Hvað verður eftir á Íslandi? Freyr Frostason skrifar 6. apríl 2020 15:46 Í síðustu viku birtist viðtal við framkvæmdastjóra Laxa fiskeldis, Jens Garðar Helgason, þar sem hann bar saman möguleg aukin útflutningsverðmæti af meiri framleiðslu á eldislaxi í sjókvíum við útflutningsverðmætin sem verða til á heilli loðnuvertíð. Því miður vantaði í viðtalið að spyrja framkvæmdastjórann úti það sem máli skiptir í svona samanburði: hvaða verðmæti verða eftir í landinu í hvorri grein fyrir sig? Einsog allir vita sem komið hafa nálægt rekstri þá snýst hann um debit og kredit. Ekki er nóg að sýna mikla veltu. Ef kostar meira að búa til vöruna en fæst fyrir hana þá er reksturinn í vondum málum. Taprekstur í meira en 30 ár Samkvæmt nýjasta birta ársreikningi Loðnuvinnslunnar á Fáskrúðsfirði hagnaðist félagið um 700 milljón krónur árið 2018. Samtals hefur hagnaður félagsins frá 2013 til 2018 verið 5,6 milljarðar. Af þessum góða rekstri hefur Loðnuvinnslan greitt lögbundinn tekjuskatt til samneyslu landsmanna. Rétt er að taka fram að starfsemi fyrirtækisins er mun víðfemari en svo að hún snúist bara um loðnuveiðar. En hvernig skildi staðan vera í sjókvíaeldinu, sem Jens Garðar var að tala um? Þar hafa fyrirtæki sem stunda þann iðnað aldrei greitt tekjuskatt á Íslandi. Við skulum athuga að sjókvíaeldi hefur verið við Ísland í meira en þrjátíu ár. Þessi iðnaður hefur hrunið hér tvisvar og það með margra milljarða króna tjóni fyrir sjóði og bankastofnanir sem þá voru í eigu almennings. Elsta starfandi sjókvíaeldisfyrirtæki landsins var stofnað 2009 og hefur hlaðið upp svo miklu tapi að vandséð er að það greiði hér tekjuskatt á næstu árum. Skólp frá 240.000 manns í Fáskrúðsfirði Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hefur mótmælti með kröftugum hætti áætlunum um að auka sjókvíaeldi í firðinum, meðal annars á þeim forsendum að hreinn sjór sé undirstaða starfseminnar. Benti fyrirtækið á að samkvæmt heimildum frá Landssambandi fiskeldisstöðva verði til við framleiðslu á einu tonni af laxi úrgangur sem samsvarar klóakrennsli frá átta manns. Þannig myndi mengun frá 15.000 tonna laxeldi í Fáskrúðsfirði jafngilda því að skólpi frá 120.000 manna byggð yrði veitt óhreinsuðu í fjörðinn. Þessa tölu má því miður margfalda með tveimur því samkvæmt Umhverfisstofnun Noregs er ígildi tonns af eldislaxi í sjókvíum í raun á við skólp frá sextán manns, en ekki átta eins og Landssamband fiskeldisstöðva reyndi að halda fram. Mengunin í Fáskrúðsfirði yrði því á við 240.000 manns Rangfærslur sjókvíaeldisins um íslenskar sjávarafurðir Nú hefði maður haldið að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) myndu vilja bakka upp þau verðmætaskapandi fyrirtæki innan sinna raða sem sjókvíaeldismaðurinn Jens Garðar kýs að bera sinn iðnað saman við, en nú vill svo til að frá SFS heyrist ekki hósti né stuna. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem sjókvíaeldisiðnaðurinn vegur að íslenskum sjávarútvegi án þess að fyrir það hafi verið svarað. Í fyrra lét Landssamband fiskeldisstöðva (LF) mikið með útreikninga á kolefnisfótspori sjókvíaeldisins, sem það hafði keypt af íslensku fyrirtæki. Var því haldið fram að kolefnisfótspor framleiðslunnar væri álíka og af veiðum á villtum fiski. Samkvæmt virtu norsku rannsóknarfyrirtæki (SINTEF), sem hefur unnið sömu útreikninga um árabil, er kolefnisfótspor sjókvíaeldislaxins hins vegar fimm sinnum hærra en af veiðum á þorski og rúmlega tvöfalt hærra en kom fram í tölum LF. Dapurlegt var að fylgjast með SFS og íslenskum sjávarútvegi sitja þegjandi undir þessum rangfærslum í stað þess að standa með sínum aðferðum og afurðum. SFS hefur markað sér metnaðarfulla umhverfisstefnu þar sem þungamiðjan er sjálfbær nýting fiskistofna og samdráttur í notkun olíu, einmitt til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Mögulega er ekki heppilegt að hjá SFS er einmitt Jens Garðar formaður stjórnar og vinnuveitendur hans eru norskir eigendur Laxa fiskeldis ehf. sem eru í samkeppni við íslenskan sjávarútveg á alþjóðlegum mörkuðum. Höfundur er arkitekt og formaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins - The Icelandic Wildlife Fund. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fiskeldi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun The man who would be king Ian McDonald Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Í síðustu viku birtist viðtal við framkvæmdastjóra Laxa fiskeldis, Jens Garðar Helgason, þar sem hann bar saman möguleg aukin útflutningsverðmæti af meiri framleiðslu á eldislaxi í sjókvíum við útflutningsverðmætin sem verða til á heilli loðnuvertíð. Því miður vantaði í viðtalið að spyrja framkvæmdastjórann úti það sem máli skiptir í svona samanburði: hvaða verðmæti verða eftir í landinu í hvorri grein fyrir sig? Einsog allir vita sem komið hafa nálægt rekstri þá snýst hann um debit og kredit. Ekki er nóg að sýna mikla veltu. Ef kostar meira að búa til vöruna en fæst fyrir hana þá er reksturinn í vondum málum. Taprekstur í meira en 30 ár Samkvæmt nýjasta birta ársreikningi Loðnuvinnslunnar á Fáskrúðsfirði hagnaðist félagið um 700 milljón krónur árið 2018. Samtals hefur hagnaður félagsins frá 2013 til 2018 verið 5,6 milljarðar. Af þessum góða rekstri hefur Loðnuvinnslan greitt lögbundinn tekjuskatt til samneyslu landsmanna. Rétt er að taka fram að starfsemi fyrirtækisins er mun víðfemari en svo að hún snúist bara um loðnuveiðar. En hvernig skildi staðan vera í sjókvíaeldinu, sem Jens Garðar var að tala um? Þar hafa fyrirtæki sem stunda þann iðnað aldrei greitt tekjuskatt á Íslandi. Við skulum athuga að sjókvíaeldi hefur verið við Ísland í meira en þrjátíu ár. Þessi iðnaður hefur hrunið hér tvisvar og það með margra milljarða króna tjóni fyrir sjóði og bankastofnanir sem þá voru í eigu almennings. Elsta starfandi sjókvíaeldisfyrirtæki landsins var stofnað 2009 og hefur hlaðið upp svo miklu tapi að vandséð er að það greiði hér tekjuskatt á næstu árum. Skólp frá 240.000 manns í Fáskrúðsfirði Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hefur mótmælti með kröftugum hætti áætlunum um að auka sjókvíaeldi í firðinum, meðal annars á þeim forsendum að hreinn sjór sé undirstaða starfseminnar. Benti fyrirtækið á að samkvæmt heimildum frá Landssambandi fiskeldisstöðva verði til við framleiðslu á einu tonni af laxi úrgangur sem samsvarar klóakrennsli frá átta manns. Þannig myndi mengun frá 15.000 tonna laxeldi í Fáskrúðsfirði jafngilda því að skólpi frá 120.000 manna byggð yrði veitt óhreinsuðu í fjörðinn. Þessa tölu má því miður margfalda með tveimur því samkvæmt Umhverfisstofnun Noregs er ígildi tonns af eldislaxi í sjókvíum í raun á við skólp frá sextán manns, en ekki átta eins og Landssamband fiskeldisstöðva reyndi að halda fram. Mengunin í Fáskrúðsfirði yrði því á við 240.000 manns Rangfærslur sjókvíaeldisins um íslenskar sjávarafurðir Nú hefði maður haldið að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) myndu vilja bakka upp þau verðmætaskapandi fyrirtæki innan sinna raða sem sjókvíaeldismaðurinn Jens Garðar kýs að bera sinn iðnað saman við, en nú vill svo til að frá SFS heyrist ekki hósti né stuna. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem sjókvíaeldisiðnaðurinn vegur að íslenskum sjávarútvegi án þess að fyrir það hafi verið svarað. Í fyrra lét Landssamband fiskeldisstöðva (LF) mikið með útreikninga á kolefnisfótspori sjókvíaeldisins, sem það hafði keypt af íslensku fyrirtæki. Var því haldið fram að kolefnisfótspor framleiðslunnar væri álíka og af veiðum á villtum fiski. Samkvæmt virtu norsku rannsóknarfyrirtæki (SINTEF), sem hefur unnið sömu útreikninga um árabil, er kolefnisfótspor sjókvíaeldislaxins hins vegar fimm sinnum hærra en af veiðum á þorski og rúmlega tvöfalt hærra en kom fram í tölum LF. Dapurlegt var að fylgjast með SFS og íslenskum sjávarútvegi sitja þegjandi undir þessum rangfærslum í stað þess að standa með sínum aðferðum og afurðum. SFS hefur markað sér metnaðarfulla umhverfisstefnu þar sem þungamiðjan er sjálfbær nýting fiskistofna og samdráttur í notkun olíu, einmitt til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Mögulega er ekki heppilegt að hjá SFS er einmitt Jens Garðar formaður stjórnar og vinnuveitendur hans eru norskir eigendur Laxa fiskeldis ehf. sem eru í samkeppni við íslenskan sjávarútveg á alþjóðlegum mörkuðum. Höfundur er arkitekt og formaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins - The Icelandic Wildlife Fund.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar