Sjálflýsing á afrekaskrá ráðherra Erna Bjarnadóttir skrifar 13. ágúst 2021 12:01 Þegar neyðin er stærst er oft hjálpin næst er stundum haft að viðkvæði. Eftir nokkurt grúsk í tölum OECD um útgjöld til heilbrigðismála kom heilbrigðisráðherra sjálf til skjalanna og birti grein á visir.is „Sterkara heilbrigðiskerfi“ þar sem hún fjallar um útgjöld íslenskra stjórnvalda til málaflokksins. Niðurstaðan var sú að fjármagn til heilbrigðiskerfisins hefði svo sannarlega verið aukið umtalsvert sl. fjögur ár. Þar segir hún m.a. eftirfarandi: „Þegar heildarfjárheimildir til heilbrigðiskerfisins eru skoðaðar, það er bæði rekstur og fjárfestingar/framkvæmdir, á verðlagi hvers árs, hafa fjárheimildirnar aukist um 46%, eða 90 milljarða. Á föstu verðlagi gerir það um 16% hækkun. Þegar aðeins rekstur er skoðaður nemur hækkunin um 38% á kjörtímabilinu, eða um 10% á föstu verðlagi, umfram launa- og verðlagshækkanir.“ Nú er það sannarlega svo að þegar samanburður er gerður á útgjöldum til heilbrigðismála hjá OECD, tekur ekki nokkur maður með í reikninginn útgjöld til fjárfestinga og framkvæmda heldur er samanburðurinn gerður á útgjöldum til rekstrar og þá sem hlutfall af vergri landsframleiðslu. Ráðherrann sýnir þó af sér það lítillæti að geta líka um þann þátt sérstaklega. Útgjöld til þessa flokks hafi hækkað um 10% á föstu verðlagi. Það hefði hins vegar verið sanngjarnt að láta að fylgja með hve mikill hluti hækkunarinnar 2020 og 2021 væri kominn til vegna heimsfaraldursins af völdum COVID-19 sjúkdómsins. Allir vita að bæta þurfti verulegum upphæðum í heilbrigðiskerfið til að standa undir þeim klyfjum. Útgjöld til heilbrigðismála að mati OECD Ráðherrann lætur áfram gamminn geisa og segir síðar í greininni: „Útgjöld til heilbrigðismála sem hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu (VLF) hafa verið aukin úr 7,4% árið 2017 í 9,3% samkvæmt fjárlögum 2021“. Fyrri talan er væntanlega samkvæmt ríkisreikningi. En hvernig metur OECD sömu mynd. Jú árið 2017 námu útgjöld til heilbrigðismála 8,3% af VLF. Þess má geta að árið 2010 námu þau samkvæmt sömu heimild 8,4%. Árið 2019 var sama tala 8,6%. Eftirfarandi tafla sýnir samanburð milli og Norðurlandanna árin 2017-2020 auk ársins 2010, þar sem útgjöld til heilbrigðismála eru metin sem hlutfall af VLF. 2010 2017 2018 2019 2020 Danmörk 10,3 10,0 10,1 10,0 .. Finnland 9,1 9,1 9,0 9,2 .. Ísland 8,4 8,3 8,4 8,6 9,8 Noregur 8,9 10,3 10,0 10,5 11,3 Svíþjóð 8,3 10,8 10,9 10,9 11,4 Hér má sjá svart á hvítu að Ísland er eftirbátur hinna Norðurlandanna þegar þetta er skoðað. Hækkun þessa hlutfall á árinu 2020 erekkert séríslenskt fyrirbæri. Það hefur varla farið fram hjá nokkrum manni að heimsfaraldur af völdum COVID-19 sjúkdómsins hefur valdið þungum búsifjum með tilheyrandi auknum útgjöldum. Öðrum verkefnum þarf að sinna eftir sem áður. Skemmst er þess að minnast að nú er verið að þrengja að fæðingarþjónustu á Selfossi, með tugmilljóna tilkostnaði til að takast á við heimsfaraldurinn. Í lokaorðum sínum segir ráðherra síðan. „Samandregið er að mínu mati ljóst að heilbrigðiskerfið okkar er gott, og það stenst samanburð við það sem best gerist í heiminum.“ Eftir að hafa stofnað fésbókarhóp um einn afmarkaðan þátt í heilbrigðisþjónustu hér á landi og breytingar sem ráðherrann hefur sjálf staðið fyrir varð ég því hálf hvumsa við lesturinn. Er það mælikvarði á gott heilbrigðiskerfi þar sem konur sem þurfa rannsókna við þegar lífsógnandi sjúkdómur á í hlut, þurfa að bíða mánuðum saman eftir niðurstöðum? Er það besta heilbrigðiskerfi í heimi sem tekur flókinn gagnagrunn og ætlar að treysta á guð og lukku þegar kemur að því að nota hann til að lesa úr upplýsingum sem eru allt öðruvísi til orðnar en hann er sjálfur byggður upp fyrir? Afleiðingarnar munu ekki koma í ljós að fullu fyrr en að nokkrum tíma liðnum. Óvissan, ólgan og óttinn sem konur upplifa við þessar aðstæður er raunveruleg ógn við heilsu kvenna og á því ber einhver ábyrgð. Það er alveg sama hversu oft flöskustútnum verður snúið oft héðan af, hann mun alltaf benda á heilbrigðisráðherra. Í viðtali við RUV fimmtudagskvöldið 12. ágúst lýsti prófessor í stjórnmálafræði því yfir að það væri nýnæmi að ríkisstjórn birti gröf og yfirlit yfir árangur sinn í lok kjörtímabils. „Það þurfi að taka yfirlýsingum hennar með fyrirvara enda ákveðinn freistnivandi til staðar þegar pólitíkusar dæma eigið ágæti.“ Sjá hér: https://www.ruv.is/frett/2021/08/12/verdur-ad-hafa-i-huga-thennan-freistnivanda. Það er þakkavert að fræðasamfélagið kemur hér til skjalanna til að svipta huliðshjálminum af upplýsingaóreiðu stjórnvalda. Því er því eins gott að pússa gleraugun og búa sig undir „skyggnusýningar“ komandi vikna. Höfundur skipar 2. Sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Skoðun: Kosningar 2021 Miðflokkurinn Heilbrigðismál Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar neyðin er stærst er oft hjálpin næst er stundum haft að viðkvæði. Eftir nokkurt grúsk í tölum OECD um útgjöld til heilbrigðismála kom heilbrigðisráðherra sjálf til skjalanna og birti grein á visir.is „Sterkara heilbrigðiskerfi“ þar sem hún fjallar um útgjöld íslenskra stjórnvalda til málaflokksins. Niðurstaðan var sú að fjármagn til heilbrigðiskerfisins hefði svo sannarlega verið aukið umtalsvert sl. fjögur ár. Þar segir hún m.a. eftirfarandi: „Þegar heildarfjárheimildir til heilbrigðiskerfisins eru skoðaðar, það er bæði rekstur og fjárfestingar/framkvæmdir, á verðlagi hvers árs, hafa fjárheimildirnar aukist um 46%, eða 90 milljarða. Á föstu verðlagi gerir það um 16% hækkun. Þegar aðeins rekstur er skoðaður nemur hækkunin um 38% á kjörtímabilinu, eða um 10% á föstu verðlagi, umfram launa- og verðlagshækkanir.“ Nú er það sannarlega svo að þegar samanburður er gerður á útgjöldum til heilbrigðismála hjá OECD, tekur ekki nokkur maður með í reikninginn útgjöld til fjárfestinga og framkvæmda heldur er samanburðurinn gerður á útgjöldum til rekstrar og þá sem hlutfall af vergri landsframleiðslu. Ráðherrann sýnir þó af sér það lítillæti að geta líka um þann þátt sérstaklega. Útgjöld til þessa flokks hafi hækkað um 10% á föstu verðlagi. Það hefði hins vegar verið sanngjarnt að láta að fylgja með hve mikill hluti hækkunarinnar 2020 og 2021 væri kominn til vegna heimsfaraldursins af völdum COVID-19 sjúkdómsins. Allir vita að bæta þurfti verulegum upphæðum í heilbrigðiskerfið til að standa undir þeim klyfjum. Útgjöld til heilbrigðismála að mati OECD Ráðherrann lætur áfram gamminn geisa og segir síðar í greininni: „Útgjöld til heilbrigðismála sem hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu (VLF) hafa verið aukin úr 7,4% árið 2017 í 9,3% samkvæmt fjárlögum 2021“. Fyrri talan er væntanlega samkvæmt ríkisreikningi. En hvernig metur OECD sömu mynd. Jú árið 2017 námu útgjöld til heilbrigðismála 8,3% af VLF. Þess má geta að árið 2010 námu þau samkvæmt sömu heimild 8,4%. Árið 2019 var sama tala 8,6%. Eftirfarandi tafla sýnir samanburð milli og Norðurlandanna árin 2017-2020 auk ársins 2010, þar sem útgjöld til heilbrigðismála eru metin sem hlutfall af VLF. 2010 2017 2018 2019 2020 Danmörk 10,3 10,0 10,1 10,0 .. Finnland 9,1 9,1 9,0 9,2 .. Ísland 8,4 8,3 8,4 8,6 9,8 Noregur 8,9 10,3 10,0 10,5 11,3 Svíþjóð 8,3 10,8 10,9 10,9 11,4 Hér má sjá svart á hvítu að Ísland er eftirbátur hinna Norðurlandanna þegar þetta er skoðað. Hækkun þessa hlutfall á árinu 2020 erekkert séríslenskt fyrirbæri. Það hefur varla farið fram hjá nokkrum manni að heimsfaraldur af völdum COVID-19 sjúkdómsins hefur valdið þungum búsifjum með tilheyrandi auknum útgjöldum. Öðrum verkefnum þarf að sinna eftir sem áður. Skemmst er þess að minnast að nú er verið að þrengja að fæðingarþjónustu á Selfossi, með tugmilljóna tilkostnaði til að takast á við heimsfaraldurinn. Í lokaorðum sínum segir ráðherra síðan. „Samandregið er að mínu mati ljóst að heilbrigðiskerfið okkar er gott, og það stenst samanburð við það sem best gerist í heiminum.“ Eftir að hafa stofnað fésbókarhóp um einn afmarkaðan þátt í heilbrigðisþjónustu hér á landi og breytingar sem ráðherrann hefur sjálf staðið fyrir varð ég því hálf hvumsa við lesturinn. Er það mælikvarði á gott heilbrigðiskerfi þar sem konur sem þurfa rannsókna við þegar lífsógnandi sjúkdómur á í hlut, þurfa að bíða mánuðum saman eftir niðurstöðum? Er það besta heilbrigðiskerfi í heimi sem tekur flókinn gagnagrunn og ætlar að treysta á guð og lukku þegar kemur að því að nota hann til að lesa úr upplýsingum sem eru allt öðruvísi til orðnar en hann er sjálfur byggður upp fyrir? Afleiðingarnar munu ekki koma í ljós að fullu fyrr en að nokkrum tíma liðnum. Óvissan, ólgan og óttinn sem konur upplifa við þessar aðstæður er raunveruleg ógn við heilsu kvenna og á því ber einhver ábyrgð. Það er alveg sama hversu oft flöskustútnum verður snúið oft héðan af, hann mun alltaf benda á heilbrigðisráðherra. Í viðtali við RUV fimmtudagskvöldið 12. ágúst lýsti prófessor í stjórnmálafræði því yfir að það væri nýnæmi að ríkisstjórn birti gröf og yfirlit yfir árangur sinn í lok kjörtímabils. „Það þurfi að taka yfirlýsingum hennar með fyrirvara enda ákveðinn freistnivandi til staðar þegar pólitíkusar dæma eigið ágæti.“ Sjá hér: https://www.ruv.is/frett/2021/08/12/verdur-ad-hafa-i-huga-thennan-freistnivanda. Það er þakkavert að fræðasamfélagið kemur hér til skjalanna til að svipta huliðshjálminum af upplýsingaóreiðu stjórnvalda. Því er því eins gott að pússa gleraugun og búa sig undir „skyggnusýningar“ komandi vikna. Höfundur skipar 2. Sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun