Í grein sem birtist á vef Viðskiptaráðs og ber yfirskriftina „Forsendur fyrirsjáanleika“ segir Ari Fenger, formaður Viðskiptaráðs Íslands, að nú sé svo komið að bólusetningar gangi ágætlega og að áætlanir um öflun bóluefnis og bólusetningu hafi verið birtar. Því vakni spurning um hvaða áætlanir hið opinbera hafa um afléttingu takmarkana samhliða bólusetningum.

Ari bendir á að í nágrannalöndum Ísland, Danmörku og Noregi, hafi stjórnvöld birt og hratt í framkvæmd slíkum afléttingaráætlunum. Danir hyggist þannig afnema „helstu frelsisskerðingar“ þegar bólusetningu 50 ára og eldri verður lokið og Norðmenn hafi kynnt áætlun sem taka eigi gildi í skrefum til júníloka.

„Hér er ekki lagt neitt mat á það hver staðan hefur verið í þessum ríkjum, né hvort aðgerðir séu sambærilegar milli landa. Það sem skiptir máli er að stjórnvöld í þessum ríkja birta áform sín og þeim er ætlað að veita ákveðinn fyrirsjáanleika, með eðlilegum fyrirvörum. Þannig geti fólk gert ráð fyrir að líf þess komist smám saman í fyrra horf ef allt gengur samkvæmt áætlun hvað bólusetningar varðar,“ skrifar Ari.

Hann segir að hér á landi hafi því verið haldið á lofti að ný afbrigði veirunnar geti breytt landslagi í sóttvarnamálum og viðbrögðum stjórnvalda við faraldrinum. Hann bendir á að hin sömu afbrigði og íslensk stjórnvöld hafa lýst áhyggjum af finnst einnig í nágrannalöndum.

„Engu að síður hafa stjórnvöld þessara landa birt áætlanir um afléttingu.“

Fyrirsjáanleikinn nauðsynlegur

„Fyrirsjáanleiki er nauðsynlegur þáttur í eðlilegu lífi, þótt reynslan sýni okkur að allt sé breytingum háð. En jafnvel þótt fyrirsjáanleikinn sé skilyrtur, skapar hann ákveðinn ramma og aðhald gagnvart þeim aðgerðum sem stjórnvöld beita,“ skrifar Ari og segir fyrirsjáanleika lykilatriði fyrir þá sem standi í rekstri.

Hann nefnir sem dæmi að fyrirtæki þurfi að geta metið, gróflega þó, hverjar tekjur þeirra verði til næstu vikna, mánaða eða missera. Þau þurfi að geta skuldbundið sig til aðfangakaupa eða gert ráð fyrir að slíkar skuldbindingar standist ekki vegna aðgerða stjórnvalda. Þá þurfi þau að geta brugðist við ólíkum aðstæðum með tilliti til starfsmannahalds. Sumar sviðsmyndir geti kallað á uppsagnir en aðrar á ráðningar.

„Við umræður á Alþingi í lok mars lýsti forsætisráðherra því yfir, með fyrirvara um ný afbrigði,að þegar 60 ára og eldri hefðu verið bólusett myndi hætta á alvarlegum veikindum, innlögnum og dauðsföllum dragast verulega saman, sem þýddi að stjórnvöld gætu stigið ákveðin skref til að draga úr sóttvarnaráðstöfunum.

Nú er ljóst, miðað við yfirlýsingar heilbrigðisyfirvalda, að þetta markmið næst öðru hvoru megin við næstu mánaðamót. Því er nú tilefni til að hvetja stjórnvöld til að leggja fram afléttingaráætlun í samræmi við árangur í bólusetningum. Slík áætlun myndi auðvelda fólki og fyrirtækjum að skipuleggja sig og starfsemi sína, en ekki síður skapa traust og skýra þau sameiginlegu markmið sem við viljum stefna að, um öfluga viðspyrnu og opið samfélag.“