Hið alvarlega ójafnvægi sem hamlar framförum Áslaug Hulda Jónsdóttir skrifar 15. október 2019 07:00 Nýlega sat ég landsfund sveitarfélaga um jafnréttismál sem haldinn var í Garðabæ. Þetta var flottur landsfundur, þar voru 80 fulltrúar frá 30 sveitarfélögum sem hljómar vel, alveg þangað til að tekið er með í reikninginn að sveitarfélögin eru 72. Ef við miðum við 80 fulltrúa frá 30 sveitarfélögum þá vantaði 109 fulltrúa, heildarfjöldi fundargesta hefði átt að vera hátt í 200. Enn alvarlegra er hversu fáir bæjar- og sveitarstjórar voru á svæðinu. Ég sá heldur engan fjármálastjóra og samt var kynjuð fjárhagsáætlunargerð sérstaklega á dagskrá. Hvers vegna mæta hæst settu stjórnendur sveitarfélaganna ekki á landsfund um jafnréttismál? Er það af því að því að þeir eru nær allir karlar? Af hverju þykir þeim ekki mikilvægt að mæta? Finnst þeim jafnrétti kannski vera náð nú þegar? Eru þeir ánægðir með stöðuna? Ef svo er þá eru þeir einir um þá skoðun því fjarvera þeirra olli vonbrigðum og það var bagalegt að hafa ekki stjórnendur úr efsta laginu á þessum mikilvæga fundi.Óþarfi að fjölga konum Á landsfundinum var komið inn á það að verið væri að undirbúa vinnu sem stuðlar að því að bæta starfsaðstæður kjörinna fulltrúa, okkar sem störfum á vettvangi sveitarfélaga en erum samt ekki eiginlegir starfsmenn. Horft væri til þess að fjölga konum og lengja starfstímabil þeirra. Hér skulum við aðeins staldra við. Fjölga konum? Í dag eru konur um helmingur kjörinna fulltrúa, sem þýðir að hinn helmingurinn er karlar. Vandinn liggur ekki þar, hann liggur í því að þótt konur séu helmingur kjörinna fulltrúa er helmingur oddvita og sveitarstjóra ekki konur. Þar eru karlar í töluverðum meirihluta.Karlarnir efst, konurnar neðar Á Íslandi er engin kona forstjóri hjá skráðu félagi í Kauphöllinni. Karlmenn einoka þá stétt. Umdeildur kynjakvóti í stjórnum fyrirtækja hefur ekki skilað neinum árangri inn í æðstu stöður og samt hafa jafn margir karlar og konur útskrifast úr viðskipta- og lögfræði (sem er algengasta menntun stjórnenda á Íslandi) síðustu tuttugu ár. Skýringin liggur því ekki í menntun eða færni. Við verðum að leita hennar annars staðar. Liggur hún í menningu fyrir ákveðnum valdastrúktúr sem okkur reynist erfitt að breyta? Í Garðabæ höfum við gert okkur far um að reyna að ná jafnvægi í þessum málum. Að sjálfsögðu er jafnt kynjahlutfall í nefndum sveitarfélagsins. Það býður heldur enginn stjórnmálaflokkur fram í dag nema með nokkurn veginn jafn marga karla og konur á listunum (nema kannski einn) og ef við horfum til formennsku í nefndum og ráðum þá er formaður fjölskylduráðs í Garðabæ karlmaður og undirrituð er formaður bæjarráðs, reyndar fyrst kvenna. Allt hefur sinn tíma og við erum ekki fullkomin, ekki heldur Garðabær. Bæjarstjórinn er karl. Staðgengill hans, sem er forstöðumaður stjórnsýslu- og fjármálasviðs, er líka karl. Forstöðumaður tækni- og umhverfissviðs er karl og það er einnig forstöðumaður fræðslu- og menningarsviðs. Fjármálastjórinn er karl. Forstöðumaður fjölskyldusviðs er kona. Líkt og í svo mörgum sveitarfélögum og fyrirtækjum þar sem mikill meirihluti starfsmanna eru konur, eru karlar í efsta lagi stjórnenda. Nærtæk dæmi eru formenn í Félagi hjúkrunarfræðinga og formaður Félags leikskólakennara, þessara stóru kvennastétta. Markmið okkar ætti að vera augljóst. Það á að vera að ná alvöru jafnvægi, jafnrétti, að brjóta loksins þetta ósýnilega og hnausþykka glerþak. Það er ekki til neins að halda fundi á fundi ofan, stæra sig af metnaðarfullum stefnum og skýrslum ef valdastrúktúrinn breytist ekki neitt og karlkyns stjórnendur láta ekki einu sinni sjá sig þegar jafnréttismál eru tekin fyrir á mikilvægum vettvangi. Þessi mál eru gríðarlega mikilvæg, við þurfum nauðsynlega bæði kynin í öll störf. Niðurnjörvað og úr sér gengið fyrirkomulag hamlar framförum.Góð þjónusta er jafnréttismál Sveitarstjórnarstigið snertir marga, í raun alla íbúa þessa lands. Aukin þjónusta við börn, aukin þjónusta við eldri íbúa og betri þjónusta við fatlaða einstaklinga og betri samgöngur bæta lífsgæði fólks, og þá sérstaklega lífsgæði kvenna af því að konur, sem oftar eru með lægri laun, eru líklegri til að minnka vinnu sína eða taka meira leyfi frá störfum þegar þjónusta við fjölskyldumeðlim er ekki nógu góð. Slök þjónusta við börn, eldri íbúa og fatlaða einstaklinga lendir meira á konum en körlum og hamlar þar af leiðandi framgangi kvenna í atvinnulífinu. Góð þjónusta sveitarfélaga er því jafnréttismál. Sveitarstjórnir geta haft mikil áhrif og því fylgir ábyrgð. Það er einlæg trú mín að við sköpum betra samfélag ef bæði konur og karlar koma að málum. Við þurfum að standa okkur betur. Aðeins þannig tökum við þátt í því að bæta lífsgæði fólks – og um leið aukum við jafnrétti.Höfundur er formaður bæjarráðs Garðabæjar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áslaug Hulda Jónsdóttir Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ræða formanns Afstöðu á 20 ára afmælisráðstefnunni Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Sjá meira
Nýlega sat ég landsfund sveitarfélaga um jafnréttismál sem haldinn var í Garðabæ. Þetta var flottur landsfundur, þar voru 80 fulltrúar frá 30 sveitarfélögum sem hljómar vel, alveg þangað til að tekið er með í reikninginn að sveitarfélögin eru 72. Ef við miðum við 80 fulltrúa frá 30 sveitarfélögum þá vantaði 109 fulltrúa, heildarfjöldi fundargesta hefði átt að vera hátt í 200. Enn alvarlegra er hversu fáir bæjar- og sveitarstjórar voru á svæðinu. Ég sá heldur engan fjármálastjóra og samt var kynjuð fjárhagsáætlunargerð sérstaklega á dagskrá. Hvers vegna mæta hæst settu stjórnendur sveitarfélaganna ekki á landsfund um jafnréttismál? Er það af því að því að þeir eru nær allir karlar? Af hverju þykir þeim ekki mikilvægt að mæta? Finnst þeim jafnrétti kannski vera náð nú þegar? Eru þeir ánægðir með stöðuna? Ef svo er þá eru þeir einir um þá skoðun því fjarvera þeirra olli vonbrigðum og það var bagalegt að hafa ekki stjórnendur úr efsta laginu á þessum mikilvæga fundi.Óþarfi að fjölga konum Á landsfundinum var komið inn á það að verið væri að undirbúa vinnu sem stuðlar að því að bæta starfsaðstæður kjörinna fulltrúa, okkar sem störfum á vettvangi sveitarfélaga en erum samt ekki eiginlegir starfsmenn. Horft væri til þess að fjölga konum og lengja starfstímabil þeirra. Hér skulum við aðeins staldra við. Fjölga konum? Í dag eru konur um helmingur kjörinna fulltrúa, sem þýðir að hinn helmingurinn er karlar. Vandinn liggur ekki þar, hann liggur í því að þótt konur séu helmingur kjörinna fulltrúa er helmingur oddvita og sveitarstjóra ekki konur. Þar eru karlar í töluverðum meirihluta.Karlarnir efst, konurnar neðar Á Íslandi er engin kona forstjóri hjá skráðu félagi í Kauphöllinni. Karlmenn einoka þá stétt. Umdeildur kynjakvóti í stjórnum fyrirtækja hefur ekki skilað neinum árangri inn í æðstu stöður og samt hafa jafn margir karlar og konur útskrifast úr viðskipta- og lögfræði (sem er algengasta menntun stjórnenda á Íslandi) síðustu tuttugu ár. Skýringin liggur því ekki í menntun eða færni. Við verðum að leita hennar annars staðar. Liggur hún í menningu fyrir ákveðnum valdastrúktúr sem okkur reynist erfitt að breyta? Í Garðabæ höfum við gert okkur far um að reyna að ná jafnvægi í þessum málum. Að sjálfsögðu er jafnt kynjahlutfall í nefndum sveitarfélagsins. Það býður heldur enginn stjórnmálaflokkur fram í dag nema með nokkurn veginn jafn marga karla og konur á listunum (nema kannski einn) og ef við horfum til formennsku í nefndum og ráðum þá er formaður fjölskylduráðs í Garðabæ karlmaður og undirrituð er formaður bæjarráðs, reyndar fyrst kvenna. Allt hefur sinn tíma og við erum ekki fullkomin, ekki heldur Garðabær. Bæjarstjórinn er karl. Staðgengill hans, sem er forstöðumaður stjórnsýslu- og fjármálasviðs, er líka karl. Forstöðumaður tækni- og umhverfissviðs er karl og það er einnig forstöðumaður fræðslu- og menningarsviðs. Fjármálastjórinn er karl. Forstöðumaður fjölskyldusviðs er kona. Líkt og í svo mörgum sveitarfélögum og fyrirtækjum þar sem mikill meirihluti starfsmanna eru konur, eru karlar í efsta lagi stjórnenda. Nærtæk dæmi eru formenn í Félagi hjúkrunarfræðinga og formaður Félags leikskólakennara, þessara stóru kvennastétta. Markmið okkar ætti að vera augljóst. Það á að vera að ná alvöru jafnvægi, jafnrétti, að brjóta loksins þetta ósýnilega og hnausþykka glerþak. Það er ekki til neins að halda fundi á fundi ofan, stæra sig af metnaðarfullum stefnum og skýrslum ef valdastrúktúrinn breytist ekki neitt og karlkyns stjórnendur láta ekki einu sinni sjá sig þegar jafnréttismál eru tekin fyrir á mikilvægum vettvangi. Þessi mál eru gríðarlega mikilvæg, við þurfum nauðsynlega bæði kynin í öll störf. Niðurnjörvað og úr sér gengið fyrirkomulag hamlar framförum.Góð þjónusta er jafnréttismál Sveitarstjórnarstigið snertir marga, í raun alla íbúa þessa lands. Aukin þjónusta við börn, aukin þjónusta við eldri íbúa og betri þjónusta við fatlaða einstaklinga og betri samgöngur bæta lífsgæði fólks, og þá sérstaklega lífsgæði kvenna af því að konur, sem oftar eru með lægri laun, eru líklegri til að minnka vinnu sína eða taka meira leyfi frá störfum þegar þjónusta við fjölskyldumeðlim er ekki nógu góð. Slök þjónusta við börn, eldri íbúa og fatlaða einstaklinga lendir meira á konum en körlum og hamlar þar af leiðandi framgangi kvenna í atvinnulífinu. Góð þjónusta sveitarfélaga er því jafnréttismál. Sveitarstjórnir geta haft mikil áhrif og því fylgir ábyrgð. Það er einlæg trú mín að við sköpum betra samfélag ef bæði konur og karlar koma að málum. Við þurfum að standa okkur betur. Aðeins þannig tökum við þátt í því að bæta lífsgæði fólks – og um leið aukum við jafnrétti.Höfundur er formaður bæjarráðs Garðabæjar.
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun