Landakot er ekki hjúkrunarheimili Steinunn Þórðardóttir skrifar 14. nóvember 2020 15:38 Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landspítalinn Heilbrigðismál Hópsýking á Landakoti Steinunn Þórðardóttir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar