Minningargrein um íslenskar byggingarrannsóknir Ríkharður Kristjánsson skrifar 12. júlí 2020 20:00 Forsaga Bóndi sem bjó fyrir löngu á heiðarbýli fjarri öðrum mannabústöðum hafði horn í síðu mjólkurkýrinnar því hún át svo mikið hey. Hann ræddi þetta oft við konuna sína sem sagði að kýrin héldi lífi í börnunum. En bóndinn hélt áfram að jagast og á endanum skar hann kúna. Börnin grétu af sulti og á endanum vesluðust þau upp hvert af öðru og dóu. En bóndinn var ánægður því nú höfðu sauðkindurnar nóg að éta. Nýlega ákvað ríkisstjórnin að leggja niður Nýsköpunarmiðstöð Íslands, stofnun sem hafði lyft grettistaki í að hjálpa frumkvöðlum eftir síðasta hrun og veitt örfyrirtækjum mikilvæga fæðingarhjálp og skjól. Ekki er ólíklegt, að mati höfundar, að ýmis samtök og fyrirtæki, sem sáu ofsjónum yfir framlagi ríkisins til stofnunarinnar, hafi veitt ráðherra aðstoð við þessa ákvörðun Aldrei hefur hins vegar verið eins mikil þörf á aðstoð við nýsköpun og einmitt nú. Og Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins sem hafði verið sameinuð Nýsköpunarmiðstöð Íslands fylgdi með í niðurskurðinum. Um Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins Höfundur þessarar greinar vann á árunum 1977 til 1980 á Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins (Rb). Þetta var á miðjum blómatíma stofnunarinnar þegar hún greip mjög harkalega inn í gallamál sem hrjáðu íslenskar byggingar og náði að leiðrétta orsakir gallanna í samvinnu við hugaða embættismenn og framsýnar stofnanir og fyrirtæki í greininni. Ending glers hafði verið allsendis ófullnægjandi. Sýnt var fram á að gler var of þunnt og límingar gáfu sig. Lagður var grunnur að betra kostnaðarmati bygginga með vísitölugreiningum. Hönnun glugga og ísetning glers var endurbætt. Gerð var úttekt á þökum og lágmarkshalli einfaldra bárujárnþaka ákveðinn í reglugerð og svo má lengi telja. Seinna beindu menn sjónum að orkusparnaði, hljóðvist, viðgerðaraðferðum og líftímagreiningum. Áður hafði Rb og Sementsverksmiðja ríkisins rannsakað sement, áhrif kísilryks og fleira sem gerði íslenska sementið að einu því besta í heimi. Ef maður fór um Reykjavík vakti athygli að húsin voru illa sprungin og í eldri húsum voru þakkantar, svalir og tröppur að morkna. Rb hóf umfangsmikla rannsókn á íslenskum steyptum húsum með fjárhagslegri aðstoð helstu hagsmunaaðila í málefnum sem snertu steypu og mynduðu nefnd sem kölluð var Steinsteypunefnd. Nefnd þessi hafi verið sett á laggirnar af ráðherra til að rannsaka grotnun í steypu. Ráðherra ætlaði síðan að leggja nefndina niður en nefndin neitaði því og fjármagnaði rannsóknir sem hefðu átt að liggja beint hjá ríkinu. Niðurstaða þessara rannsókna var að alvarlegar efnabreytingar (alkali-kísilefnahvörf) milli vissra fylliefna í steypu og sementsins væru algengar hérlendis á vissu tímabili og ógnaði byggingum Íslendinga. Auk þess voru hönnunargallar himinhrópandi og stundum voru sprungurnar svo víðar að það rigndi inn um sprungur í stofuveggjum og út um sprungur eldhúsveggjanna. Niðurstöðurnar voru birtar og teknar afdrifaríkar ákvarðanir. Það voru hugaðir embættismenn Reykjavíkurborgar og stjórnendur Sementsverksmiðju ríkisins sem tóku ákvarðanir um að banna áhættusöm fylliefni í steypu og bæta kísilryki í sementið til að vinna gegn þessari vá og bjarga framtíðarbyggingum Íslendinga og byggingarreglugerð var breytt samstundis. Enginn lögfræðingur vann þá á Rb sem hefði getað bannað stofnuninni að gera breytingar sem hefðu gengið gegn hagsmunum einhvers í atvinnulífinu og hugsanlega gert stofnunina bótaskylda. Við sem unnum að þessum breytingum vorum vissulega meðvitaðir um fjárhagslega hagsmuni en við settum hagsmuni þjóðarinnar ofar. Og hagsmunaaðilar og fyrirtæki í greininni höfðu unnið með okkar í rannsóknunum og samþykktu breytingarnar. Vissulega fengum við hótanir um lögsóknir utan úr bæ eins og að við værum að tala verð nýrra húsa í Breiðholtinu niður en við létum þær eins og vind um eyru þjóta. Við vorum embættismenn að vinna fyrir þjóðina. Ef staðan í dag er borin saman við þessa sögulegu hefð þá er aðalbreytingin pólitískt. Tæknimenn stofnana borgarinnar hafa misst völd til stjórnmálamanna sem ekki þora að taka flóknar ákvarðanir nema eftir langt pólitískt samtal og til lögfræðinga sem leita dauðaleit að einhverju sem gæti skapað viðeigandi stofnum bótaskyldu óháð ágóða heildarinnar. Í dag væri ógjörningur að leysa alkalívandamálið eins og við gerðum fyrir 40 árum og steyptu húsin á Íslandi væru enn að grotna. Og hvernig hefur staðan verið undanfarið. Rb var sameinuð Iðntæknistofnun Íslands og breytt í Nýsköpunarmiðstöð Íslands (NMÍ). Þar koðnaði Rb niður úti í horni því áhugi stjórnenda beindist meir að nýsköpuninni sem var ótrúlega fersk og spennandi og skilaði hratt breytingum og árangri. Meir og meir hurfu lykilmenn byggingarrannsókna á braut. Nýlega kom þó fram viðnám þegar Rb var endurreist sem deild innan NMÍ undir stjórn eins þekktasta vísindamanns í heimi á sviði steypuþróunar. Þessi þróunarvinna krefst tækjabúnaðar til prófana sem aðallega nýttist í sölu á íslensku hugviti. Smávægileg velta var einnig í útseldum prófunum á Íslandi en þessi velta óx síðan mjög í huga ýmissa í anda sögunnar um fjaðrirnar sem breyttust í hænur. Þessar ímynduðu hænur hafa væntanlega skipt máli í ákvörðun ráðherra. Þessi heimsfrægi vísindamaður á nú á hættu að missa rekstrargrundvöll sinna alþjóðlegu rannsókna vegna ímyndaðs hagnaðar og pólitísks rétttrúnaðar á sviði einkarekstur og þarf að flytja sig um set. Rb var komin á fullt í rannsóknum á myglu en sú rannsóknavinna fellur nú niður. Hvar vantar byggingarrannsóknir í dag. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins hafði forðum þann skilning á hlutverki sínu að reyna að bæta byggingariðnaðinn til hagsbóta fyrir notendur og þjóðarinnar allrar. En er þörf á því í dag? Vissulega. Höfundur hefur lýst ástandinu með eftirfarandi setningu: „Þegar þú flytur inn í nýju blokkina þína, flytur lögfræðingurinn þinn með þér.“ Þessu þarf að breyta. Í dag er nær engin grunnefnisframleiðsla í byggingariðnaðinum á Íslandi ef frá eru talin fylliefni í steypu, steinull og málning að hluta auk þess sem til eru fyrirtæki sem smíða byggingarvörur úr aðfluttu efni. Allt annað byggingarefni og flestar byggingarvörur eru innfluttar og framleiddar út um allan heim og stundum veit enginn hérlendis hvar grunnframleiðslan fer fram. Hönnuðir vísa nær alfarið í lýsingar framleiðenda og hér er mikil áhætta. Það er orðið mjög algengt að framleiðsla hentar engan veginn fyrir íslenska veðráttu og lausnir framleiðandanna kallar á leka, grotnun og alls konar vandræði sem rata til dómstólanna. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hafnar öllum eigin afskiptum af byggingavörum og innfluttum lausnum á grundvelli mögulegrar lögfræðilegrar skaðabótaskyldu og einbeitir sér nú að meinlausri skýrslugerð og gerð tékklista. Enginn gerir úttektir á raunverulegri endingu efna og gæðum innfluttra lausna á Íslandi og byggingafulltrúar eru farnir í anda byggingarreglugerðar að kaupa þjónustu af löggiltum skoðunarstofum til að fletta tékklistum og stimpla teikningar hönnuða. Þessar skoðunarstofur hafa yfirleitt ekkert vit á því sem stendur á teikningunum og varast að kíkja á innihald teikninganna og lausnanna. Verktakar bera einungis ábyrgð í eitt ár og það er allt of skammur tími. Þessu þarf öllu að breyta. Það er skoðun höfundar að það eigi að flytja vísinda- og þróunarhluta Rb til Háskólans í Reykjavík og þar eigi að vera prófunaraðstaða og höfundur hafnar hreintrúarstefnu einkareksturs sem segir að slík stofnun megi ekki selja þjónustu, þó höfundur hafi lengi rekið fyrirtæki í einkageiranum og þekki samkeppnisbjögun í rekstri. Aðalatriðið er hins vegar að taka upp þráðinn frá því fyrir 40 árum og hefja massífar úttektir á byggingum til að öðlast reynslu af innfluttum byggingarefnum og lausnum og breyta reglugerðum og sjálfskilningi byggingarstofnanna á þann veg að þær beri einhverja ábyrgð á gæðum byggingamála á Íslandi. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins verði endurvakin með þetta hlutverk, framkvæmi umfangsmiklar úttektir og fái völd til að grípa inn í ef innflutt efni og lausnir sýna sig að valda vandamálum eða hafi ónóga endingu eða innihalda efni sem vitað er að endast illa hérlendis. Stofnunin getur byggt á erlendum rannsóknaniðurstöðum en verður að leggja mat á forsendurnar sem liggja að baki vottun varanna. Gerð verði sú krafa til innflytjenda vara og lausna að þeir fái samþykki Rb á vörunum eins og lengi vel tíðkaðist og reyndist vel. Höfundur er verkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson Skoðun Skoðun Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Forsaga Bóndi sem bjó fyrir löngu á heiðarbýli fjarri öðrum mannabústöðum hafði horn í síðu mjólkurkýrinnar því hún át svo mikið hey. Hann ræddi þetta oft við konuna sína sem sagði að kýrin héldi lífi í börnunum. En bóndinn hélt áfram að jagast og á endanum skar hann kúna. Börnin grétu af sulti og á endanum vesluðust þau upp hvert af öðru og dóu. En bóndinn var ánægður því nú höfðu sauðkindurnar nóg að éta. Nýlega ákvað ríkisstjórnin að leggja niður Nýsköpunarmiðstöð Íslands, stofnun sem hafði lyft grettistaki í að hjálpa frumkvöðlum eftir síðasta hrun og veitt örfyrirtækjum mikilvæga fæðingarhjálp og skjól. Ekki er ólíklegt, að mati höfundar, að ýmis samtök og fyrirtæki, sem sáu ofsjónum yfir framlagi ríkisins til stofnunarinnar, hafi veitt ráðherra aðstoð við þessa ákvörðun Aldrei hefur hins vegar verið eins mikil þörf á aðstoð við nýsköpun og einmitt nú. Og Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins sem hafði verið sameinuð Nýsköpunarmiðstöð Íslands fylgdi með í niðurskurðinum. Um Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins Höfundur þessarar greinar vann á árunum 1977 til 1980 á Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins (Rb). Þetta var á miðjum blómatíma stofnunarinnar þegar hún greip mjög harkalega inn í gallamál sem hrjáðu íslenskar byggingar og náði að leiðrétta orsakir gallanna í samvinnu við hugaða embættismenn og framsýnar stofnanir og fyrirtæki í greininni. Ending glers hafði verið allsendis ófullnægjandi. Sýnt var fram á að gler var of þunnt og límingar gáfu sig. Lagður var grunnur að betra kostnaðarmati bygginga með vísitölugreiningum. Hönnun glugga og ísetning glers var endurbætt. Gerð var úttekt á þökum og lágmarkshalli einfaldra bárujárnþaka ákveðinn í reglugerð og svo má lengi telja. Seinna beindu menn sjónum að orkusparnaði, hljóðvist, viðgerðaraðferðum og líftímagreiningum. Áður hafði Rb og Sementsverksmiðja ríkisins rannsakað sement, áhrif kísilryks og fleira sem gerði íslenska sementið að einu því besta í heimi. Ef maður fór um Reykjavík vakti athygli að húsin voru illa sprungin og í eldri húsum voru þakkantar, svalir og tröppur að morkna. Rb hóf umfangsmikla rannsókn á íslenskum steyptum húsum með fjárhagslegri aðstoð helstu hagsmunaaðila í málefnum sem snertu steypu og mynduðu nefnd sem kölluð var Steinsteypunefnd. Nefnd þessi hafi verið sett á laggirnar af ráðherra til að rannsaka grotnun í steypu. Ráðherra ætlaði síðan að leggja nefndina niður en nefndin neitaði því og fjármagnaði rannsóknir sem hefðu átt að liggja beint hjá ríkinu. Niðurstaða þessara rannsókna var að alvarlegar efnabreytingar (alkali-kísilefnahvörf) milli vissra fylliefna í steypu og sementsins væru algengar hérlendis á vissu tímabili og ógnaði byggingum Íslendinga. Auk þess voru hönnunargallar himinhrópandi og stundum voru sprungurnar svo víðar að það rigndi inn um sprungur í stofuveggjum og út um sprungur eldhúsveggjanna. Niðurstöðurnar voru birtar og teknar afdrifaríkar ákvarðanir. Það voru hugaðir embættismenn Reykjavíkurborgar og stjórnendur Sementsverksmiðju ríkisins sem tóku ákvarðanir um að banna áhættusöm fylliefni í steypu og bæta kísilryki í sementið til að vinna gegn þessari vá og bjarga framtíðarbyggingum Íslendinga og byggingarreglugerð var breytt samstundis. Enginn lögfræðingur vann þá á Rb sem hefði getað bannað stofnuninni að gera breytingar sem hefðu gengið gegn hagsmunum einhvers í atvinnulífinu og hugsanlega gert stofnunina bótaskylda. Við sem unnum að þessum breytingum vorum vissulega meðvitaðir um fjárhagslega hagsmuni en við settum hagsmuni þjóðarinnar ofar. Og hagsmunaaðilar og fyrirtæki í greininni höfðu unnið með okkar í rannsóknunum og samþykktu breytingarnar. Vissulega fengum við hótanir um lögsóknir utan úr bæ eins og að við værum að tala verð nýrra húsa í Breiðholtinu niður en við létum þær eins og vind um eyru þjóta. Við vorum embættismenn að vinna fyrir þjóðina. Ef staðan í dag er borin saman við þessa sögulegu hefð þá er aðalbreytingin pólitískt. Tæknimenn stofnana borgarinnar hafa misst völd til stjórnmálamanna sem ekki þora að taka flóknar ákvarðanir nema eftir langt pólitískt samtal og til lögfræðinga sem leita dauðaleit að einhverju sem gæti skapað viðeigandi stofnum bótaskyldu óháð ágóða heildarinnar. Í dag væri ógjörningur að leysa alkalívandamálið eins og við gerðum fyrir 40 árum og steyptu húsin á Íslandi væru enn að grotna. Og hvernig hefur staðan verið undanfarið. Rb var sameinuð Iðntæknistofnun Íslands og breytt í Nýsköpunarmiðstöð Íslands (NMÍ). Þar koðnaði Rb niður úti í horni því áhugi stjórnenda beindist meir að nýsköpuninni sem var ótrúlega fersk og spennandi og skilaði hratt breytingum og árangri. Meir og meir hurfu lykilmenn byggingarrannsókna á braut. Nýlega kom þó fram viðnám þegar Rb var endurreist sem deild innan NMÍ undir stjórn eins þekktasta vísindamanns í heimi á sviði steypuþróunar. Þessi þróunarvinna krefst tækjabúnaðar til prófana sem aðallega nýttist í sölu á íslensku hugviti. Smávægileg velta var einnig í útseldum prófunum á Íslandi en þessi velta óx síðan mjög í huga ýmissa í anda sögunnar um fjaðrirnar sem breyttust í hænur. Þessar ímynduðu hænur hafa væntanlega skipt máli í ákvörðun ráðherra. Þessi heimsfrægi vísindamaður á nú á hættu að missa rekstrargrundvöll sinna alþjóðlegu rannsókna vegna ímyndaðs hagnaðar og pólitísks rétttrúnaðar á sviði einkarekstur og þarf að flytja sig um set. Rb var komin á fullt í rannsóknum á myglu en sú rannsóknavinna fellur nú niður. Hvar vantar byggingarrannsóknir í dag. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins hafði forðum þann skilning á hlutverki sínu að reyna að bæta byggingariðnaðinn til hagsbóta fyrir notendur og þjóðarinnar allrar. En er þörf á því í dag? Vissulega. Höfundur hefur lýst ástandinu með eftirfarandi setningu: „Þegar þú flytur inn í nýju blokkina þína, flytur lögfræðingurinn þinn með þér.“ Þessu þarf að breyta. Í dag er nær engin grunnefnisframleiðsla í byggingariðnaðinum á Íslandi ef frá eru talin fylliefni í steypu, steinull og málning að hluta auk þess sem til eru fyrirtæki sem smíða byggingarvörur úr aðfluttu efni. Allt annað byggingarefni og flestar byggingarvörur eru innfluttar og framleiddar út um allan heim og stundum veit enginn hérlendis hvar grunnframleiðslan fer fram. Hönnuðir vísa nær alfarið í lýsingar framleiðenda og hér er mikil áhætta. Það er orðið mjög algengt að framleiðsla hentar engan veginn fyrir íslenska veðráttu og lausnir framleiðandanna kallar á leka, grotnun og alls konar vandræði sem rata til dómstólanna. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hafnar öllum eigin afskiptum af byggingavörum og innfluttum lausnum á grundvelli mögulegrar lögfræðilegrar skaðabótaskyldu og einbeitir sér nú að meinlausri skýrslugerð og gerð tékklista. Enginn gerir úttektir á raunverulegri endingu efna og gæðum innfluttra lausna á Íslandi og byggingafulltrúar eru farnir í anda byggingarreglugerðar að kaupa þjónustu af löggiltum skoðunarstofum til að fletta tékklistum og stimpla teikningar hönnuða. Þessar skoðunarstofur hafa yfirleitt ekkert vit á því sem stendur á teikningunum og varast að kíkja á innihald teikninganna og lausnanna. Verktakar bera einungis ábyrgð í eitt ár og það er allt of skammur tími. Þessu þarf öllu að breyta. Það er skoðun höfundar að það eigi að flytja vísinda- og þróunarhluta Rb til Háskólans í Reykjavík og þar eigi að vera prófunaraðstaða og höfundur hafnar hreintrúarstefnu einkareksturs sem segir að slík stofnun megi ekki selja þjónustu, þó höfundur hafi lengi rekið fyrirtæki í einkageiranum og þekki samkeppnisbjögun í rekstri. Aðalatriðið er hins vegar að taka upp þráðinn frá því fyrir 40 árum og hefja massífar úttektir á byggingum til að öðlast reynslu af innfluttum byggingarefnum og lausnum og breyta reglugerðum og sjálfskilningi byggingarstofnanna á þann veg að þær beri einhverja ábyrgð á gæðum byggingamála á Íslandi. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins verði endurvakin með þetta hlutverk, framkvæmi umfangsmiklar úttektir og fái völd til að grípa inn í ef innflutt efni og lausnir sýna sig að valda vandamálum eða hafi ónóga endingu eða innihalda efni sem vitað er að endast illa hérlendis. Stofnunin getur byggt á erlendum rannsóknaniðurstöðum en verður að leggja mat á forsendurnar sem liggja að baki vottun varanna. Gerð verði sú krafa til innflytjenda vara og lausna að þeir fái samþykki Rb á vörunum eins og lengi vel tíðkaðist og reyndist vel. Höfundur er verkfræðingur.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun