Ljóst að fyrirtæki sem áttu ekki í bráðum rekstrarvanda hafi nýtt sér hlutabótaleiðina Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 28. maí 2020 21:01 Vinnumálastofnun gerir ráð fyrir að útgreiðslur vegna hlutabóta geti orðið um 30,7 milljarðar á þessu ári. Vísir/Vilhelm Nauðsynlegt er að mati Ríkisendurskoðunar að Vinnumálastofnun hafi öflugt og virkt eftirlit með hlutabótaleiðinni. Hefja þarf slíkt eftirlit þegar í stað og meðal annars kanna hvort að vinnuveitendur uppfylli tiltekin skilyrði um rekstur, fjárhag og fjárhagsskuldbindingar. Ljóst sé að fyrirtæki hafi nýtt sér leiðina þrátt fyrir að eiga ekki í bráðum rekstrar- eða greiðsluvanda. Þetta er á meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar um hlutabótaleiðina sem birt var á vef Alþingis í dag. Skýrslan er unnin að frumkvæði Ríkisendurskoðunar sem aflaði gagna og upplýsinga frá félagsmálaráðuneyti og Vinnumálastofnun við vinnslu hennar. Þá fengu ráðuneytið og stofnunin drög að skýrslunni til umsagnar. Tæpur milljarður í hlutabætur vegna starfsmanna Icelandair Í niðurstöðum skýrslunnar kemur fram að Vinnumálastofnun geri ráð fyrir því að útgjöld vegna hlutabóta á þessu ári geti orðið rúmir 30 milljarðar króna. Það er mun hærri upphæð en lagt var upp með þar sem í fyrstu var talið að kostnaðurinn yrði um 750 milljónir króna. Þá er vakin athygli á því í niðurstöðukaflanum að eitt fyrirtæki, Icelandair, skeri sig úr, bæði hvað varðar fjölda starfsmanna á hlutabótaleiðinni og fjárhæð greiðslna: „[…] en í mars og apríl greiddi Atvinnuleysistryggingasjóður 926 m.kr í hlutabætur vegna 2.493 starfsmanna Icelandair ehf. Heildargreiðsla vegna hlutabóta til starfsmanna móðurfélags flugfélagsins, Icelandair Group hf., nam 1.116 m.kr. vegna 3.318 starfsmanna,“ segir í skýrslunni. Að mati Ríkisendurskoðunar bendir allt til þess að hlutabótaleiðin hafi nýst til þess að tryggja framfærslu launamanna, styðja við vinnuveitendur vegna samdráttar og viðhalda ráðningarsambandi. Vekur athygli að sveitarfélög og opinberir aðilar hafi nýtt sér úrræðið Þó hafi komið í ljós, þrátt fyrir áherslur stjórnvalda um að hlutabótaleiðin væri stuðningur við lífvænleg fyrirtæki sem misst hefðu miklar tekjur, að svo virðist sem nokkuð frjálsræði hafi verið á túlkun laganna: „Í hópi þeirra aðila sem hafa nýtt sér hlutastarfaleiðina eru fyrirtæki og fyrirtækjasamstæður sem búa að öflugum rekstri og traustum efnahag en ekki verður séð af lögunum og lögskýringargögnum að slíkt hafi verið ætlunin. Nokkur fyrirtæki hafa tilkynnt um að horfið verði frá nýtingu hluta-starfaleiðar og önnur boðað endurgreiðslu á framlagi Atvinnuleysistryggingasjóðs. Ekki er þó ljóst hvort og þá hvernig sú endurgreiðsla eigi að eiga sér stað. Þá vekur athygli að sveitarfélög og opinberir aðilar hafa nýtt sér úrræðið þrátt fyrir að lögskýringargögn beri með sér að úrræðið hafi verið ætlað fyrirtækjum og starfsmönnum þeirra.“ Ríkisendurskoðun telur að fullt tilefni hafi verið fyrir stjórnvöld til að endurskoða framkvæmd hlutabótaleiðarinnar og bregðast við en nú liggur fyrir Alþingi frumvarp Ásmundar Einars Daðasonar, félagsmálaráðherra, um framhald leiðarinnar: „Í því felast m.a. hert skilyrði um fjárhag og rekstur viðkomandi vinnuveitandaásamt hlutlægum viðmiðum m.a. um tekjufall. Í frumvarpinu eru einnigákvæði sem stuðla að auknu aðhaldi og gagnsæi og renna styrkari stoðum undir eftirlit Vinnumálastofnunar. Ljóst erað fyrirtæki hafa nýttsér leiðina þrátt fyrir að eiga ekki í bráðum rekstrar-eða greiðsluvanda. Ríkisendurskoðun telur að fullt tilefni hafi verið fyrir stjórnvöld að endurskoða framkvæmd hlutastarfaleiðarinnar og bregðast við, enda sé þannig leitast við að úrræðið sé eingöngu nýtt af þeim aðilum sem því er ætlað að aðstoða,“ segir í niðurstöðukafla skýrslunnar. Birta lista yfir þau fyrirtæki sem voru með fleiri en 100 starfsmenn á hlutabótum Í 2. kafla skýrslunnar er svo birtur listi yfir þau fyrirtæki sem voru með fleiri en 100 starfsmenn á hlutabótum í mars og apríl. Icelandair sker sig úr eins og áður segir með tæplega 2.500 starfsmenn á hlutabótum sem samtals fengu greiddar um 926 milljónir króna í bætur í mars og apríl. 502 starfsmenn Flugleiðahótela voru á hlutabótum í mars og apríl og námu greiðslur til þeirra um 268 milljónum króna. Bláa lónið, sem sagði upp 403 starfsmönnum í dag og hafði áður sagt upp 164 starfsmönnum í lok mars, var með alls 441 starfsmann á hlutabótum í mars og apríl. Námu greiðslur til þeirra um 185 milljónum króna. Þá voru 365 starfsmenn Íslandshótela á hlutabótaleiðinni í mars og apríl og voru greiðslur til þeirra samtals um 122 milljónir króna. Miðbæjarhótel/Centerhotels ehf. voru með 201 starfsmann á hlutabótaleiðinni í mars og apríl. Greiðslur Vinnumálastofnunar til þeirra námu alls um 98 milljónum króna. Skýrslu Ríkisendurskoðunar má lesa í heild sinni hér. Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Hlutabótaleiðin Mest lesið „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ Innlent Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Innlent Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Innlent „Vona að þú sofir vel“ Innlent Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Innlent „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Innlent Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Innlent „Við gerum ekki svona við börn“ Innlent Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Segjast hafa lent í drónaárás á alþjóðlegu hafsvæði Erlent Fleiri fréttir „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ „Vona að þú sofir vel“ Eldur í ruslabíl vestur í bæ Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Mannréttindadómstóllinn blandar sér í Vatnsendamálið „Mér finnst þetta ómöguleg framkoma“ Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Óljóst hvers vegna ferðamanni var haldið í gíslingu Borgarstjóri sé brennuvargur en Framsókn í slökkviliðinu „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Sindri og Védís Hervör til Kópavogsbæjar Bókhaldstækni og aukin skattheimta skýri afganginn Tæplega tíu milljarða viðsnúningur Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Stuðningsmenn Oscars mótmæltu og Kári Stefáns hættur Bein útsending: Kynna ársreikning Reykjavíkurborgar „Við gerum ekki svona við börn“ Mótmælt við ríkisstjórnarfund: „Oscar á heima hér“ Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Líkamsárásir og brotist inn í raftækjaverslun Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skyldi Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Sjá meira
Nauðsynlegt er að mati Ríkisendurskoðunar að Vinnumálastofnun hafi öflugt og virkt eftirlit með hlutabótaleiðinni. Hefja þarf slíkt eftirlit þegar í stað og meðal annars kanna hvort að vinnuveitendur uppfylli tiltekin skilyrði um rekstur, fjárhag og fjárhagsskuldbindingar. Ljóst sé að fyrirtæki hafi nýtt sér leiðina þrátt fyrir að eiga ekki í bráðum rekstrar- eða greiðsluvanda. Þetta er á meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar um hlutabótaleiðina sem birt var á vef Alþingis í dag. Skýrslan er unnin að frumkvæði Ríkisendurskoðunar sem aflaði gagna og upplýsinga frá félagsmálaráðuneyti og Vinnumálastofnun við vinnslu hennar. Þá fengu ráðuneytið og stofnunin drög að skýrslunni til umsagnar. Tæpur milljarður í hlutabætur vegna starfsmanna Icelandair Í niðurstöðum skýrslunnar kemur fram að Vinnumálastofnun geri ráð fyrir því að útgjöld vegna hlutabóta á þessu ári geti orðið rúmir 30 milljarðar króna. Það er mun hærri upphæð en lagt var upp með þar sem í fyrstu var talið að kostnaðurinn yrði um 750 milljónir króna. Þá er vakin athygli á því í niðurstöðukaflanum að eitt fyrirtæki, Icelandair, skeri sig úr, bæði hvað varðar fjölda starfsmanna á hlutabótaleiðinni og fjárhæð greiðslna: „[…] en í mars og apríl greiddi Atvinnuleysistryggingasjóður 926 m.kr í hlutabætur vegna 2.493 starfsmanna Icelandair ehf. Heildargreiðsla vegna hlutabóta til starfsmanna móðurfélags flugfélagsins, Icelandair Group hf., nam 1.116 m.kr. vegna 3.318 starfsmanna,“ segir í skýrslunni. Að mati Ríkisendurskoðunar bendir allt til þess að hlutabótaleiðin hafi nýst til þess að tryggja framfærslu launamanna, styðja við vinnuveitendur vegna samdráttar og viðhalda ráðningarsambandi. Vekur athygli að sveitarfélög og opinberir aðilar hafi nýtt sér úrræðið Þó hafi komið í ljós, þrátt fyrir áherslur stjórnvalda um að hlutabótaleiðin væri stuðningur við lífvænleg fyrirtæki sem misst hefðu miklar tekjur, að svo virðist sem nokkuð frjálsræði hafi verið á túlkun laganna: „Í hópi þeirra aðila sem hafa nýtt sér hlutastarfaleiðina eru fyrirtæki og fyrirtækjasamstæður sem búa að öflugum rekstri og traustum efnahag en ekki verður séð af lögunum og lögskýringargögnum að slíkt hafi verið ætlunin. Nokkur fyrirtæki hafa tilkynnt um að horfið verði frá nýtingu hluta-starfaleiðar og önnur boðað endurgreiðslu á framlagi Atvinnuleysistryggingasjóðs. Ekki er þó ljóst hvort og þá hvernig sú endurgreiðsla eigi að eiga sér stað. Þá vekur athygli að sveitarfélög og opinberir aðilar hafa nýtt sér úrræðið þrátt fyrir að lögskýringargögn beri með sér að úrræðið hafi verið ætlað fyrirtækjum og starfsmönnum þeirra.“ Ríkisendurskoðun telur að fullt tilefni hafi verið fyrir stjórnvöld til að endurskoða framkvæmd hlutabótaleiðarinnar og bregðast við en nú liggur fyrir Alþingi frumvarp Ásmundar Einars Daðasonar, félagsmálaráðherra, um framhald leiðarinnar: „Í því felast m.a. hert skilyrði um fjárhag og rekstur viðkomandi vinnuveitandaásamt hlutlægum viðmiðum m.a. um tekjufall. Í frumvarpinu eru einnigákvæði sem stuðla að auknu aðhaldi og gagnsæi og renna styrkari stoðum undir eftirlit Vinnumálastofnunar. Ljóst erað fyrirtæki hafa nýttsér leiðina þrátt fyrir að eiga ekki í bráðum rekstrar-eða greiðsluvanda. Ríkisendurskoðun telur að fullt tilefni hafi verið fyrir stjórnvöld að endurskoða framkvæmd hlutastarfaleiðarinnar og bregðast við, enda sé þannig leitast við að úrræðið sé eingöngu nýtt af þeim aðilum sem því er ætlað að aðstoða,“ segir í niðurstöðukafla skýrslunnar. Birta lista yfir þau fyrirtæki sem voru með fleiri en 100 starfsmenn á hlutabótum Í 2. kafla skýrslunnar er svo birtur listi yfir þau fyrirtæki sem voru með fleiri en 100 starfsmenn á hlutabótum í mars og apríl. Icelandair sker sig úr eins og áður segir með tæplega 2.500 starfsmenn á hlutabótum sem samtals fengu greiddar um 926 milljónir króna í bætur í mars og apríl. 502 starfsmenn Flugleiðahótela voru á hlutabótum í mars og apríl og námu greiðslur til þeirra um 268 milljónum króna. Bláa lónið, sem sagði upp 403 starfsmönnum í dag og hafði áður sagt upp 164 starfsmönnum í lok mars, var með alls 441 starfsmann á hlutabótum í mars og apríl. Námu greiðslur til þeirra um 185 milljónum króna. Þá voru 365 starfsmenn Íslandshótela á hlutabótaleiðinni í mars og apríl og voru greiðslur til þeirra samtals um 122 milljónir króna. Miðbæjarhótel/Centerhotels ehf. voru með 201 starfsmann á hlutabótaleiðinni í mars og apríl. Greiðslur Vinnumálastofnunar til þeirra námu alls um 98 milljónum króna. Skýrslu Ríkisendurskoðunar má lesa í heild sinni hér.
Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Hlutabótaleiðin Mest lesið „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ Innlent Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Innlent Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Innlent „Vona að þú sofir vel“ Innlent Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Innlent „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Innlent Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Innlent „Við gerum ekki svona við börn“ Innlent Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Innlent Segjast hafa lent í drónaárás á alþjóðlegu hafsvæði Erlent Fleiri fréttir „Ekki bara rekinn heldur á staðnum og fyrirvaralaust“ „Vona að þú sofir vel“ Eldur í ruslabíl vestur í bæ Buðu mótherjum Björgólfs fyrst þjónustu sína Mannréttindadómstóllinn blandar sér í Vatnsendamálið „Mér finnst þetta ómöguleg framkoma“ Í leyfi frá þingstörfum og flytur til New York Óljóst hvers vegna ferðamanni var haldið í gíslingu Borgarstjóri sé brennuvargur en Framsókn í slökkviliðinu „Ég meina, hann er að missa fyrirtækið sitt“ Sindri og Védís Hervör til Kópavogsbæjar Bókhaldstækni og aukin skattheimta skýri afganginn Tæplega tíu milljarða viðsnúningur Kári var harðákveðinn að hætta ekki sem forstjóri Stuðningsmenn Oscars mótmæltu og Kári Stefáns hættur Bein útsending: Kynna ársreikning Reykjavíkurborgar „Við gerum ekki svona við börn“ Mótmælt við ríkisstjórnarfund: „Oscar á heima hér“ Kári hættur hjá Íslenskri erfðagreiningu Lokunin óásættanleg og muni leiða til verðhækkana fyrir íbúa Líkamsárásir og brotist inn í raftækjaverslun Grunaður um að hafa frelsissvipt ferðamann í nokkrar klukkustundir Hikar ekki við að lögsækja skyldi Rafmennt nota nafn skólans Myndaveisla: Lúðrasveit, fánar og gríðarstór stytta á Verkalýðsdaginn Kalla eftir mannúð og miskunnsemi stjórnvalda gagnvart börnum Fulllestað og veikt flutningskerfi raforku Þekkir ofbeldið sem konur í karllægum störfum verða fyrir Vilja móta samfélagið í þágu vinnandi fólks Íslenskum framleiðendum gerðir afarkostir og kröfugöngur verkalýðsins Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Sjá meira