Ég elska appelsínur en hata ekki banana Friðrik Agni Árnason skrifar 27. apríl 2021 16:00 Stundum eru orð ekki nóg. Hafið þið ekki heyrt þetta sagt? Oft notað þegar á að lýsa einhverjum tilfinningum og orðin ein virðast ekki vera nóg til þess. Hvað er átt við? Þú skynjar ekki tilfinningalegan ásetning á bak við orðin nema þú sért mjög góður í að hlusta og skilja raddblæ fólks, skoða andlitssvipi og líkamsbeitingu. Þetta er erfitt að gera þegar maður er með manneskju fyrir framan sig. Það er samt hægt að æfa það og ef þú hefur manneskju standandi fyrir framan þig þá getur þú spurt nánar um það sem hún segir og fylgst með líkamlegum viðbrögðum. Hinsvegar þegar þú hefur einungis skrifuð orð og engin leið að vita hvað liggur að baki þá er mjög erfitt að vita upp á hár tilfinningalega vægið eða merkingu orðanna - Nema orðin séu ótrúlega bókstafleg. Flestir skrifa samt ekki þannig nema í skýrslugerðum eða rannsóknarniðurstöðum þegar um svart/hvítar staðreyndir er að ræða. Skrif nú til dags eru að miklu leyti á samfélagsmiðlum, fréttamiðlum, kommentakerfum og öðrum efnisveitum og eru mjög oft tilfinninga- og skoðanahlaðin. Þetta verður svo ennþá erfiðara í túlkun þegar fólk þekkir ekki þann sem skrifar orðin. Af þessum ástæðum spretta oft tuð og rifrildaflækjur, vanlíðan, egóvarnarveggir og biturleiki á internetinu (kommentakerfið). Of oft (ef ekki alltaf) af ástæðulausu. Þar sem allir hafa í raun alltaf rangt fyrir sér. Ég reyni oftast að passa mig á að skrifa þannig að ég varpa fram hugleiðingum mínum. Því oftast skrifa ég um hluti sem ég er að velta fyrir mér og hendi spurningum út í kosmósið. Ég skrifa út frá eigin reynslu, þekkingu og hugarflugi. Ég hef ekki rétt fyrir mér. En það er þetta með að gera grein fyrir einhverri skoðun með skrifuðum hætti sem svo er mistúlkuð án frekari spurninga og sú mistúlkun verður allt í einu uppspretta einhverskonar misskilnings. Jafnvel mjög alvarlegum misskilningi. Hann verður jafnvel einhverskonar skilmisingur eins og góð vinkona segir oft. T.d. ef ég skrifa: Ég elska appelsínur. Þær bragðast svo vel! Þá er einhver sem svarar: Bíddu hatar þú þá banana? Hvað er að bönunum? En það er einmitt þetta. Þó ég skrifi aldrei að ég hati banana að þá einungis með því að greina sérstaklega frá því hve mikið ég elska appelsínur er sú ályktun dregin að ég elski ekki banana. Eða liggur við hvað sem er annað sem er ekki appelsína. Þessi elskar BARA appelsínur og mun aldrei elska banana. Það er eins og við viljum sjálfkrafa fara í mjög sjálfhverfa túlkun á því sem aðrir skrifa og segja. Eins og allt sem skrifað er af öðrum taki mið af því að reyna ráðast persónulega gegn okkur sjálfum. Ég þekki þetta frá báðum hliðum og sennilega flestir. Ég skrifa því mér finnst það skemmtilegt og góð leið til að losna við pælingar í hausnum. Ég sleppi þeim út á opinbera miðla í þeirri von að einhverjir tengi við pælingarnar og kannski geta þær orðið að gagni. Eða þá til að taka þátt í skemmtilegum samræðum um viðfangsefnið. Stundum er hins vegar eins og textinn sem er skrifaður hitti akkúrat í egóið á fólki og þá er oftast ekki aftur snúið. Maður er orðinn grillað kjöt. Ég hef séð það gerast hjá mér sjálfum og séð aðra fara inn í steikjandi eldofninn fyrir mistúlkaðar greinar. Það sem gerist samt of oft er að brot úr texta hittir egóið og þá klárar fólk ekki að lesa allan textann sem var skrifaður. Oft eru nefnilega notaðar andstæður í greinaskrifum þar sem varpað er fram hugleiðingu eða spurningu sem svo breytist í gagnstæða hugleiðingu í lokin. Í sumum tilfellum deilir fólk jafnvel grein með viðbættum skoðunum alveg þvert á sem stendur í greininni og er ótrúlega heitt í hamsi en svo kemur í ljós að einungis fyrirsögnin var lesin. Það er aldrei góð hugmynd og kemur frekar kjánalega út. Ég gerði einu sinni þau mistök að lesa aðeins brot, deila áfram og lærði svo sannarlega af því og mun aldrei falla í þá gryfju aftur. Eins og dæmið að ofan með bananann. Einhver sem elskar banana út af öllu lífinu les Ég elska appelsínur og hann tekur þetta nærri sér því hann elskar banana en hatar appelsínur, þær eru of súrar. Hann hugsar: Af hverju tekur hann ekki banana inn í dæmið? Er eitthvað að mér þá fyrir að elska banana? Stundum er hægt að ná fólki niður og benda vinsamlega á að hvergi í textanum standi að ég hati banana. Það kemur hreinlega ekkert fram um banana. Það er því miður oft um seinan. Þegar egóið er orðið sært þá er svo erfitt að hafa sjálfsstjórn. Ég tek samt bara áhættuna og skrifa um það sem ég er að pæla í. Sumir tengja, sumir eru sammála aðrir ekki. Sumir triggerast. Aðrir ekki. Ég einn get ekki stöðvað mistúlkun á netinu. Nema ég myndi bjóða öllum heim til mín í saumó og jafnvel þá verða mistúlkanir. Ég biðla hins vegar til sjálfs míns og annarra um að lesa vel og ígrundað og ef við ætlum að svara eða deila einhverjum skrifum gerum það þá vandað. Þá á ég ekki við um að við þurfum að vera sammála þeim sem skrifar en komum með raunverulegt svar sem á við um það sem var skrifað. Við skulum ekki vera týpan sem berst fyrir bananaást undir grein sem fjallar um ást á appelsínum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Friðrik Agni Árnason Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Sjá meira
Stundum eru orð ekki nóg. Hafið þið ekki heyrt þetta sagt? Oft notað þegar á að lýsa einhverjum tilfinningum og orðin ein virðast ekki vera nóg til þess. Hvað er átt við? Þú skynjar ekki tilfinningalegan ásetning á bak við orðin nema þú sért mjög góður í að hlusta og skilja raddblæ fólks, skoða andlitssvipi og líkamsbeitingu. Þetta er erfitt að gera þegar maður er með manneskju fyrir framan sig. Það er samt hægt að æfa það og ef þú hefur manneskju standandi fyrir framan þig þá getur þú spurt nánar um það sem hún segir og fylgst með líkamlegum viðbrögðum. Hinsvegar þegar þú hefur einungis skrifuð orð og engin leið að vita hvað liggur að baki þá er mjög erfitt að vita upp á hár tilfinningalega vægið eða merkingu orðanna - Nema orðin séu ótrúlega bókstafleg. Flestir skrifa samt ekki þannig nema í skýrslugerðum eða rannsóknarniðurstöðum þegar um svart/hvítar staðreyndir er að ræða. Skrif nú til dags eru að miklu leyti á samfélagsmiðlum, fréttamiðlum, kommentakerfum og öðrum efnisveitum og eru mjög oft tilfinninga- og skoðanahlaðin. Þetta verður svo ennþá erfiðara í túlkun þegar fólk þekkir ekki þann sem skrifar orðin. Af þessum ástæðum spretta oft tuð og rifrildaflækjur, vanlíðan, egóvarnarveggir og biturleiki á internetinu (kommentakerfið). Of oft (ef ekki alltaf) af ástæðulausu. Þar sem allir hafa í raun alltaf rangt fyrir sér. Ég reyni oftast að passa mig á að skrifa þannig að ég varpa fram hugleiðingum mínum. Því oftast skrifa ég um hluti sem ég er að velta fyrir mér og hendi spurningum út í kosmósið. Ég skrifa út frá eigin reynslu, þekkingu og hugarflugi. Ég hef ekki rétt fyrir mér. En það er þetta með að gera grein fyrir einhverri skoðun með skrifuðum hætti sem svo er mistúlkuð án frekari spurninga og sú mistúlkun verður allt í einu uppspretta einhverskonar misskilnings. Jafnvel mjög alvarlegum misskilningi. Hann verður jafnvel einhverskonar skilmisingur eins og góð vinkona segir oft. T.d. ef ég skrifa: Ég elska appelsínur. Þær bragðast svo vel! Þá er einhver sem svarar: Bíddu hatar þú þá banana? Hvað er að bönunum? En það er einmitt þetta. Þó ég skrifi aldrei að ég hati banana að þá einungis með því að greina sérstaklega frá því hve mikið ég elska appelsínur er sú ályktun dregin að ég elski ekki banana. Eða liggur við hvað sem er annað sem er ekki appelsína. Þessi elskar BARA appelsínur og mun aldrei elska banana. Það er eins og við viljum sjálfkrafa fara í mjög sjálfhverfa túlkun á því sem aðrir skrifa og segja. Eins og allt sem skrifað er af öðrum taki mið af því að reyna ráðast persónulega gegn okkur sjálfum. Ég þekki þetta frá báðum hliðum og sennilega flestir. Ég skrifa því mér finnst það skemmtilegt og góð leið til að losna við pælingar í hausnum. Ég sleppi þeim út á opinbera miðla í þeirri von að einhverjir tengi við pælingarnar og kannski geta þær orðið að gagni. Eða þá til að taka þátt í skemmtilegum samræðum um viðfangsefnið. Stundum er hins vegar eins og textinn sem er skrifaður hitti akkúrat í egóið á fólki og þá er oftast ekki aftur snúið. Maður er orðinn grillað kjöt. Ég hef séð það gerast hjá mér sjálfum og séð aðra fara inn í steikjandi eldofninn fyrir mistúlkaðar greinar. Það sem gerist samt of oft er að brot úr texta hittir egóið og þá klárar fólk ekki að lesa allan textann sem var skrifaður. Oft eru nefnilega notaðar andstæður í greinaskrifum þar sem varpað er fram hugleiðingu eða spurningu sem svo breytist í gagnstæða hugleiðingu í lokin. Í sumum tilfellum deilir fólk jafnvel grein með viðbættum skoðunum alveg þvert á sem stendur í greininni og er ótrúlega heitt í hamsi en svo kemur í ljós að einungis fyrirsögnin var lesin. Það er aldrei góð hugmynd og kemur frekar kjánalega út. Ég gerði einu sinni þau mistök að lesa aðeins brot, deila áfram og lærði svo sannarlega af því og mun aldrei falla í þá gryfju aftur. Eins og dæmið að ofan með bananann. Einhver sem elskar banana út af öllu lífinu les Ég elska appelsínur og hann tekur þetta nærri sér því hann elskar banana en hatar appelsínur, þær eru of súrar. Hann hugsar: Af hverju tekur hann ekki banana inn í dæmið? Er eitthvað að mér þá fyrir að elska banana? Stundum er hægt að ná fólki niður og benda vinsamlega á að hvergi í textanum standi að ég hati banana. Það kemur hreinlega ekkert fram um banana. Það er því miður oft um seinan. Þegar egóið er orðið sært þá er svo erfitt að hafa sjálfsstjórn. Ég tek samt bara áhættuna og skrifa um það sem ég er að pæla í. Sumir tengja, sumir eru sammála aðrir ekki. Sumir triggerast. Aðrir ekki. Ég einn get ekki stöðvað mistúlkun á netinu. Nema ég myndi bjóða öllum heim til mín í saumó og jafnvel þá verða mistúlkanir. Ég biðla hins vegar til sjálfs míns og annarra um að lesa vel og ígrundað og ef við ætlum að svara eða deila einhverjum skrifum gerum það þá vandað. Þá á ég ekki við um að við þurfum að vera sammála þeim sem skrifar en komum með raunverulegt svar sem á við um það sem var skrifað. Við skulum ekki vera týpan sem berst fyrir bananaást undir grein sem fjallar um ást á appelsínum.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun