Matvælastofnun (MAST) lét skjóta fjóra graðhesta á færi á Skriðulandi í Hörgársveit á fimmtudaginn í síðustu viku. Viku seinna hafði hræjunum ekki verið fargað og lágu þar eins og hráviði um landareignina. Ólafur Jónsson, héraðsdýralæknir á svæðinu, segir mannúðlega að verki staðið við drápið á hrossunum en ekki var farið eftir reglugerð um velferð hrossa.

Upphaf málsins má rekja til þess að á annan tug graðhesta var í fóður­litlu hólfi á Skriðulandi. Skemmdu þeir girðingar til að brjóta sér leið út úr hólfinu í leit að æti og hlupu á fjall. Þar lenti þeim saman við annað stóð í eigu nærliggjandi bæja sem í voru hryssur, folöld og geldingar. Slógust stóðhestarnir svo mjög að stórsá á þeim og því þurfti að aflífa fjóra þeirra.

Það var gert í síðustu viku. Matvælastofnun fékk dýralækni með stórt skotvopn til að mæta á staðinn. Graðhestarnir, sem átti að aflífa, voru reknir inn í hesthús og teknir út, einn í einu og þeir skotnir á færi við bæinn. „Þetta var að okkar mati mannúðlegasta mögulega aðferðin við að drepa skepnurnar. Samkvæmt mínum heimildum drápust þeir samstundis,“ segir Ólafur Jónsson, héraðsdýralæknir Matvælastofnunar á Norðurlandi eystra.

Af myndum að dæma hafa tveir graðhestarnir samt sem áður borist nokkuð langa leið frá gerðinu fyrir framan hesthúsið. Rauður stóðhestur liggur langt niðri á túni við húsið og brúnn hestur hefur hlaupið úr gerðinu og fest sig í girðingu hinum megin við gerðið og drepist þar.

Aðspurður af hverju hrossin hafi ekki verið skotin í hausinn segir Ólafur bógskot vera mannúðlegri aðferð. „Það á að drepa hross á þennan hátt. Ef einhver hefði skotið hross í hausinn yrði ég reiður því það á ekki að viðhafa þau vinnubrögð,“ segir Ólafur.

Hins vegar segir í 14. grein reglugerðar um velferð hrossa að aflífa eigi hross með því að skjóta þau í ennið. „Heimilt er að aflífa hross með skoti í enni […] með skotvopni með lausu skoti. Einnig er heimilt að nota pinnabyssu með pinna sem gengur inn í heila.“ Einnig segir í sömu grein að forðast skuli að hross og önnur dýr verði þess vör.

Ljóst er að ekki var farið eftir þessu ákvæði í reglugerð um velferð hrossa; velferð sem Matvælastofnun á að gæta. Að mati MAST var ekki talin ástæða til að fara með hrossin í sláturhús.

Þegar dýralæknirinn sem MAST fékk til verksins, í viðurvist starfandi héraðsdýralæknis, hafði lokið sér af við að skjóta hestana, gengu þeir af vettvangi og létu það eigendum hrossanna eftir að farga þeim og koma þeim fyrir samkvæmt viðurkenndum aðferðum. Eigandinn hafði hins vegar verið sviptur umráðum yfir þessum hrossum. Viku seinna hafði hann enn ekki fargað þeim. Héraðsdýralæknir segir það óásættanlegt en telur að Matvælastofnun hafi ekki átt að sjá um förgun hrossanna eftir að hafa tekið ákvörðun um að drepa þau. „Við lögðum það í hendur ábúenda að farga þessum hrossum. Ég hafði svo af því spurnir í gær [fyrradag] að ekki væri búið að farga þeim. Hef ég gefið eiganda jarðarinnar sólarhring til að farga hrossunum,“ segir Ólafur.

Eftir standa fimm graðhestar á jörðinni sem héraðsdýralæknir telur að ábúendur geti annast. Hrossin séu í góðum holdum og sé gefið hey í hólfið þar sem þau eru í dag. Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins hafa ábúendurnir hins vegar áður komist í kast við Matvælastofnun vegna vanbúnaðar.

Einnig hefur eigandi jarðarinnar, sem býr á Brimnesi, komist í kast við MAST og fór fram vörslusvipting alls bústofns hans í janúar á þessu ári. Þá var á fimmta tug nautgripa sent í sláturhús og aflífað þar.