Staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs Sigrún Edda Eðvarðsdóttir skrifar 1. desember 2020 14:31 Óhætt er að segja að staða framhaldsskólanema síðustu vikur og mánuði í þeim heimsfaraldri sem nú geisar sé á engan hátt öfundsverð. Ár sem við mörg hver þekkjum sem þau minnisstæðustu og skemmtilegustu þegar horft er í baksýnisspegilinn. Í dag einkennast skóladagar flestra þessara ungmenna hins vegar af fjarkennslu og fjarlægðarmörkum þar sem lítið er um félagslíf og fagnaði. Áhyggjur af stöðunni Að undanförnu hafa áhyggjuraddir hljómað meðal foreldra og annarra um stöðu framhaldsskólanema, sérstaklega hvað varðar þá sem byrjuðu í framhaldsskólanum núna í haust og hafa sumir hverjir ekki enn hitt sína kennara í eigin persónu eða náð að hitta né kynnast samnemendum sínum. Hér er um viðkvæman hóp að ræða sem er að stíga sín fyrstu skref á bæði nýju skólastigi og í nýju skólaumhverfi. Enda um mikilvæg mótunarár að ræða þar sem ungmenni eru enn að þroskast, eflast og styrkjast, líkamlega, andlega og félagslega. Vissulega er staða nemenda misjöfn en félagsleg einangrun, einmanaleiki, kvíði, álag, erfiðar fjölskylduaðstæður og aukið heimilisofbeldi eru allt þættir sem því miður eru farnir að setja mark sitt á langt og erfitt Covid-tímabil og nýlegar rannsóknir endurspegla. Hver eru næstu skref? Fórnir hafa sannarlega verið færðar og líðan og staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs eru áhyggjuefni. Á undanförnum vikum og mánuðum höfum við náð undraverðum árangri þar sem dregið hefur allverulega úr smitum í samfélaginu og margir farnir að horfa með tilhlökkun til bjartari tíma. En líkt og atburðir nýliðinna daga sýna er þetta viðkvæmt jafnvægi og allt eins von á annarri bylgju. Hvað gerum við þá? Í vor héldum við leik- og grunnskólum landsins opnum meðan margar þjóðir skelltu í lás og lokuðu sínum skólum. Í dag er staðan enn sú að leik- og grunnskólum landsins er haldið opnum með mismiklum takmörkunum. Á sama tíma hefur framhaldsskólanemum hér á landi meira og minna verið boðið upp á fjarkennslu. Öfugt við það sem gerist í löndunum í kringum okkur en þar hefur verið ákveðið meira en minna að standa vörð um menntun ungmenna með því að halda framhaldsskólum opnum og halda úti staðnámi þrátt fyrir heimsfaraldur. Nám með fjarkennslu Hér á landi virðist sem námstilhögun og útfærsla framhaldsskólanna sé mismunandi þó greina megi ákveðinn samhljóm eða líkindi með áherslum auk þess sem áherslur í skólum á þeim stöðum þar sem lítið eða ekkert samfélagslegt smit hefur verið í gangi eru svipaðar þeim þar sem meira samfélagssmit er til staðar. Þá virðist sem allrar varúðar sé gætt og skólum almennt lokað og námi haldið úti með fjarkennslu. Nemendur í list- og verknámi eru sem dæmi frekar í staðnámi og mæta þar af leiðandi oftar í skólann til að sinna sínu námi að einhverju leyti öfugt við nemendur á bóknámsbrautum sem er frekar kennt í fjarkennslu. Skólalokanir í forvarnarskyni Þrátt fyrir nýlegar tilslakanir hafa flestir framhaldsskólar landsins haldið óbreyttu kennslufyrirkomulagi og ljúka haustönninni með sama fyrirkomulagi. Hefur þessi ákvörðun leitt til óánægju meðal sumra foreldra sem hafa áhyggjur af stöðu barna sinna og vonast til að hægt verði að koma á staðnámi sem fyrst. Í Noregi var á vormánuðum fest í lög að ekki mætti beita skólalokunum í forvarnarskyni auk þess sem skýrt er kveðið á um það þar í landi að fjarkennsla sé það sama og lokaður skóli. Þar eru litakerfi, grænt, gult og rautt og jafnvel þó svæði séu á rauðu stigi þarf að grípa til annarra aðgerða áður en skoðað er hvort loka eigi skólum. Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna og leiða og að sama skapi krefur það okkur sem samfélag að standa vörð um eina af grunnstoðum samfélagsins sem er menntun barnanna okkar. Orð landlæknis í nýlegri grein um að nemendur í framhaldsskólum séu líka börn, sem okkur sem samfélagi ber skylda að standa vörð um, eru orð að sönnu. Rétt eins og aðrar stofnanir og vinnustaðir landsins þá verðum við að velta fyrir okkur hvort við getum gert betur í takt við sóttvarnir með það fyrir augum að tryggja bæði skóla-og félagstengsl nemenda. Það er viðbúið er að við þurfum sem samfélag að lifa áfram með veirunni og mögulega vel fram á næsta ár. Unga fólkið okkar hefur sýnt ótrúlega seiglu og á mikið hrós skilið sem og kennarar þar sem allir hafa lagst á eitt um að gera sitt besta á mjög svo krefjandi tímum. Þetta er ekki öfundsverð staða að vera í og því mikilvægt að við endurskoðum þá vegferð sem við erum á og gefum unga fólkinu okkar tækifæri og von um bjartari tíma. Markmiðið ætti að vera að þau geti lagt rækt við sitt nám innan veggja skólanna og í nálægð við skólafélaga sína og kennara í því nærandi og styðjandi námsumhverfi sem hver framhaldsskóli býður sínum nemendum upp á. Það er því brýnt að við hugsum út fyrir kassann og finnum lausnir innan ramma sóttvarna. Höfundur er formaður Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigrún Edda Eðvarðsdóttir Skóla - og menntamál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson Skoðun Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Óhætt er að segja að staða framhaldsskólanema síðustu vikur og mánuði í þeim heimsfaraldri sem nú geisar sé á engan hátt öfundsverð. Ár sem við mörg hver þekkjum sem þau minnisstæðustu og skemmtilegustu þegar horft er í baksýnisspegilinn. Í dag einkennast skóladagar flestra þessara ungmenna hins vegar af fjarkennslu og fjarlægðarmörkum þar sem lítið er um félagslíf og fagnaði. Áhyggjur af stöðunni Að undanförnu hafa áhyggjuraddir hljómað meðal foreldra og annarra um stöðu framhaldsskólanema, sérstaklega hvað varðar þá sem byrjuðu í framhaldsskólanum núna í haust og hafa sumir hverjir ekki enn hitt sína kennara í eigin persónu eða náð að hitta né kynnast samnemendum sínum. Hér er um viðkvæman hóp að ræða sem er að stíga sín fyrstu skref á bæði nýju skólastigi og í nýju skólaumhverfi. Enda um mikilvæg mótunarár að ræða þar sem ungmenni eru enn að þroskast, eflast og styrkjast, líkamlega, andlega og félagslega. Vissulega er staða nemenda misjöfn en félagsleg einangrun, einmanaleiki, kvíði, álag, erfiðar fjölskylduaðstæður og aukið heimilisofbeldi eru allt þættir sem því miður eru farnir að setja mark sitt á langt og erfitt Covid-tímabil og nýlegar rannsóknir endurspegla. Hver eru næstu skref? Fórnir hafa sannarlega verið færðar og líðan og staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs eru áhyggjuefni. Á undanförnum vikum og mánuðum höfum við náð undraverðum árangri þar sem dregið hefur allverulega úr smitum í samfélaginu og margir farnir að horfa með tilhlökkun til bjartari tíma. En líkt og atburðir nýliðinna daga sýna er þetta viðkvæmt jafnvægi og allt eins von á annarri bylgju. Hvað gerum við þá? Í vor héldum við leik- og grunnskólum landsins opnum meðan margar þjóðir skelltu í lás og lokuðu sínum skólum. Í dag er staðan enn sú að leik- og grunnskólum landsins er haldið opnum með mismiklum takmörkunum. Á sama tíma hefur framhaldsskólanemum hér á landi meira og minna verið boðið upp á fjarkennslu. Öfugt við það sem gerist í löndunum í kringum okkur en þar hefur verið ákveðið meira en minna að standa vörð um menntun ungmenna með því að halda framhaldsskólum opnum og halda úti staðnámi þrátt fyrir heimsfaraldur. Nám með fjarkennslu Hér á landi virðist sem námstilhögun og útfærsla framhaldsskólanna sé mismunandi þó greina megi ákveðinn samhljóm eða líkindi með áherslum auk þess sem áherslur í skólum á þeim stöðum þar sem lítið eða ekkert samfélagslegt smit hefur verið í gangi eru svipaðar þeim þar sem meira samfélagssmit er til staðar. Þá virðist sem allrar varúðar sé gætt og skólum almennt lokað og námi haldið úti með fjarkennslu. Nemendur í list- og verknámi eru sem dæmi frekar í staðnámi og mæta þar af leiðandi oftar í skólann til að sinna sínu námi að einhverju leyti öfugt við nemendur á bóknámsbrautum sem er frekar kennt í fjarkennslu. Skólalokanir í forvarnarskyni Þrátt fyrir nýlegar tilslakanir hafa flestir framhaldsskólar landsins haldið óbreyttu kennslufyrirkomulagi og ljúka haustönninni með sama fyrirkomulagi. Hefur þessi ákvörðun leitt til óánægju meðal sumra foreldra sem hafa áhyggjur af stöðu barna sinna og vonast til að hægt verði að koma á staðnámi sem fyrst. Í Noregi var á vormánuðum fest í lög að ekki mætti beita skólalokunum í forvarnarskyni auk þess sem skýrt er kveðið á um það þar í landi að fjarkennsla sé það sama og lokaður skóli. Þar eru litakerfi, grænt, gult og rautt og jafnvel þó svæði séu á rauðu stigi þarf að grípa til annarra aðgerða áður en skoðað er hvort loka eigi skólum. Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna og leiða og að sama skapi krefur það okkur sem samfélag að standa vörð um eina af grunnstoðum samfélagsins sem er menntun barnanna okkar. Orð landlæknis í nýlegri grein um að nemendur í framhaldsskólum séu líka börn, sem okkur sem samfélagi ber skylda að standa vörð um, eru orð að sönnu. Rétt eins og aðrar stofnanir og vinnustaðir landsins þá verðum við að velta fyrir okkur hvort við getum gert betur í takt við sóttvarnir með það fyrir augum að tryggja bæði skóla-og félagstengsl nemenda. Það er viðbúið er að við þurfum sem samfélag að lifa áfram með veirunni og mögulega vel fram á næsta ár. Unga fólkið okkar hefur sýnt ótrúlega seiglu og á mikið hrós skilið sem og kennarar þar sem allir hafa lagst á eitt um að gera sitt besta á mjög svo krefjandi tímum. Þetta er ekki öfundsverð staða að vera í og því mikilvægt að við endurskoðum þá vegferð sem við erum á og gefum unga fólkinu okkar tækifæri og von um bjartari tíma. Markmiðið ætti að vera að þau geti lagt rækt við sitt nám innan veggja skólanna og í nálægð við skólafélaga sína og kennara í því nærandi og styðjandi námsumhverfi sem hver framhaldsskóli býður sínum nemendum upp á. Það er því brýnt að við hugsum út fyrir kassann og finnum lausnir innan ramma sóttvarna. Höfundur er formaður Heimilis og skóla.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar