðgerð heldur. Hér þarf að horfast í augu við staðreyndir og taka ákvarðanir. Höfundur er á framboðslista Viðreisnar í Suðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Viðreisn Loftslagsmál Suðvesturkjördæmi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Halldór 27.04.2024 Halldór Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Sjá meira
Mikilvægasta málið í dag er hvernig við ætlum að stöðva hlýnun jarðarinnar sem mun að óbreyttu gera jörðina okkar sem næst óbyggilega. Við Íslendingar erum ekki undanskildir frekar en aðrir jarðarbúar. Stjórnmálin hafa ekki sinnt þessum málaflokki nægjanlega en það er kominn tími á að breyta því. Það er mikið í húfi valdir séu flokkar sem vilja taka málin föstum tökum því tíminn er að renna frá okkur. Margir hafa skoðanir á þessum málum og eðlilega eru ekki allir vel upplýstir. Hér verða taldar upp nokkrar staðreyndir sem allir kjósendur þurfa að vita. 1. Ísland er í flokki með þeim sem standa sig hvað verst Því er haldið fram reglulega í fjölmiðlum að Ísland sé á einhvern hátt til fyrirmyndar í því að taka á loftslagsvandanum. Því fer fjarri þótt mörg ágæt skref hafi vissulega verði tekin. En veruleikinn sá að nær enginn árangur hefur náðst í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (GHL) á Íslandi. Ef við skoðun losunina á hvert mannsbarn eigum við þann vafasama heiður að losa langmest af öllum löndum Evrópu (41 tonn af GHL á mann) eða rúmlega fimm sinnum meira en meðallosun í Evrópu, sem er 7 tonn á mann, og tvöfalt meira en Lúxemborg sem er þó í öðru sæti. Á heimsvísu eru örfá lönd sem losa meira per haus en við Íslendingar. Á Íslandi búa rúmlega 368.000 manns en í Noregi búa 5,4 milljónir manna en árleg heildarlosun Íslands er það mikil að hún er um þriðjungur af árlegri losun Noregs. 2. Áherslur í loftslagsmálum eru ekki þær bestu Sú aðgerð, sem flestir stjórnmálaflokkar leggja áherslu á, er að skipta um orkugjafa í samgöngum. Með því að skipta út jarðefnaeldsneyti og nota í staðinn vistvæna orkugjafa drögum við úr losun sem nemur einni milljón tonna af gróðurhúsalofttegundum á ári. Þetta er mikilvæg aðgerð en skilar samt litlum ávinningi þegar á heildina er litið. Til að setja þessa tölu í samhengi losar illa farið land, sem er að stórum hluta vegna langvarandi ofbeitar á viðkvæmum gróðursvæðum, fjórum sinnum meira af GHL á hverju einasta ári. Framræst votlendi á Íslandi losar rúmar 9 milljónir tonna af þeim 18 milljónum tonna sem teljast til heildarlosunar Íslands (með illa förnu landi), sem þýðir að árleg losun frá landi er jafn mikil og samanlögð losun frá samgöngum í 13 ár. Forgangsröðunin er því hæpin. 3. Framræst votlendi og illa farið land varla nefnt hjá sumum stjórnmálaflokkum Af orðræðu sumra stjórnmálamanna mætti halda að álverin séu mesta ástæðan fyrir því að losun á Íslandi sé eins mikil og raun ber vitni. Einn flokkur hefur gengið svo langt í loftslagsstefnunni að vilja fjölga álverum á Íslandi til að forða þeim frá því að vera byggð í Kína og knúin með kolabrennslu. Látum þessa mjög sérstöku röksemdafærslu liggja milli hluta en ef við tökum álver sem dæmi þá er árleg losun GHL frá framræstu votlendi á Íslandi sambærileg við losun frá 33 álverum eins og í Straumsvík. Hið gríðarlega mikla magn GHL sem kemur frá framræstu votlendi er varla nefnt á nafn í mörgum loftlagsstefnum stjórnmálaflokka og það sama má segja um illa farið land. Af þeim 18 milljónum tonna sem Ísland losar koma 13.3 milljónir tonna frá framræstu landi (9,3 milljónir tonna) og illa förnu landi (4 milljónir tonna). 4. Þrír stjórnmálaflokkar hafa góða stefnu í loftslagsmálum en fimm fá falleinkunn Faglegt mat á stefnu stjórnmálaflokka sem Ungir umhverfissinnar gerðu sýndi að í þessu stærsta máli samtímans eru eingöngu þrír stjórnmálaflokkar sem fá mjög góða einkunn þ.e. Viðreisn, Píratar og VG og fimm aðrir algjöra falleinkunn, þar af tveir stjórnarflokkanna, Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur. 5. Neyðarástand yfirvofandi ef ekki tekst að draga hratt úr losun Samkvæmt vísindamönnum verður að draga úr losun um helming á næstu 10 árum því annars fer illa. Það þýðir á mannamáli að Ísland verður að draga úr losum sem nemur 9 milljónum tonna á næstu 10 árum. Tökum stór skref strax Forgangsröðun aðgerða hjá stjórnvöldum skiptir miklu máli ef árangur á að nást og byrja verður á stóru tölunum sem eru einnig einföldustu og ódýrustu aðgerðirnar. Það að stöðva strax beit á svæðum sem þola ekki beit ætti ekki að vera flókið mál ásamt því að stórauka landgræðslu og skógrækt. Það að loka skurðum og endurheimta votlendi á jörðum er ekki flókin aðgerð heldur. Hér þarf að horfast í augu við staðreyndir og taka ákvarðanir. Höfundur er á framboðslista Viðreisnar í Suðvesturkjördæmi.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar