Fyrir nemendur í samfélagi fjölbreytileikans Hópur skrifar 12. mars 2019 16:21 Fyrir ári síðan var boðað af hálfu ráðherranefndar um menntamál, undir forystu ráðherra mennta- og menningarmála, til aðgerða í menntamálum þar sem lögð yrði áhersla á aukna nýliðun kennara auk hugsanlegra aðgerða til að minnka brottfall kennara úr kennslu, sérstaklega fyrstu árin. Skipuð var nefnd sem í áttu sæti fulltrúar menntamálaráðuneytis, KÍ, háskóla og Sambands íslenskra sveitarfélaga sem skilaði af sér tillögum á vormánuðum 2018. Tillögum sem nefndin taldi að leitt gætu, ásamt öðru, til aukinnar nýliðunar og minnkunar á brottfalli kennara úr stéttinni. Að undanförnu hefur ráðherra kynnt aðgerðir í tengslum við ýmsar af þessum tillögum eftir frekari vinnu hagaðila í samvinnu við ráðuneytið. Vinnu þar sem aðilar hafa skipst á skoðunum og fengið tækifæri til að koma sínum áherslum á framfæri. Þarna eru um að ræða hugmyndir eins og breytingar á lögum um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leik-, grunn- og framhaldsskóla, starfsnám kennaranema á 5. ári í meistaranámi til kennslu á grunn- og leikskólastigi, breytingar á Lánasjóði íslenskra námsmanna til kennaranema, markvissari leiðsögn til nýliða í kennslu og fjölgun útskrifaðra kennara með sérhæfingu í leiðsögn nýliða svo eitthvað sé nefnt. Allt eru þetta aðgerðir hugsaðar til að efla og styðja við skólastarfið í landinu, til þess gerðar að snúa við verulegri vöntun kennara á næstu árum og gera kennarastarfið sem eftirsóknarverðast í samfélaginu. Nú eru í samráði drög að frumvarpi til nýrra laga um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla. Í drögunum er gert ráð fyrir töluverðum breytingum frá því sem nú er. Breytingar hræða og flest erum við þannig að við óttumst þær og miklum fyrir okkur þær ógnir og áskoranir sem breytingunum geta fylgt. Það getur verið erfitt að sjá sóknarfærin í gegnum óttann. Allar stórar breytingar reyna á mörk þægindarammans sem strengdur er utan um okkur öll, ekki síður en utan um einstaka stofnanir og kerfi. Á sama tíma viljum við flest breytingar, það er bara einfaldara ef þær eiga sér stað hjá öðrum en sjálfum okkur. Við sjáum þetta nú í umræðunni um eitt leyfisbréf fyrir alla kennara á öllum skólastigum. Einhverjum finnst breytingin jákvæð svo fremi sem hún sé bara ekki á þeirra eigin skólastigi. Sömu aðilar telja jafnvel rökrétt að ráðast í slíkar breytingar, svo lengi sem þær færi sjálfum þeim aukin réttindi á skólastigum annarra, svo lengi sem aðrir fái ekki aukin réttindi hjá þeim á móti. Þetta er, eins og áður sagði, ekkert nýtt. Svona er þetta yfirleitt þegar breyta á ríkjandi umhverfi og það á ekkert síður við skólakerfið en önnur samfélagskerfi. Þegar við vitum hvað við höfum og veltum fyrir okkur hvað við fáum kemur upp óöryggi og neikvæður samanburður. Jafnvel þótt við sjáum ávinning viljum við ekki sleppa takinu af því sem við höfum. Við viljum bæði sleppa og halda. Ef hagsmunirnir varða fleiri en okkur sjálf hættir okkur til að setja okkur sjálf í öndvegi og gera jafnvel lítið úr öðrum, færni þeirra og tilkalli. Þau drög sem nú liggja fyrir að breytingu á lögum um menntun og ráðningu kennara í leik-, grunn- og framhaldsskólum eru ekki gallalaus og mikilvægt er að lagfæra í samráðsferlinu ýmislegt sem betur má fara. Hins vegar eru í drögunum breytingar sem ber að fagna og munu skapa öflug tækifæri til framþróunar skólastarfs á öllum skólastigum, tækifæri sem við megum illa við að glata. Eitt leyfisbréf til kennslu mun vonandi auka flæði kennara milli skólastiga þar sem sértæk hæfni kennara, sem hingað til hafa að mestu haldið sig á einu skólastigi, mun efla fjölbreytileika og fagmennsku á öðrum skólastigum. Þeir múrar sem í dag eru á milli skólastiga munu rofna og leiða til aukinnar samvinnu þvert á skólastig. Fagkennsla greina mun eflast þar sem þörf er á og kennsluhættir verða fjölbreyttari á öllum skólastigum. Aukin tengsl og samvinna milli skólastiga mun bæta þjónustu við nemendur og koma betur til móts við ólíkar þarfir mismunandi einstaklinga. Við ráðningar kennara á mismunandi skólastig munu skólastjórnendur á hverjum tíma ráða hæfustu umsækjendurna þar sem horft verður til hæfni í tengslum við það starf sem auglýst er hverju sinni og skólastarfið kallar á. Skólastjórnendum, sem bera faglega ábyrgð á skólastarfi hvers skóla, verður að vera treystandi til þess að horfa til þeirrar sérhæfingar sem kallað er eftir hverju sinni og ráða hæfasta fólkið. Þá þarf stöðugt að hafa í öndvegi þær skýru lagareglur gilda um ráðningu opinberra starfsmanna. Drög að nýju frumvarpi til laga um menntun og ráðningu kennara á mismunandi skólastigum steypir ekki alla í sama mót heldur undirstrikar mikilvægi sértækrar hæfni kennara. Margbreytileikinn er viðfangsefni allra skóla, óháð aldri nemenda. Honum verður aðeins mætt með öflugri samvinnu kennara og víðtækri sérfræðikunnátta, bæði á sviði faggreina og kennslu- og uppeldisfræði. Okkur ber skylda til að mæta nemendum okkar á forsendum þeirra. Þá skyldu uppfyllum við best í trausti á hvert annað. Trausti á stjórnendur, trausti á kennara og trausti á kennara framtíðarinnar sem með útgáfu eins leyfisbréfs hafa tækifæri til að þróa með háskólum þær áherslur og þær bjargir sem öflugt skólakerfi í fremstu röð þarf á að halda. Höfundar: Þorgerður Laufey Diðriksdóttir, formaður Félags grunnskólakennaraÞorsteinn Sæberg, formaður Skólastjórafélags Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Þorgerður Laufey Diðriksdóttir Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Fyrir ári síðan var boðað af hálfu ráðherranefndar um menntamál, undir forystu ráðherra mennta- og menningarmála, til aðgerða í menntamálum þar sem lögð yrði áhersla á aukna nýliðun kennara auk hugsanlegra aðgerða til að minnka brottfall kennara úr kennslu, sérstaklega fyrstu árin. Skipuð var nefnd sem í áttu sæti fulltrúar menntamálaráðuneytis, KÍ, háskóla og Sambands íslenskra sveitarfélaga sem skilaði af sér tillögum á vormánuðum 2018. Tillögum sem nefndin taldi að leitt gætu, ásamt öðru, til aukinnar nýliðunar og minnkunar á brottfalli kennara úr stéttinni. Að undanförnu hefur ráðherra kynnt aðgerðir í tengslum við ýmsar af þessum tillögum eftir frekari vinnu hagaðila í samvinnu við ráðuneytið. Vinnu þar sem aðilar hafa skipst á skoðunum og fengið tækifæri til að koma sínum áherslum á framfæri. Þarna eru um að ræða hugmyndir eins og breytingar á lögum um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leik-, grunn- og framhaldsskóla, starfsnám kennaranema á 5. ári í meistaranámi til kennslu á grunn- og leikskólastigi, breytingar á Lánasjóði íslenskra námsmanna til kennaranema, markvissari leiðsögn til nýliða í kennslu og fjölgun útskrifaðra kennara með sérhæfingu í leiðsögn nýliða svo eitthvað sé nefnt. Allt eru þetta aðgerðir hugsaðar til að efla og styðja við skólastarfið í landinu, til þess gerðar að snúa við verulegri vöntun kennara á næstu árum og gera kennarastarfið sem eftirsóknarverðast í samfélaginu. Nú eru í samráði drög að frumvarpi til nýrra laga um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla. Í drögunum er gert ráð fyrir töluverðum breytingum frá því sem nú er. Breytingar hræða og flest erum við þannig að við óttumst þær og miklum fyrir okkur þær ógnir og áskoranir sem breytingunum geta fylgt. Það getur verið erfitt að sjá sóknarfærin í gegnum óttann. Allar stórar breytingar reyna á mörk þægindarammans sem strengdur er utan um okkur öll, ekki síður en utan um einstaka stofnanir og kerfi. Á sama tíma viljum við flest breytingar, það er bara einfaldara ef þær eiga sér stað hjá öðrum en sjálfum okkur. Við sjáum þetta nú í umræðunni um eitt leyfisbréf fyrir alla kennara á öllum skólastigum. Einhverjum finnst breytingin jákvæð svo fremi sem hún sé bara ekki á þeirra eigin skólastigi. Sömu aðilar telja jafnvel rökrétt að ráðast í slíkar breytingar, svo lengi sem þær færi sjálfum þeim aukin réttindi á skólastigum annarra, svo lengi sem aðrir fái ekki aukin réttindi hjá þeim á móti. Þetta er, eins og áður sagði, ekkert nýtt. Svona er þetta yfirleitt þegar breyta á ríkjandi umhverfi og það á ekkert síður við skólakerfið en önnur samfélagskerfi. Þegar við vitum hvað við höfum og veltum fyrir okkur hvað við fáum kemur upp óöryggi og neikvæður samanburður. Jafnvel þótt við sjáum ávinning viljum við ekki sleppa takinu af því sem við höfum. Við viljum bæði sleppa og halda. Ef hagsmunirnir varða fleiri en okkur sjálf hættir okkur til að setja okkur sjálf í öndvegi og gera jafnvel lítið úr öðrum, færni þeirra og tilkalli. Þau drög sem nú liggja fyrir að breytingu á lögum um menntun og ráðningu kennara í leik-, grunn- og framhaldsskólum eru ekki gallalaus og mikilvægt er að lagfæra í samráðsferlinu ýmislegt sem betur má fara. Hins vegar eru í drögunum breytingar sem ber að fagna og munu skapa öflug tækifæri til framþróunar skólastarfs á öllum skólastigum, tækifæri sem við megum illa við að glata. Eitt leyfisbréf til kennslu mun vonandi auka flæði kennara milli skólastiga þar sem sértæk hæfni kennara, sem hingað til hafa að mestu haldið sig á einu skólastigi, mun efla fjölbreytileika og fagmennsku á öðrum skólastigum. Þeir múrar sem í dag eru á milli skólastiga munu rofna og leiða til aukinnar samvinnu þvert á skólastig. Fagkennsla greina mun eflast þar sem þörf er á og kennsluhættir verða fjölbreyttari á öllum skólastigum. Aukin tengsl og samvinna milli skólastiga mun bæta þjónustu við nemendur og koma betur til móts við ólíkar þarfir mismunandi einstaklinga. Við ráðningar kennara á mismunandi skólastig munu skólastjórnendur á hverjum tíma ráða hæfustu umsækjendurna þar sem horft verður til hæfni í tengslum við það starf sem auglýst er hverju sinni og skólastarfið kallar á. Skólastjórnendum, sem bera faglega ábyrgð á skólastarfi hvers skóla, verður að vera treystandi til þess að horfa til þeirrar sérhæfingar sem kallað er eftir hverju sinni og ráða hæfasta fólkið. Þá þarf stöðugt að hafa í öndvegi þær skýru lagareglur gilda um ráðningu opinberra starfsmanna. Drög að nýju frumvarpi til laga um menntun og ráðningu kennara á mismunandi skólastigum steypir ekki alla í sama mót heldur undirstrikar mikilvægi sértækrar hæfni kennara. Margbreytileikinn er viðfangsefni allra skóla, óháð aldri nemenda. Honum verður aðeins mætt með öflugri samvinnu kennara og víðtækri sérfræðikunnátta, bæði á sviði faggreina og kennslu- og uppeldisfræði. Okkur ber skylda til að mæta nemendum okkar á forsendum þeirra. Þá skyldu uppfyllum við best í trausti á hvert annað. Trausti á stjórnendur, trausti á kennara og trausti á kennara framtíðarinnar sem með útgáfu eins leyfisbréfs hafa tækifæri til að þróa með háskólum þær áherslur og þær bjargir sem öflugt skólakerfi í fremstu röð þarf á að halda. Höfundar: Þorgerður Laufey Diðriksdóttir, formaður Félags grunnskólakennaraÞorsteinn Sæberg, formaður Skólastjórafélags Íslands
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun