Mannréttindi fyrir alla Anna Lúðvíksdóttir skrifar 28. maí 2021 09:01 Í 60 ár hefur alþjóðahreyfingin Amnesty International barist þrotlaust gegn mannréttindabrotum og hefur skilað árangri fyrir hundruð þúsunda einstaklinga um heim allan. Amnesty International fagnar afmæli sínu, sögu og sigrum með opnun útisýningar í Pósthússtræti í dag klukkan 17:00 ásamt því að veita viðurkenninguna Aðgerðasinni Amnesty International til að heiðra einstakling sem hefur barist fyrir mannréttindum með aðgerðum sínum af krafti og eljusemi. Upphaf Amnesty International má rekja til breska lögfræðingsins Peter Benenson sem fékk grein sína Gleymdu fangarnir (e. The Forgotten Prisoners) birta í dagblaðinu Observer þann 28. maí 1961. Í kjölfarið hóf hann alþjóðlega herferð sem bar heitið Ákall um sakaruppgjöf 1961 (Appeal for Amnesty 1961). Þar kallaði hann eftir því að fólk gripi til aðgerða fyrir einstaklinga sem væru í fangelsi fyrir skoðanir sínar. Ákall hans snerti við fólki sem sameinaðist í baráttunni fyrir réttlæti og frelsi. Allar götur síðan hefur hreyfingin byggt starf sitt á þeirri hugmynd að saman geti almennir borgarar breytt heiminum til hins betra. Í dag er Amnesty International alþjóðahreyfing um 10 milljón einstaklinga sem berjast fyrir mannréttindum, réttlæti, jafnrétti og frelsi fyrir alla. Um heim allan, allt frá Bretlandi til Íslands, frá Ástralíu til Úganda hefur fólk komið saman til að krefjast þess að mannréttindi allra séu virt og vernduð. Mannréttindi eru bundin í alþjóðasamninga og sáttmála sem ríki hafa skuldbundið sig til að virða og Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna er vegvísir Amnesty International í baráttu samtakanna. Styrkur Amnesty International byggir meðal annars á því að samtökin eru óháð öllum ríkisstjórnum, stjórnmálastefnum, efnahagslegum hagsmunum og trúarbrögðum. Því geta samtökin óhikað sinnt starfi sínu í þágu mannréttinda og barist fyrir jákvæðum breytingum með því að beita þrýstingi á valdhafa án áhrifa frá stjórnvöldum og stórfyrirtækjum. Þau eru fjárhagslega sjálfstæð, þökk sé öflugum stuðningi félaga og stuðningsaðila og ákvarðanir eru teknar á lýðræðislegan hátt. Á fyrstu árum Amnesty International voru markmið og starfssvið þrengri en þá var aðaláherslan á að fá samviskufanga leysta úr haldi, að öllum væru tryggð réttlát réttarhöld og að borin væri virðing fyrir mannlegri reisn fanga . Með auknum fjölda félaga og stofnun fleiri deilda um allan heim varð krafan um að Amnesty International beitti sér gegn fleiri mannréttindabrotum háværari og á næstu árum og áratugum tóku samtökin að vinna gegn dauðarefsingunni, pyndingum, þvinguðum mannshvörfum ásamt því að berjast fyrir réttindum kvenna, flóttafólks og hinsegin fólks. Amnesty International þrýsti á gerð alþjóðlegs vopnaviðskiptasamnings með það að markmiði að koma í veg fyrir frjálst flæði vopna og torvelda að vopn lendi í höndum ólögmætra herja, hryðjuverkamanna og glæpasamtaka og að alþjóðlegur sakamáladómstóll yrði stofnaður til að draga aðila til ábyrgðar fyrir alvarlegustu mannréttindabrotin eins og þjóðarmorð og stríðsglæpi. Breytingar á stöðu mannréttinda í heiminum gerast ekki á einni nóttu, það krefst seiglu og þolinmæði að berjast fyrir bættum heimi. En hvernig er árangurinn af starfi Amnesty mældur? Árangurinn er mældur í því hvar jákvæðar breytingar hafa orðið á lífi fólks, hann er mældur í fjölda samviskufanga sem hafa verið leystir úr haldi, í fjölda hótana, pyndinga og dauðarefsinga sem hefur verið afstýrt og í fjölda laga sem hefur verið breytt svo þau verndi og virði mannréttindi allra. Hann er mældur í fjölda skólabarna sem læra um réttindi sín og fjölda einstaklinga í jaðarsettum hópum sem óttast ekki lengur að krefjast þess að fá að njóta réttinda sinna. Drifkraftur og hvatning til áframhaldandi starfs fæst þegar góðar fréttir berast ár hvert um að valdhafar hafi brugðist við þrýstingi félaga Amnesty International og réttlæti tryggt fyrir þolendur mannréttindabrota. Árið 2016 var Bandaríkjamaðurinn Albert Woodfox loksins látinn laus úr fangelsi eftir að hafa dvalið í einangrun í ríkisfangelsi í Louisiana í Bandaríkjunum í 43 ár og 10 mánuði. Woodfox hefur ávallt haldið fram sakleysi sínu. Engar áþreifanlegar sannanir tengja hann við glæpinn og sakfelling hans byggðist einkum á vitnisburði samfanga hans sem hlaut náðun fyrir vikið. Amnesty International hafði lengi barist fyrir lausn hans úr fangelsi. Í febrúar 2018 var Teodora del Carmen Vásquez leyst úr haldi eftir áralanga baráttu Amnesty-félaga. Teodora fæddi andvana barn árið 2007 í El Salvador. Þar er þungunarrof bannað undir öllum kringumstæðum og konur sem verða fyrir fósturmissi eiga jafnvel hættu á að verða ákærðar fyrir morð. Lögreglan handtók hana þar sem hún lá í blóði sínu á vinnustað sínum. Teodora var dæmd í 30 ára fangelsi fyrir morð að yfirlögðu ráði þar sem ályktað var að hún væri sek um þungunarrof. Þetta er langt frá því að vera eina dæmið um slíkt óréttlæti þar í landi og halda Amnesty-félagar áfram að berjast fyrir því að þessi grimmu og miskunnarlausu lög verði afnumin. Þó að staðan á mannréttindum víða um heim sé bágborin og ljóst að starfi Amnesty International sé hvergi nærri lokið halda félagar og aðgerðasinnar áfram baráttunni allt þar til síðasta pyndingaklefanum verður lokað, dauðarefsingin heyrir sögunni til og mannréttindi allra eru virt. Stuðningur þinn skiptir máli! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty International. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mannréttindi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Gætum jafnræðis og látum ÖLL börn njóta gjaldfrjálsrar grunnmenntunar Erna Reynisdótir Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Skoðun Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Í 60 ár hefur alþjóðahreyfingin Amnesty International barist þrotlaust gegn mannréttindabrotum og hefur skilað árangri fyrir hundruð þúsunda einstaklinga um heim allan. Amnesty International fagnar afmæli sínu, sögu og sigrum með opnun útisýningar í Pósthússtræti í dag klukkan 17:00 ásamt því að veita viðurkenninguna Aðgerðasinni Amnesty International til að heiðra einstakling sem hefur barist fyrir mannréttindum með aðgerðum sínum af krafti og eljusemi. Upphaf Amnesty International má rekja til breska lögfræðingsins Peter Benenson sem fékk grein sína Gleymdu fangarnir (e. The Forgotten Prisoners) birta í dagblaðinu Observer þann 28. maí 1961. Í kjölfarið hóf hann alþjóðlega herferð sem bar heitið Ákall um sakaruppgjöf 1961 (Appeal for Amnesty 1961). Þar kallaði hann eftir því að fólk gripi til aðgerða fyrir einstaklinga sem væru í fangelsi fyrir skoðanir sínar. Ákall hans snerti við fólki sem sameinaðist í baráttunni fyrir réttlæti og frelsi. Allar götur síðan hefur hreyfingin byggt starf sitt á þeirri hugmynd að saman geti almennir borgarar breytt heiminum til hins betra. Í dag er Amnesty International alþjóðahreyfing um 10 milljón einstaklinga sem berjast fyrir mannréttindum, réttlæti, jafnrétti og frelsi fyrir alla. Um heim allan, allt frá Bretlandi til Íslands, frá Ástralíu til Úganda hefur fólk komið saman til að krefjast þess að mannréttindi allra séu virt og vernduð. Mannréttindi eru bundin í alþjóðasamninga og sáttmála sem ríki hafa skuldbundið sig til að virða og Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna er vegvísir Amnesty International í baráttu samtakanna. Styrkur Amnesty International byggir meðal annars á því að samtökin eru óháð öllum ríkisstjórnum, stjórnmálastefnum, efnahagslegum hagsmunum og trúarbrögðum. Því geta samtökin óhikað sinnt starfi sínu í þágu mannréttinda og barist fyrir jákvæðum breytingum með því að beita þrýstingi á valdhafa án áhrifa frá stjórnvöldum og stórfyrirtækjum. Þau eru fjárhagslega sjálfstæð, þökk sé öflugum stuðningi félaga og stuðningsaðila og ákvarðanir eru teknar á lýðræðislegan hátt. Á fyrstu árum Amnesty International voru markmið og starfssvið þrengri en þá var aðaláherslan á að fá samviskufanga leysta úr haldi, að öllum væru tryggð réttlát réttarhöld og að borin væri virðing fyrir mannlegri reisn fanga . Með auknum fjölda félaga og stofnun fleiri deilda um allan heim varð krafan um að Amnesty International beitti sér gegn fleiri mannréttindabrotum háværari og á næstu árum og áratugum tóku samtökin að vinna gegn dauðarefsingunni, pyndingum, þvinguðum mannshvörfum ásamt því að berjast fyrir réttindum kvenna, flóttafólks og hinsegin fólks. Amnesty International þrýsti á gerð alþjóðlegs vopnaviðskiptasamnings með það að markmiði að koma í veg fyrir frjálst flæði vopna og torvelda að vopn lendi í höndum ólögmætra herja, hryðjuverkamanna og glæpasamtaka og að alþjóðlegur sakamáladómstóll yrði stofnaður til að draga aðila til ábyrgðar fyrir alvarlegustu mannréttindabrotin eins og þjóðarmorð og stríðsglæpi. Breytingar á stöðu mannréttinda í heiminum gerast ekki á einni nóttu, það krefst seiglu og þolinmæði að berjast fyrir bættum heimi. En hvernig er árangurinn af starfi Amnesty mældur? Árangurinn er mældur í því hvar jákvæðar breytingar hafa orðið á lífi fólks, hann er mældur í fjölda samviskufanga sem hafa verið leystir úr haldi, í fjölda hótana, pyndinga og dauðarefsinga sem hefur verið afstýrt og í fjölda laga sem hefur verið breytt svo þau verndi og virði mannréttindi allra. Hann er mældur í fjölda skólabarna sem læra um réttindi sín og fjölda einstaklinga í jaðarsettum hópum sem óttast ekki lengur að krefjast þess að fá að njóta réttinda sinna. Drifkraftur og hvatning til áframhaldandi starfs fæst þegar góðar fréttir berast ár hvert um að valdhafar hafi brugðist við þrýstingi félaga Amnesty International og réttlæti tryggt fyrir þolendur mannréttindabrota. Árið 2016 var Bandaríkjamaðurinn Albert Woodfox loksins látinn laus úr fangelsi eftir að hafa dvalið í einangrun í ríkisfangelsi í Louisiana í Bandaríkjunum í 43 ár og 10 mánuði. Woodfox hefur ávallt haldið fram sakleysi sínu. Engar áþreifanlegar sannanir tengja hann við glæpinn og sakfelling hans byggðist einkum á vitnisburði samfanga hans sem hlaut náðun fyrir vikið. Amnesty International hafði lengi barist fyrir lausn hans úr fangelsi. Í febrúar 2018 var Teodora del Carmen Vásquez leyst úr haldi eftir áralanga baráttu Amnesty-félaga. Teodora fæddi andvana barn árið 2007 í El Salvador. Þar er þungunarrof bannað undir öllum kringumstæðum og konur sem verða fyrir fósturmissi eiga jafnvel hættu á að verða ákærðar fyrir morð. Lögreglan handtók hana þar sem hún lá í blóði sínu á vinnustað sínum. Teodora var dæmd í 30 ára fangelsi fyrir morð að yfirlögðu ráði þar sem ályktað var að hún væri sek um þungunarrof. Þetta er langt frá því að vera eina dæmið um slíkt óréttlæti þar í landi og halda Amnesty-félagar áfram að berjast fyrir því að þessi grimmu og miskunnarlausu lög verði afnumin. Þó að staðan á mannréttindum víða um heim sé bágborin og ljóst að starfi Amnesty International sé hvergi nærri lokið halda félagar og aðgerðasinnar áfram baráttunni allt þar til síðasta pyndingaklefanum verður lokað, dauðarefsingin heyrir sögunni til og mannréttindi allra eru virt. Stuðningur þinn skiptir máli! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty International.
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar