Á hverju ári starfa þúsundir einstaklinga algjörlega launalaust í hjálparsveitum, æskulýðssamtökum, stjórnmálahreyfingum, skátafélögum, hjálparstarfi, íþróttafélögum, rótarýklúbbum, kvenfélögum, hagsmunasamtökum, aktívisma, nemendaráðum, náttúruverndarfélögum, áhugaklúbbum og alls konar öðrum félögum þar sem starfsemin er borin uppi af gjafmildi sjálfboðaliða sem gefa tíma sinn í þágu starfsins. Líklegt er að flestir Íslendingar hafi starfað í sjálfboðaliðasamtökum á einhverjum tímapunkti og í tilefni dagsins langar mig að telja upp nokkrar jákvæðar ástæður þess að starfa sem sjálfboðaliði. Ein af ástæðunum fyrir því að ég legg líf mitt undir sjálfboðaliðastarf, er því...
...þú nærist á ástríðunni
Flest sjálfboðaliðastörf eru tengd ástríðu einstaklingsins. Störfin stjórnast ekki af fjárhagslegum hvötum eða skipunum að ofan, heldur færðu rými til að elta það sem þú brennur fyrir. Sjálf brenn ég fyrir veraldlegu samfélagi jafnréttis og jafnra tækifæra og finn mér því farveg innan samtaka sem styðja þessi hugðarefni mín. Sem sjálfboðaliði fæ ég kikk út úr því að vinna að verkefnum þar sem unnið er að þeim markmiðum sem ég hef og ánægjunni sem fylgir því að ná árangri. Það eru næg laun fyrir mig. Að leggja hönd á plóg fyrir samfélagslega mikilvæg verkefni er gott fyrir hjartað, en það er líka gott...
...fyrir ferilskrána
Ég held að fólk átti sig illa á því hvað sjálfboðaliðastörf eru veigamikill þáttur í hæfileikum og reynslu þeirra sem hafa tekið þau að sér. Ég lærði ekki á pivot-töflur í Excel í skólakerfinu heldur í skátastarfi. Launalaust hef ég skipulagt viðburði með þúsundum þátttakenda, lært markaðsfræði af hagsmunabaráttu og kosningaherferðum, starfað í teymum, byggt upp skipuheildir, lært að sigla um ólgusjó innri pólitíkur í félagasamtökum, skapað, skrifað og skolfið í skátaskálum með ungmennum yfir heila helgi. Atvinnulífið sér þetta stundum einungis sem áhugamál og áttar sig ekki á því hvaðan allir hæfileikar launþegans koma, en þeir eiga nefnilega oft uppruna sinn í áralangri reynslu af sjálfboðastörfum. En starf sjálfboðaliðans er ólíkt launaðri vinnu að því leyti að…
...sjálfboðaliðum má mistakast
Sjálfboðaliðar hafa meira rými en launþegar til þess að taka að sér verkefni sem eru utan þess hæfnisviðs sem þeir eru vanir að starfa á og ögra þannig sjálfum sér til þess að læra nýja hluti með því einfaldlega að framkvæma þá. Þó þetta geri mannauðsstjórnun sjálfboðaliða oft talsvert flóknari en mannauðsstjórnun í hefðbundnu fyrirtæki, þá er þetta ótrúlega verðmætt tækifæri fyrir sjálfboðaliðann til að þroska hæfileika sína, finna sín mörk og prófa sig áfram. Þá fær sjálfboðaliðinn að nota skapandi hæfileika sína og hafa áhrif á verkefnin. Yfirleitt eru sjálfboðaliðastörf öruggt rými, þar sem þú finnur fyrir stuðningi jafningja en þarft ekki að keppa við árangursmælikvarða og efnahagslega pressu eins og í atvinnulífinu, því sjálfboðaliðasamtök gefa þér færi á…
...að tilheyra
Í sjálfboðaliðasamtökum færð þú tækifæri til að umgangast fólk sem deilir sömu gildum og þú; fólk sem vill stefna að sömu markmiðum og gefa af sínum dýrmæta tíma til þess að vinna að verkefnum sem bæta samfélagið. Öll félög hafa sína menningu og sérkenni sem skapar ákveðna hópeflistilfinningu sem er svo mikilvæg. Í hópnum verða til ákveðin viðmið og þú þarft ekki lengur að vera vör um þig til að falla inn í hópinn; þú tilheyrir. Þó að félagið deili markmiðum og gildum þýðir það þó ekki að hópurinn sé ekki fjölbreyttur sem félaginu tilheyrir. Leiðirnar að markmiðunum eru margar og alls konar skoðanir rúmast innan félagasamtaka. En það að stefna að sama marki skapar tækifæri til að kynnast einstaklingum sem þú myndir annars ekki kynnast. Og það hefur óneitanlega í för með sér að…
...tengslanetið stækkar
Þau eru óteljandi, tækifærin sem ég hef fengið í gegnum tengslanet mitt úr sjálfboðaliðasamtökum. Atvinnutilboð, verkefni, utanlandsferðir, stuðningur og ráðgjöf. Í stað þess að tengslanetið mitt afmarkist við fólk á mínu reki, í sömu mengjum samfélagsins og ég, hef ég átt þess kost að vinna verkefni með reynslumiklum ellilífeyrisþegum, hálaunuðum lögfræðingum, hugmyndaríkum öryrkjum, opinberum persónum, drífandi innflytjendum, eldklárum útlendingum og bara alls konar fólki sem ég myndi ekki endilega hafa tækifæri til að umgangast í mínu daglega lífi. Og það er einmitt það allra, allra besta við sjálfboðaliðastarf, því þar eignast þú…
...vini fyrir lífstíð
Í þeim sjálfboðaliðasamtökum sem ég hef starfað hef ég fundið mína nánustu vini. Þar er fólkið sem ég hringi í þegar ég er leið og hóa saman þegar ég vil fagna. Þar er fólkið sem ég býð í brúðkaupið mitt, sem krefur mig um myndir af syni mínum, sem ég ferðast þúsundir kílómetra til að hitta; fólkið sem styður mig þegar ég er ráðalaus og sem ég elska mest í þessum heimi. Án sjálfboðaliðastarfs hefði ég sennilega aldrei hitt margt af þessu fólki og þetta eitt hefur breytt lífi mínu.
Höfundur er verkefnastjóri fyrir skátahreyfinguna.
