Þar sem eldar loga – mikilvægi samvinnu fyrir börn með ADHD Jóna Kristín Gunnarsdóttir skrifar 18. mars 2019 13:45 Lítið dugar víst að sprauta vatni yfir eldhúsið þegar kviknar í stofunni. Á endanum mun sennilega eitthvað af vatninu skila sér inn í stofu en of seint og ólíklegt að það komi að nokkru gagni.Dagsformið Uppeldi og kennsla nemenda með ADHD er svolítið eins og líkingin hér að ofan. Kennarinn getur skipulagt morgundaginn út í eitt en þegar á hólminn kemur fer eftir dagsformi barns og kennara hvernig úr deginum spilast. Mikilvægt er að hafa margar leiðir/aðferðir á takteinum og velja þá sem best hentar hverju sinni. Dagurinn byrjar ekki þegar skólabjallan hringir inn í fyrsta tíma og eflaust ýmislegt bæði jákvætt og neikvætt gengið á áður en barnið mætir í skólann sem áhrif hefur. Nauðsynlegt er því að koma á jafnvægi áður en hafist er handa og verkefni dagsins leyst. Fyrir foreldra og starfsfólk skólans er mikilvægt að vera vel meðvituð um dagsformið, hvort sem um ræðir heima fyrir eða í skólanum.Samvinna heimilis og skóla Samvinna heimilis og skóla er lykilatriði til að koma megi í veg fyrir óæskilegar uppákomur og stuðla jafnframt að betri líðan barnsins. Stutt samtal eða textaskilaboð gefa kennara eða foreldrum einhvern fyrirvara á því von er á. Um leið er hægt að setja sig í réttar stellingar áður en barnið mætir í skólann eða kemur heim í uppnámi eftir erfiðan skóladag. Fyrir börn með ADHD tekur einfaldlega tíma að læra að stilla sig af. Með góðri samvinnu heimilis og skóla fæst kjörið tækifæri til að leiðbeina barninu, koma í veg fyrir atvik sem valda barninu vanlíðan og bæta samskipti hvort sem er í skóla eða heima. Það þarf að hjálpa börnunum að finna útrás fyrir gremjuna, orkuna eða hvað svo sem kom þeim í uppnám. Rólegt spjall er sjaldnast nægjanlegt, börn með ADHD hafa iðulega mikla umfram orku og þurfa hreyfingu til að losa um hana. Hreyfing fyrir spjall er áhrifarík leið til að hjálpa þeim að meðtaka skilaboðin og vinna úr þeim á jákvæðan hátt. Langir fyrirlestrar yfir barni á meðan það er í uppnámi eru orku og tímasóun fyrir alla aðila. Þetta þýðir þó ekki að samtalið eigi sér ekki stað heldur að það skilar meiri árangri þegar barnið er búið að tappa af og ná jafnvægi.Breyttu því sem þú getur Okkur hættir til að ræða of marga þætti í einu. Til að ná árangri með ADHD barni er mikilvægt að vinna markvist með afmarkaða þætti. Gefa þarf sér tíma til að fylgja ákveðnum hlutum eftir áður en við snúum okkur að næsta verkefni. Hhvort sem um ræðir foreldri eða kennarar er mjög mikilvægt að fyrirmælum sé fylgt eftir. Ávallt verður að hafa í huga að -lengri tíma tekur fyrir barn með ADHD að búa til venju eða rútínu. Til þess að barnið nái að temja sér nýtt atferli er oft besta leiðin að tengja það við aðrar venjur eða rútínur sem barnið kann fyrir. Fyrir utan heimanámið er eitt algengasta þrætuefni á heimilum tiltekt í herbergi barnsins. Við sendum barnið inn í herbergi með þau fyrirmæli að taka til og iðulega kemur það margar ferðir fram og segist vera búið. Barnið er síðan sent aftur og aftur í herbergi því verkefninu er fjarri lokið og vantar jafnvel mikið uppá. Gott ráð er að aðstoða barnið við tiltekt þangað til bæði barnið og þið eruð sátt með útkomuna og taka loks mynd af herberginu. Næst þegar barnið á að taka til fær það myndina afhenta og fyrirmæli um að herbergið eigi að líta svona út að tiltekt lokinni. Með þessu má auðveldlega koma í veg fyrir pirring og misskilning. Skýrar merkingar á dótakössum og að skipta verkefninu niður í mörg smærri verkefni hjálpar.Aðstoð við skipulagningu Börn með ADHD eiga erfitt með að skipuleggja hlutina, sjá daginn fyrir sér og hugsa fram í tímann. Sjónrænar áminningar s.s. myndir, tékklistar o.fl. eru mikilvæg hjálpartæki, sem geta dregið úr óöryggi barnsins, eflt sjálfstæði þess og trú á sjálft sig. Um leið getur þetta komið í veg fyrir endalaust tuð um um framvindu mála. Til að efla sjálfstraust og aðstoða börn við að koma auga á hversu frábær þau eru, er tilvalið að hjálpa þeim að tileinka sér einfaldar aðferðir, eina í einu, sem nýtast munu í framtíðinni. Munum bara að við erum ekki öll steypt í sama mótið, ef ein lausn virkar ekki þá er um að gera að prófa aðra.Höfundur er grunnskólakennari og stjórnarmaður ADHD samtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóna Kristín Gunnarsdóttir Mest lesið Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skoðun Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Skoðun Staðan í stjórnmálum vorið 2024 Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Bónus, viðbót eða umframorka Hörður Arnarson skrifar Skoðun Grímulaus sérhagsmunagæsla Andrés Magnússon skrifar Skoðun VI. Sköpunarsaga þjóðsögu – plottið í Síðumúla raunar hápólitískt Hafþór S. Ciesielski skrifar Sjá meira
