Elsta efni á jörðinni milljörðum árum eldra en jörðin Kjartan Kjartansson skrifar 14. janúar 2020 16:45 Rykagnirnar ævafornu var að finna í loftsteini sem féll til jarðar árið 1969. Myndin er úr safni. Vísir/Getty Rykagnir sem vísindamenn fundu í lofsteini sem féll til jarðar á 7. áratug síðustu aldar er elsta efni sem fundist hefur á jörðinni. Elstu agnirnar urðu til í sólstjörnum milljörðum ára áður en sólkerfið okkar og jörðin urðu til. Áætlað er að rykið gæti verið allt að 7,5 milljarða ára gamalt en til samanburðar myndaðist jörðin fyrir um 4,5 milljörðum ára. Það fannst í Murchison-lofsteininum sem féll á Ástralíu árið 1969. Elsta þekkta efni sem fundist hafði á jörðinni fram að þessu var talið um 5,5 milljarða ára gamalt. Vísindamennirnir mátu aldur agnanna með því að mæla fyrir hversu miklu magni geimgeislunar þeir höfðu orðið fyrir. Geimgeislar eru háhraðaeindir sem ferðast um geiminn og smjúga í gegnum fast efni. Stundum gagnvirka þeir við efni og mynda ný frumefni. Hlutfall samsætu frumefnisins neons var notað til að áætla aldurinn, að sögn breska ríkisútvarpsins BBC. Flestar agnirnar voru á aldur við sólkerfið eða nokkuð eldra, á bilinu 4,6 til 4,9 milljarða ára gamalt. Um 10% agnanna voru eldri en 5,5 milljarða ára gömul. Philipp Heck, aðalhöfundur greinar um rannsóknina og safnstjóri hjá Field-safninu í Chicago, segist sannfærður um að enn eldri agnir sé að finna í loftsteinum sem hafa lent á jörðinni. Þær eigi aðeins eftir að finnast. Uppruna elstu agnanna má rekja til sólstjarna sem brunnu og sprungu áður en sólkerfið okkar myndaðist. Slíkar leifar mynda nýjar stjörnur, reikistjörnur og annað efni í alheiminum. Ástralía Vísindi Mest lesið Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum Innlent Segir lægri álagningu á húsnæði en í öðrum greinum Fréttir „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Innlent Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Innlent Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Erlent Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Erlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Fleiri fréttir Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Stofna rannsóknarnefnd um Afganistan sem Íslendingar kölluðu eftir Gretu Thunberg og félögum vísað úr landi Gisèle Pelicot aftur í réttarsal Fá Nóbelinn fyrir ónæmisrannsóknir sínar Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Forsætisráðherra Frakklands segir af sér Viðræður um frið á Gasa hefjast í dag Nýskipaðri ríkisstjórn þegar hótað vantrausti Stórtap Air Greenland vegna aflýstra flugferða til Nuuk Tæplega þúsund manns innlyksa á Everest Látinn eftir skotárás í Kaupmannahöfn Sögð vafin í ísraelska fánann og veifað um eins og verðlaunagrip Fjögurra manna fjölskylda meðal látinna Sendir þjóðvarðliðið til Chicago Segja stutt í samkomulag en sprengjum rignir enn Sjá meira
Rykagnir sem vísindamenn fundu í lofsteini sem féll til jarðar á 7. áratug síðustu aldar er elsta efni sem fundist hefur á jörðinni. Elstu agnirnar urðu til í sólstjörnum milljörðum ára áður en sólkerfið okkar og jörðin urðu til. Áætlað er að rykið gæti verið allt að 7,5 milljarða ára gamalt en til samanburðar myndaðist jörðin fyrir um 4,5 milljörðum ára. Það fannst í Murchison-lofsteininum sem féll á Ástralíu árið 1969. Elsta þekkta efni sem fundist hafði á jörðinni fram að þessu var talið um 5,5 milljarða ára gamalt. Vísindamennirnir mátu aldur agnanna með því að mæla fyrir hversu miklu magni geimgeislunar þeir höfðu orðið fyrir. Geimgeislar eru háhraðaeindir sem ferðast um geiminn og smjúga í gegnum fast efni. Stundum gagnvirka þeir við efni og mynda ný frumefni. Hlutfall samsætu frumefnisins neons var notað til að áætla aldurinn, að sögn breska ríkisútvarpsins BBC. Flestar agnirnar voru á aldur við sólkerfið eða nokkuð eldra, á bilinu 4,6 til 4,9 milljarða ára gamalt. Um 10% agnanna voru eldri en 5,5 milljarða ára gömul. Philipp Heck, aðalhöfundur greinar um rannsóknina og safnstjóri hjá Field-safninu í Chicago, segist sannfærður um að enn eldri agnir sé að finna í loftsteinum sem hafa lent á jörðinni. Þær eigi aðeins eftir að finnast. Uppruna elstu agnanna má rekja til sólstjarna sem brunnu og sprungu áður en sólkerfið okkar myndaðist. Slíkar leifar mynda nýjar stjörnur, reikistjörnur og annað efni í alheiminum.
Ástralía Vísindi Mest lesið Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum Innlent Segir lægri álagningu á húsnæði en í öðrum greinum Fréttir „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Innlent Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Innlent Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Erlent Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Erlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Fleiri fréttir Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Stofna rannsóknarnefnd um Afganistan sem Íslendingar kölluðu eftir Gretu Thunberg og félögum vísað úr landi Gisèle Pelicot aftur í réttarsal Fá Nóbelinn fyrir ónæmisrannsóknir sínar Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Forsætisráðherra Frakklands segir af sér Viðræður um frið á Gasa hefjast í dag Nýskipaðri ríkisstjórn þegar hótað vantrausti Stórtap Air Greenland vegna aflýstra flugferða til Nuuk Tæplega þúsund manns innlyksa á Everest Látinn eftir skotárás í Kaupmannahöfn Sögð vafin í ísraelska fánann og veifað um eins og verðlaunagrip Fjögurra manna fjölskylda meðal látinna Sendir þjóðvarðliðið til Chicago Segja stutt í samkomulag en sprengjum rignir enn Sjá meira