Svar við bréfi Helgu Kári Stefánsson skrifar 10. apríl 2021 19:53 Helga Vala Helgadóttir ég þakka þér fyrir hófstillt og fallegt bréf til mín. Ég vil hins vegar leggja á það áherslu að ég er að mestu ósammála efni bréfsins þótt ég nemi í því fegurð og velvilja í minn garð og þjóðarinnar allrar. Það var mál manna að það þyrfti að skerpa á lagaheimildum til þess að skerða frelsi í sóttvarnarskyni. Reynsla síðasta árs hefur meðal annars sýnt að það eru nokkur brögð að því að fólk virði ekki sóttkvíarskyldu og fari á flakk um samfélagið áður en tíminn er liðinn. Stóran hundraðshluta smita sem hafa fundist hér á landi á síðustu mánuðum má rekja til þess konar hegðunar af hálfu sumra sem komu frá hættusvæðum. Hugmyndin var meðal annars sú að breytt sóttvarnarlög veittu heimild til þess að skikka fólk í sóttkví samkvæmt alþjóðlegri skilgreiningu á henni. Þetta var gert í lögunum nýbreyttu. Sóttkví er skilgreind sem aðgerð til þess að vernda samfélagið gegn smithættu sem kann að stafa af þeim sem eru settir í hana. Hún byggir á því að halda einstaklingnum einangruðum frá öðrum í samfélaginu þannig að hann geti ekki smitað þá. Það er alveg ljóst að heimasóttkví fyrir þá sem koma frá löndum þar sem er mikið um smit hefur ekki uppfyllt þau skilyrði sem hin alþjóðlega skilgreining gerir ráð fyrir. Við erum með mikið af gögnum sem sýna þetta. Þar af leiðandi nægði ekki að hleypa fólki heim til sín og sóttvarnaryfirvöld urðu að grípa annarra ráða til þess að sóttkví sem fólk væri sent í væri í raun sóttkví en ekki eitthvað allt annað. Hin alþjóðlega skilgreining á sóttkví gerir ekki ráð fyrir því að hún sé í heimahúsi eða í sérstöku húsi né stangast heimahúsið eða sérsaka húsið á við skilgreininguna. Það er hins vegar grundvallaratriði að þær aðferðir sem er beitt komi í veg fyrir smit frá þeim sem í sóttkví dvelja berist út í samfélagið. Það var að mörgu leyti sjálfsagt að reyna að skikka fólk í sóttkví heima hjá sér í upphafi faraldurins en nú hefur komið í ljós að þegar um er að ræða fólk sem kemur til landsins frá svæðum þar sem mikið er um smit þá dugar það ekki til. Í þeim tilfellum er heimasóttkvíin ekki sóttkví heldur misheppnuð tilraun til hennar. Þess vegna gripu sóttvarnaryfirvöld til annarra ráðstafana og það er ekkert í endurbættum sóttvarnarlögunum sem bannar það. Þau skilgreina sóttkví í samræmi við alþjóðlegar skilgreiningar og veita engan afslátt af þeim. Það er ekki bara heimild í lögunum til þess að beita sóttkví heldur er gert ráð fyrir því. Víkur nú sögunni að þeim dómi í héraði að það hafi verið ólöglegt að skikka farþega frá hættusvæðum í sóttkví í herbergjum á Fosshóteli við Þórunnartún. Sá dómur byggði að mestu eða öllu á 13. málsgrein, 1.greinar, 1. kafla laganna sem er svona: 13. Sóttvarnahús: Staður þar sem einstaklingur, sem ekki á samastað á Íslandi eða getur af öðrum sökum ekki eða vill ekki einangra sig í húsnæði á eigin vegum, getur verið í sóttkví eða einangrun vegna gruns um að hann sé smitaður af farsótt eða ef staðfest er að svo sé. Í þessari málgrein er ekki kveðið svo á um að sóttvarnaryfirvöld hafi ekki heimild til þess að skikka fólk í sóttkví hvar svo sem þau telja nauðsynlegt heldur einungis gefið í skyn að ef sóttvarnaryfirvöld telji heimasóttkví uppfylla skilyrði sóttkvíar og einhver geti ekki eða vilji ekki fara í heimasóttkví þá sé fyrir hendi staður fyrir hann. Þessi málsgrein lýtur að skilgreiningu á einni af mörgum útfærslum á sóttkvíarhugmyndinni sem verða að vera til staðar þegar tekist er á við farsótt sem skiptir stöðugt um ham. 12. málsgreinin sem er lykill að málinu er svona: 12. Sóttkví: Takmörkun á athafnafrelsi og/eða aðskilnaður einstaklinga sem grunur leikur á að hafi verið útsettir fyrir smiti en eru ekki veikir eða grunsamlegs farangurs, gáma, farartækja eða vöru frá öðrum eða öðru á þann hátt sem kemur í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingar eða mengunar . Hér er hvergi minnst á að sóttkví eigi að vera eða verði að vera heima hjá einstaklingnum, enda væri það hvorki í samræmi við alþjóðalega skilgreiningu á sóttkví né hefð við framkvæmd. Það er einungis sagt að hún eigi að vera á þann hátt að hún komi í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingar. Sóttvarnaryfirvöld hafa á síðustu mánuðum aflað gagna sem sýna fram á, svo ekki verður um villst, að þegar um er að ræða fólk sem kemur frá löndum þar sem mikið er um smit þá kemur heimasóttkví ekki í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingarinnar. Eina leiðin fyrir héraðsdómara til þess að komast að sinni niðurstöðu er að í 13. málsgreininni felist takmarkanir á beitingu sóttkvíar sem ekki er minnst á einu einasta orði. Ef þær takmarkanir findust einhvers staðar í 13. málsgrein væru 12. og 13. málsgreinarnar ósamrýmanlegar og ég trúi því varla að Alþingi hafi viljandi sett inn í lögin tvær grundvallarskilgreiningar sem stangast á. Hinn möguleikinn er sá að Alþingi hafi fundist það í stakk búið til þess að breyta skilgreiningunni á sóttkví en þess sjást engin merki. Að þessu sögðu Helga Vala Helgadóttir ætti þér að vera ljóst að með orðum mínum var ég ekki að tala niður héraðsdóm heldur veita honum það aðhald sem eðlilegt er þegar sá möguleiki er fyrir hendi að honum hafi orðið á mistök sem gætu vegið að heilsu landsmanna. Ég held að mistökin hafi legið í því að héraðsdómari hafi ekki gert sér grein fyrir því að sóttkví er grundvallarhugtak Svo er það þáttur Landsréttar í málinu sem er ekki beinlínis upp-örvandi. Málið var kært til hans og hann vísaði því frá vegna þess að þeir sem kærðu voru lausir úr sóttkví og byggir það á hefð sem hefur myndast við afgreiðslu mála þegar menn kæra gæsluvarðhalds-dómum og losna úr varðhaldi áður en máli þeirra eru tekið fyrir. Ég held að það hafi verið klaufaskapur að bera fyrir sig þá hefð vegna þess að þegar einstaklingi er sleppt úr varðhaldi er gengið út frá því sem vísu að hann sé ekki hættulegur samfélagi sínu. Dómurinn í héraði hleypti úr sóttkví fjölda manns sem voru samkvæmt skilningi sóttvarnaryfirvalda ógnvekjandi utan hennar. Þarna glataði Landsréttur tækifæri til þess að kveða upp dóm í prinsippmáli sem varðar allt samfélagið. Það er ljóst að í þessu máli brást dómsvaldið okkur og að öllum líkindum löggjafavaldið líka vegna þess að það hefði mátt taka af allan vafa í lagatextanum. Þetta er hins vegar eitt af þeim málum þar sem framkvæmdavaldið vildi vel en mátti sín lítils. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Kári Stefánsson Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Atvinnulaus leikskólakennari, það er víst til Tinna Berg Damayanthi Rúnarsdóttir Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Hrokafull afstaða utanríkisráðherra Björn B Björnsson Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Halldór 08.06.2024 Halldór Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Takk, Kristinn Jón Kaldal Skoðun Skoðun Skoðun Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Í skugga sílóa og sandryks Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fyrsta borgaraþing Reykjavíkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Upplifun mín á því að taka þátt í Gefum íslensku séns Brynjar Björnsson skrifar Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson skrifar Skoðun Afstaða fólks með fötlun til dánaraðstoðar Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ísrael hefur ekki áhuga á vopnahléi – þjóðarmorð heldur áfram Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Einhverf börn í almennu skólakerfi Sara Rós Kristinsdóttir skrifar Skoðun Þau sem hunsa helförina Birgir Rúnar Davíðsson skrifar Skoðun Meinsemdir á vinnumarkaði Bergvin Eyþórsson skrifar Skoðun Gleðilegt 2007! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Takk, Kristinn Jón Kaldal skrifar Skoðun Hroki og ósvífni Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Atvinnulaus leikskólakennari, það er víst til Tinna Berg Damayanthi Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Óumtalaði Alkemistinn Vagn Margeir Smelt skrifar Skoðun Markaðsbrestur tilfinninga Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Breytt aldurssamsetning þjóðarinnar stóreykur þörfina fyrir íbúðarhúsnæði Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Álag í íslenskum grunnskólum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Svar og opið bréf til Þórdísar Kolbrúnar varðandi vopnakaup íslensku þjóðarinnar Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hrokafull afstaða utanríkisráðherra Björn B Björnsson skrifar Skoðun Réttindabarátta strandveiðimanna Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Kosningaáróður skrifstofu Alþingis? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrstu tvö árin okkar í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar Skoðun Alþjóðadagur faggildingar er 9. júní Guðrún Rögnvaldardóttir skrifar Skoðun Forseti þriðjungs eða heillar þjóðar? Starri Reynisson skrifar Skoðun Jónsósómi Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Geirfuglar og flámæli Pétur Már Sigurjónsson skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Endurskoðun í tæka tíð Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Fljótum við enn sofandi að feigðarósi? Erla Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Helga Vala Helgadóttir ég þakka þér fyrir hófstillt og fallegt bréf til mín. Ég vil hins vegar leggja á það áherslu að ég er að mestu ósammála efni bréfsins þótt ég nemi í því fegurð og velvilja í minn garð og þjóðarinnar allrar. Það var mál manna að það þyrfti að skerpa á lagaheimildum til þess að skerða frelsi í sóttvarnarskyni. Reynsla síðasta árs hefur meðal annars sýnt að það eru nokkur brögð að því að fólk virði ekki sóttkvíarskyldu og fari á flakk um samfélagið áður en tíminn er liðinn. Stóran hundraðshluta smita sem hafa fundist hér á landi á síðustu mánuðum má rekja til þess konar hegðunar af hálfu sumra sem komu frá hættusvæðum. Hugmyndin var meðal annars sú að breytt sóttvarnarlög veittu heimild til þess að skikka fólk í sóttkví samkvæmt alþjóðlegri skilgreiningu á henni. Þetta var gert í lögunum nýbreyttu. Sóttkví er skilgreind sem aðgerð til þess að vernda samfélagið gegn smithættu sem kann að stafa af þeim sem eru settir í hana. Hún byggir á því að halda einstaklingnum einangruðum frá öðrum í samfélaginu þannig að hann geti ekki smitað þá. Það er alveg ljóst að heimasóttkví fyrir þá sem koma frá löndum þar sem er mikið um smit hefur ekki uppfyllt þau skilyrði sem hin alþjóðlega skilgreining gerir ráð fyrir. Við erum með mikið af gögnum sem sýna þetta. Þar af leiðandi nægði ekki að hleypa fólki heim til sín og sóttvarnaryfirvöld urðu að grípa annarra ráða til þess að sóttkví sem fólk væri sent í væri í raun sóttkví en ekki eitthvað allt annað. Hin alþjóðlega skilgreining á sóttkví gerir ekki ráð fyrir því að hún sé í heimahúsi eða í sérstöku húsi né stangast heimahúsið eða sérsaka húsið á við skilgreininguna. Það er hins vegar grundvallaratriði að þær aðferðir sem er beitt komi í veg fyrir smit frá þeim sem í sóttkví dvelja berist út í samfélagið. Það var að mörgu leyti sjálfsagt að reyna að skikka fólk í sóttkví heima hjá sér í upphafi faraldurins en nú hefur komið í ljós að þegar um er að ræða fólk sem kemur til landsins frá svæðum þar sem mikið er um smit þá dugar það ekki til. Í þeim tilfellum er heimasóttkvíin ekki sóttkví heldur misheppnuð tilraun til hennar. Þess vegna gripu sóttvarnaryfirvöld til annarra ráðstafana og það er ekkert í endurbættum sóttvarnarlögunum sem bannar það. Þau skilgreina sóttkví í samræmi við alþjóðlegar skilgreiningar og veita engan afslátt af þeim. Það er ekki bara heimild í lögunum til þess að beita sóttkví heldur er gert ráð fyrir því. Víkur nú sögunni að þeim dómi í héraði að það hafi verið ólöglegt að skikka farþega frá hættusvæðum í sóttkví í herbergjum á Fosshóteli við Þórunnartún. Sá dómur byggði að mestu eða öllu á 13. málsgrein, 1.greinar, 1. kafla laganna sem er svona: 13. Sóttvarnahús: Staður þar sem einstaklingur, sem ekki á samastað á Íslandi eða getur af öðrum sökum ekki eða vill ekki einangra sig í húsnæði á eigin vegum, getur verið í sóttkví eða einangrun vegna gruns um að hann sé smitaður af farsótt eða ef staðfest er að svo sé. Í þessari málgrein er ekki kveðið svo á um að sóttvarnaryfirvöld hafi ekki heimild til þess að skikka fólk í sóttkví hvar svo sem þau telja nauðsynlegt heldur einungis gefið í skyn að ef sóttvarnaryfirvöld telji heimasóttkví uppfylla skilyrði sóttkvíar og einhver geti ekki eða vilji ekki fara í heimasóttkví þá sé fyrir hendi staður fyrir hann. Þessi málsgrein lýtur að skilgreiningu á einni af mörgum útfærslum á sóttkvíarhugmyndinni sem verða að vera til staðar þegar tekist er á við farsótt sem skiptir stöðugt um ham. 12. málsgreinin sem er lykill að málinu er svona: 12. Sóttkví: Takmörkun á athafnafrelsi og/eða aðskilnaður einstaklinga sem grunur leikur á að hafi verið útsettir fyrir smiti en eru ekki veikir eða grunsamlegs farangurs, gáma, farartækja eða vöru frá öðrum eða öðru á þann hátt sem kemur í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingar eða mengunar . Hér er hvergi minnst á að sóttkví eigi að vera eða verði að vera heima hjá einstaklingnum, enda væri það hvorki í samræmi við alþjóðalega skilgreiningu á sóttkví né hefð við framkvæmd. Það er einungis sagt að hún eigi að vera á þann hátt að hún komi í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingar. Sóttvarnaryfirvöld hafa á síðustu mánuðum aflað gagna sem sýna fram á, svo ekki verður um villst, að þegar um er að ræða fólk sem kemur frá löndum þar sem mikið er um smit þá kemur heimasóttkví ekki í veg fyrir hugsanlega útbreiðslu sýkingarinnar. Eina leiðin fyrir héraðsdómara til þess að komast að sinni niðurstöðu er að í 13. málsgreininni felist takmarkanir á beitingu sóttkvíar sem ekki er minnst á einu einasta orði. Ef þær takmarkanir findust einhvers staðar í 13. málsgrein væru 12. og 13. málsgreinarnar ósamrýmanlegar og ég trúi því varla að Alþingi hafi viljandi sett inn í lögin tvær grundvallarskilgreiningar sem stangast á. Hinn möguleikinn er sá að Alþingi hafi fundist það í stakk búið til þess að breyta skilgreiningunni á sóttkví en þess sjást engin merki. Að þessu sögðu Helga Vala Helgadóttir ætti þér að vera ljóst að með orðum mínum var ég ekki að tala niður héraðsdóm heldur veita honum það aðhald sem eðlilegt er þegar sá möguleiki er fyrir hendi að honum hafi orðið á mistök sem gætu vegið að heilsu landsmanna. Ég held að mistökin hafi legið í því að héraðsdómari hafi ekki gert sér grein fyrir því að sóttkví er grundvallarhugtak Svo er það þáttur Landsréttar í málinu sem er ekki beinlínis upp-örvandi. Málið var kært til hans og hann vísaði því frá vegna þess að þeir sem kærðu voru lausir úr sóttkví og byggir það á hefð sem hefur myndast við afgreiðslu mála þegar menn kæra gæsluvarðhalds-dómum og losna úr varðhaldi áður en máli þeirra eru tekið fyrir. Ég held að það hafi verið klaufaskapur að bera fyrir sig þá hefð vegna þess að þegar einstaklingi er sleppt úr varðhaldi er gengið út frá því sem vísu að hann sé ekki hættulegur samfélagi sínu. Dómurinn í héraði hleypti úr sóttkví fjölda manns sem voru samkvæmt skilningi sóttvarnaryfirvalda ógnvekjandi utan hennar. Þarna glataði Landsréttur tækifæri til þess að kveða upp dóm í prinsippmáli sem varðar allt samfélagið. Það er ljóst að í þessu máli brást dómsvaldið okkur og að öllum líkindum löggjafavaldið líka vegna þess að það hefði mátt taka af allan vafa í lagatextanum. Þetta er hins vegar eitt af þeim málum þar sem framkvæmdavaldið vildi vel en mátti sín lítils.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Ísrael hefur ekki áhuga á vopnahléi – þjóðarmorð heldur áfram Sveinn Rúnar Hauksson skrifar
Skoðun Breytt aldurssamsetning þjóðarinnar stóreykur þörfina fyrir íbúðarhúsnæði Sigurður Stefánsson skrifar
Skoðun Svar og opið bréf til Þórdísar Kolbrúnar varðandi vopnakaup íslensku þjóðarinnar Guðlaugur Bragason skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun