Áramótaheit mennta- og menningarmálaráðherra Sara Þöll Finnbogadóttir skrifar 31. desember 2020 08:04 Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Hagsmunir stúdenta Mest lesið Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Stúdentaráð Háskóla Íslands skorar á mennta- og menningarmálaráðherra að gera það að áramótaheiti sínu að hækka grunnframfærslu framfærslulána í úthlutunarreglum Menntasjóðs námsmanna fyrir skólaárið 2021–2022. Tökum dæmi: Þú ert einhleypur og barnslaus stúdent við Háskóla Íslands sem býr í herbergi með sameiginlegri aðstöðu á Stúdentagörðunum. Þú ert á námslánum hjá Menntasjóðnum þar sem grunnframfærslan er 112.312 kr. og viðbótarlán vegna húsnæðiskostnaðar er 77.188 kr., sem gera samtals 189.500 kr. á mánuði. Í byrjun skólaársins þarftu að greiða 75 þúsund kr. í skrásetningargjöld og kaupa fjórar námsbækur sem eru sirka átta þúsund kr. hver sem gera 32 þúsund kr. Mánaðarleg húsnæðisleiga þín er 98.508 kr. Þú þarft að kaupa mat, dæmigert neysluviðmið félagsmálaráðuneytisins fyrir mánaðarlegum matartengdum útgjöldum fyrir einn bíllausan fullorðinn höfuðborgarbúa er 37.493 kr. Við skulum miða við þá upphæð. Án þess að taka saman húsnæðisbætur og útgjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda þarftu að greiða rúmar 243 þúsund kr. í byrjun skólaársins sem gera 53.501 kr. umfram námslánið. Stúdent greiðir ekki mánaðarlega skrásetningargjöld og námsbækur svo sá liður er ekki alltaf til staðar. Hins vegar er hægt að bæta við þeim útgjöldum sem við tókum ekki fyrst saman, þ.e.a.s. gjöld vegna heilsu, þjónustu, samgangna eða tómstunda. Vonandi erum við á sömu blaðsíðu um að útgjöldin safnast fljótt saman og að grunnframfærsla námslána þarf að tryggja námsmönnum viðunandi kjör til að lifa mannsæmandi lífi. Grunnframfærsla framfærslulána er svo lág að stúdentar ná ekki framfleyta sér án þess að vinna samhliða námi. Með námslánakerfinu, eins og það er nú, er því verið að bjóða stúdentum upp á að koma sér í vítahring sem einkennist af því að þurfa að vinna fyrir sér þrátt fyrir að vera á framfærslulánum. Það kemur síðan í bakið á stúdentum, því frítekjumarkið refsar þeim sem hafa tekjur umfram 1.364.000 kr. á ári. 45% þeirra árlegu tekna sem eru umfram koma til frádráttar á námsláni. Lánsupphæðin, 189.500 kr., lækkar í takt við skerðinguna. Vegna skerðingarinnar þurfa stúdentar að vinna enn meira – vítahringurinn heldur áfram. Stúdentar á Íslandi eru einmitt í þeirri stöðu að það að vinna samhliða námi er venjan. Samkvæmt tölum EUROSTUDENT VII telja 72% íslenskra stúdenta að án vinnunar sinnar ættu þeir ekki efni á að vera í námi. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn pening fyrir sumarið og komandi skólaári. Eitt af markmiðum Menntasjóðsins er að hvetja stúdenta til að ljúka námi á þeim tíma sem skipulag námsins segir til um. Með tilkomu námsstyrksins, sem veitir stúdentum 30% niðurfærslu á höfuðstóli námslánaskuldarinnar, ef nám er klárað á „réttum tíma“, er hvatinn myndaður. Þessu markmiði verður hins vegar ekki náð nema öruggt sé að stúdentar geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Samkvæmt EUROSTUDENT VII, telja 25% íslenskra stúdenta vinnuna sína hafa áhrif á námsframvindu, 31% glíma við fjárhagslega erfiðleika og 43% eyða 40% eða meira af sínum mánaðarlegum tekjum í húsnæði. Fjárhagsörðugleikar og fjárhagsáhyggjur stúdenta eru hindranir sem koma í veg fyrir að stúdentar geti að stundað nám sitt sem skyldi, sem verður jafnvel til þess að stúdentar flosna upp úr námi, andlegri heilsu þeirra hraki – að stúdentar keyri sig út og missi móðinn. Krafan um hækkun grunnframfærslu framfærslulána er ekki ný og er eflaust fyrir sumum farin að hljóma eins og biluð plata. Raunin er sú að ár eftir ár hafa stúdentar krafist úrbóta í þessum málum, og ár eftir ár hafa sáralitlar breytingar orðið á grunnframfærslunni. Svo slæm er staðan að þega kom að endurskoðun námslánakerfisins þá óskuðu stúdentar eftir því að það yrði lögfest að stjórn Menntasjóðsins væri krafin um að endurskoða grunnframfærsluna árlega. Það er ekki nóg að endurskoða hana með tilliti til breytinga á vísitölu neysluverðs heldur þarf að endurskoða hana til að tryggja námsfólki mannsæmandi framfærslu. Nýtt ár þýðir nýjar úthlutunarreglur. Stúdentar skora á mennta- og menningarmálaráðherra að sýna stuðning í verki og veita námsfólki fjárhagslegt öryggi á nýju ári með því að hækka grunnframfærsluna. Samkvæmt lögum um Menntasjóðinn setur mennta- og menningarmálaráðherra nýjar úthlutunarreglur, að fengnum tillögum sjóðsstjórnar, eigi síðar en 1. apríl ár hvert. Því hefur ráðherra 91 dag til að ná áramótaheitinu. Höfundur er lánasjóðsfulltrúi Stúdentaráðs Háskóla Íslands og situr í stjórn Menntasjóðs námsmanna.
Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar
Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun