Gæða- og eftirlitsstofnun félagsþjónustu og barnaverndar verður falin umsjá málsins samkvæmt tillögu Ásmundar Einars Daðasonar, félags- og barnamálaráðherra, en stofnunin mun kanna hvort börn sem dvöldu á meðferðarheimilinu á árunum 1997 til 2997 hafi sætt illri meðferð, andlegu eða líkamlegu ofbeldi á meðan á dvöl þeirra stóð. Þetta kemur fram í tilkynningu frá ráðuneytinu í gær en þar segir að ráðherra hafi í tvígang átt fund með konum sem vistaðar voru á meðferðarheimilinu.
Hann hafi í kjölfarið ákveðið að fela stofnuninni að fara ofan í saumana á starfseminni. Gæða- og eftirlitsstofnun félagsþjónustu og barnaverndar mun fara yfir öll gögn málsins auk þess að taka viðtöl við einstaklinga sem vistaðir voru á meðferðarheimilinu, rekstraraðila og starfsfólk heimilisins, ásamt ráðgjafa sem önnuðust málefni barnanna sem þar voru vistuð.
Þá segir í tilkynningu ráðuneytisins að niðurstaða stofnunarinnar muni móta grundvöll að frekari viðbrögðum stjórnvalda.
Ítrekað tilkynnt um andlegt og líkamlegt ofbeldi
Stundin hefur fjallað nokkuð ítarlega um málið að undanförnu en ellefu nafngreindar konur höfðu sent ráðherra bréf þar sem þess er farið á leit við ráðherra að starfsemi meðferðarheimilisins yrði rannsökuð. Brynja Skúladóttir, ein kvennanna, fagnar ákvörðun ríkisstjórnarinnar í samtali við Stundina í gær.
Blaðið fjallaði einnig um það í gær að ítrekað hafi verið kvartað yfir illri meðferð á Laugalandi en að Barnaverndarstofa hafi á sínum tíma ekki brugðist við. Í umfjöllun blaðsins er vísað til gagna frá Umboðsmanni barna sem sýni að þangað hafi ítrekað borist tilkynningar á tíu ára tímabili, frá 2000 til 2010, um slæmar aðstæður sem börn bjuggu við á vistheimilunum Varpholti og Laugalandi. Þá hafi fleiri kvartanir borist beint til Barnaverndarstofu, en það vildi Bragi Guðbrandsson, þáverandi forstjóri Barnaverndarstofu, ekki kannast við í samtali við Stundina.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilkynningar hafi aldrei farið fram rannsókn á þeim ásökunum sem fram höfðu komið um meinta illa meðferð.
Kallaðar druslur og hórur
Í frétt Stundarinnar er meðal annars einnig vísað til skýrslu frá árinu 2012 þar sem fram kemur að hátt í þriðjungur þeirra barna sem hafi verið vistuð á langtímameðferðarheimilum Barnaverndarstofu, hafi greint frá því að þau hefðu orðið fyrir ofbeldi af hálfu starfsfólks.
Meðal þess sem kemur fram í gögnum sem Stundin hefur kallað eftir og skrifað upp úr eru ljót orð sem forstöðumaður meðferðarheimilisins er sagður hafa látið falla um stúlkurnar. „Þær voru kallaðar öllum illum nöfnum, meðal annars druslur og hórur á hverjum einasta degi“, segir til að mynda í einu minnisblaði frá embætti Umboðsmanns barna. Í minnisblaðinu kemur einnig fram að stúlkurnar hafi lýst því að stjórnendur heimilisins hafi sagt frá persónulegum málum þeirra fyrir framan allan hópinn sem þar dvaldi, logið að þeim og talað illa um fjölskyldur stúlknanna. Þá hafi einhverjar stúlknanna einnig greint frá líkamlegu ofbeldi að því er fram kemur í umfjöllun Stundarinnar.
Dregin á hárinu á fyrsta degi á Laugalandi
Ein þeirra er Teresa Dröfn Freysdóttir sem lýsti reynslu sinni í samtali við Stundina í janúar. „Ég er á einhverfurófi og átti til að troða mér inn í skápa eða þröng rými til að fá frið. Ég gerði það líka á þessari stundu til að fá næði og til að melta hvað væri að gerast,“ sagði Teresa við Stundina er hún lýsti sínum fyrsta degi á Laugalandi þegar hún var þrettán ára.
„Ég var ekki búin að vera lengi inni í skápnum þegar Ingjaldur kom, reif hurðina upp og dró mig út úr skápnum. Ég barðist um og þá reif hann í hárið á mér og dró mig á hárinu eftir ganginum og upp stiga á næstu hæð og fleygði mér svo í sófa sem þarna var. Tónninn var mjög skýr og sleginn á fyrsta degi,“ segir Teresa Dröfn við Stundina.