Lítið dugar víst að sprauta vatni yfir eldhúsið þegar kviknar í stofunni. Á endanum mun sennilega eitthvað af vatninu skila sér inn í stofu en of seint og ólíklegt að það komi að nokkru gagni.Dagsformið Uppeldi og kennsla nemenda með ADHD er svolítið eins og líkingin hér að ofan. Kennarinn getur skipulagt morgundaginn út í eitt en þegar á hólminn kemur fer eftir dagsformi barns og kennara hvernig úr deginum spilast. Mikilvægt er að hafa margar leiðir/aðferðir á takteinum og velja þá sem best hentar hverju sinni. Dagurinn byrjar ekki þegar skólabjallan hringir inn í fyrsta tíma og eflaust ýmislegt bæði jákvætt og neikvætt gengið á áður en barnið mætir í skólann sem áhrif hefur. Nauðsynlegt er því að koma á jafnvægi áður en hafist er handa og verkefni dagsins leyst. Fyrir foreldra og starfsfólk skólans er mikilvægt að vera vel meðvituð um dagsformið, hvort sem um ræðir heima fyrir eða í skólanum.Samvinna heimilis og skóla Samvinna heimilis og skóla er lykilatriði til að koma megi í veg fyrir óæskilegar uppákomur og stuðla jafnframt að betri líðan barnsins. Stutt samtal eða textaskilaboð gefa kennara eða foreldrum einhvern fyrirvara á því von er á. Um leið er hægt að setja sig í réttar stellingar áður en barnið mætir í skólann eða kemur heim í uppnámi eftir erfiðan skóladag. Fyrir börn með ADHD tekur einfaldlega tíma að læra að stilla sig af. Með góðri samvinnu heimilis og skóla fæst kjörið tækifæri til að leiðbeina barninu, koma í veg fyrir atvik sem valda barninu vanlíðan og bæta samskipti hvort sem er í skóla eða heima. Það þarf að hjálpa börnunum að finna útrás fyrir gremjuna, orkuna eða hvað svo sem kom þeim í uppnám. Rólegt spjall er sjaldnast nægjanlegt, börn með ADHD hafa iðulega mikla umfram orku og þurfa hreyfingu til að losa um hana. Hreyfing fyrir spjall er áhrifarík leið til að hjálpa þeim að meðtaka skilaboðin og vinna úr þeim á jákvæðan hátt. Langir fyrirlestrar yfir barni á meðan það er í uppnámi eru orku og tímasóun fyrir alla aðila. Þetta þýðir þó ekki að samtalið eigi sér ekki stað heldur að það skilar meiri árangri þegar barnið er búið að tappa af og ná jafnvægi.Breyttu því sem þú getur Okkur hættir til að ræða of marga þætti í einu. Til að ná árangri með ADHD barni er mikilvægt að vinna markvist með afmarkaða þætti. Gefa þarf sér tíma til að fylgja ákveðnum hlutum eftir áður en við snúum okkur að næsta verkefni. Hhvort sem um ræðir foreldri eða kennarar er mjög mikilvægt að fyrirmælum sé fylgt eftir. Ávallt verður að hafa í huga að -lengri tíma tekur fyrir barn með ADHD að búa til venju eða rútínu. Til þess að barnið nái að temja sér nýtt atferli er oft besta leiðin að tengja það við aðrar venjur eða rútínur sem barnið kann fyrir. Fyrir utan heimanámið er eitt algengasta þrætuefni á heimilum tiltekt í herbergi barnsins. Við sendum barnið inn í herbergi með þau fyrirmæli að taka til og iðulega kemur það margar ferðir fram og segist vera búið. Barnið er síðan sent aftur og aftur í herbergi því verkefninu er fjarri lokið og vantar jafnvel mikið uppá. Gott ráð er að aðstoða barnið við tiltekt þangað til bæði barnið og þið eruð sátt með útkomuna og taka loks mynd af herberginu. Næst þegar barnið á að taka til fær það myndina afhenta og fyrirmæli um að herbergið eigi að líta svona út að tiltekt lokinni. Með þessu má auðveldlega koma í veg fyrir pirring og misskilning. Skýrar merkingar á dótakössum og að skipta verkefninu niður í mörg smærri verkefni hjálpar.Aðstoð við skipulagningu Börn með ADHD eiga erfitt með að skipuleggja hlutina, sjá daginn fyrir sér og hugsa fram í tímann. Sjónrænar áminningar s.s. myndir, tékklistar o.fl. eru mikilvæg hjálpartæki, sem geta dregið úr óöryggi barnsins, eflt sjálfstæði þess og trú á sjálft sig. Um leið getur þetta komið í veg fyrir endalaust tuð um um framvindu mála. Til að efla sjálfstraust og aðstoða börn við að koma auga á hversu frábær þau eru, er tilvalið að hjálpa þeim að tileinka sér einfaldar aðferðir, eina í einu, sem nýtast munu í framtíðinni. Munum bara að við erum ekki öll steypt í sama mótið, ef ein lausn virkar ekki þá er um að gera að prófa aðra.Höfundur er grunnskólakennari og stjórnarmaður ADHD samtakanna.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Skoðun VI. Sköpunarsaga þjóðsögu – plottið í Síðumúla raunar hápólitískt Hafþór S. Ciesielski skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun