Efasemdir hafa verið uppi um lögmæti reglugerðar um skyldusóttkví á sóttkvíarhóteli og hafa þrjár kærur borist dómstólum þar sem farið er fram á að vistuninni verði aflétt tafarlaust.
Í lögum segir að sóttvarnalæknir þurfi að bregðast við slíkum málum svo fljótt sem verða megi með því að setja fram skriflega kröfu um staðfestingu á gildi ákvörðunarinnar. Hann undirbýr nú kröfugerð sem hann mun leggja fyrir Héraðsdóms Reykjavíkur vegna kæranna.
Jón Magnússon, lögmaður konunnar, segir í samtali við fréttastofu að ekki sé næg lagastoð fyrir því skylda fólk til dvalar á sóttkvíarhóteli hafi það önnur úrræði.
Konan fór erlendis ásamt þrettán ára dóttur sinni til að vera viðstödd jarðarför og dvelja þær nú saman í herbergi á hótelinu. Jón segir mæðgurnar hafa fulla möguleika á því að vera í sóttkví á heimili sínu og virða þar þær reglur sem gilda um sóttkví.
Reglugerðin byggi á veikri lagastoð
Reglugerðin sem um ræðir tók gildi á fimmtudag. Er þar kveðið á um að fólk sem komi frá eða hafi dvalið á svæði sem skilgreint er dökkrautt eða grátt samkvæmt Sóttvarnastofnun Evrópu, eigi að dvelja í sóttkví eða einangrun í sóttkvíarhúsi eftir komuna til landsins. Fram að því gátu einstaklingar verið í skimunarsóttkví í eigin húsnæði.
Jón segir að samkvæmt sóttvarnalögum sé stjórnvöldum einungis heimilt að skylda fólk til dvalar á sóttkvíarhóteli ef það geti ekki verið heima hjá sér. Þar vísar hann til eftirfarandi skilgreiningar á sóttvarnahúsi:
„Staður þar sem einstaklingur, sem ekki á samastað á Íslandi eða getur af öðrum sökum ekki eða vill ekki einangra sig í húsnæði á eigin vegum, getur verið í sóttkví eða einangrun vegna gruns um að hann sé smitaður af farsótt eða ef staðfest er að svo sé.“
Jón telur að reglugerðin stangist á við þessa skilgreiningu og bendir á að ákvæðinu hafi verið bætt við lagafrumvarpið í meðförum Alþingis. Því sé um að ræða „sérstaka vörn fyrir þá aðila sem óska eftir því að fá að vera heima hjá sér.“
Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra sagði í samtali við Fréttablaðið í kvöld að ráðuneytið telji reglugerðina byggja á traustum lagagrunni og að ekki væri ástæða til að endurskoða hana að svo stöddu.
Klárlega um nauðungarvistun að ræða
Er hægt að tala um þetta sem nauðungarvistun ?
„Já, í fyrsta lagi þarf fólk sem kemur til landsins að fara í sýnatöku og síðan á viðkomandi engan annan kost en að vera keyrður í rútu og vera á þessum stað. Það má ekki fara út af þessum stað svo það liggur alveg ljóst fyrir að þarna eru um nauðungarvistun að ræða,“ segir Jón.
Þar breyti engu hvort fólk hafi verið upplýst um þessa tilhögun áður en það lagði af stað til landsins.
Samkvæmt sóttvarnalögum er það sóttvarnalæknis eða fulltrúa landlæknis að bera lögmæti frelsissviptingar í sóttvarnaskyni undir dóm en ekki einstaklings sem er ósáttur við þá tilhögun.
Jón gagnrýnir mjög seinagang embættisins og vísar til þess að sóttvarnalæknir þurfi að bregðst við slíkum málum svo fljótt sem verða megi. Þá þykir honum ámælisvert að farþegar séu ekki upplýstir um málskotsrétt sinn áður en þeir eru fluttir á sóttkvíarhótelið.
