Hugleiðingar um kosningarnar og fylgishrun Samfylkingarinnar Þór Rögnvaldsson skrifar 25. febrúar 2017 07:00 Á stríðsárunum var Churchill bjargvættur Englands. Samt fór það svo að eftir stríð tapaði Íhaldsflokkurinn – með Churchill í broddi fylkingar – fyrir Verkamannaflokknum í kosningum. Þetta þótti sumum súrt í broti. Ástæðan fyrir þessari óvæntu niðurstöðu var hins vegar fyrst og fremst sú að fólk tengdi Churchill við erfiðleika stríðsáranna og vildi þess vegna kjósa yfir sig nýja tíma. Samfylkingin – ásamt VG – var bjargvættur Íslands sem rétti þjóðarskútuna við eftir klúður hrunflokkanna. Samt fór það svo að þessir flokkar – og þá sérstaklega Samfylkingin – tapaði miklu fylgi í kosningunum 2013. Önnur ástæða fyrir óförum Samfylkingarinnar í kosningunum 2013 var Icesave-málið. Eða öllu heldur: ástæðan var sú ákvörðun forsetans, Ólafs Ragnars, að fara í rússneska rúllettu með fjöregg þjóðarinnar – þ.e. efnahagslegt sjálfstæði hennar – með því að vísa málinu til þjóðarinnar; þ.e. í reynd að senda það fyrir dómstóla. Ólafur Ragnar hafði ekki minnsta leyfi til þess að grípa þannig fram fyrir hendur þingsins. Fífldirfska Ólafs borgaði sig hins vegar – sem betur fer – því annars hefðu hundruð milljarða fallið á þjóðina. Þetta er mergurinn málsins. Kosningarnar 2013 snerust fyrst og fremst um Icesave-málið og nú – eftir einleik forsetans fífldjarfa – litu stjórnarliðar ekki allt of vel út: þeir stóðu uppi sem svikarar sem dregið höfðu taum erlendra kröfuhafa. Ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms lyfti grettistaki með því að rétta þjóðarskútuna við – en varð síðan að gjalda fyrir einleik hörku-töffarans mikla í máli sem honum var aldeilis óviðkomandi. Ástæðan fyrir hruni Samfylkingarinnar í kosningunum 2016 var líka af tvíþættum toga. Í fyrsta lagi: það var sótt að flokknum úr öllum áttum – og er ég þá að tala um framboð sem tóku pólitík Samfylkingarinnar upp á sína arma og kynntu sem sín eigin stefnumál og er ég hér sérstaklega með Bjarta framtíð og Viðreisn í huga. Staðreyndin er sú að mér er öldungis ómögulegt að skilja fyrir hvað Björt framtíð stendur í íslenskum stjórnmálum. Að mínu viti er jafnvel með sterkustu smásjám ekki mögulegt að finna nokkurt það pólitískt inntak hjá Bjartri framtíð sem ekki á rætur í Samfylkingunni. Og við upphaf kosningabaráttunnar voru kjósendur sama sinnis og ég í þessu máli og fylgi Bjartrar framtíðar var vægast sagt mjög lágt í skoðanakönnunum – eða undir tveimur prósentum. Það var líka margt í stefnuskrá Viðreisnar, eins og hreyfingin kynnti sín mál fyrir kosningar, sem rímaði við stefnumál Samfylkingarinnar – svo sem 1) að fella niður múra og leyfa íslenskum almenningi að tjá sig um aðildarviðræðurnar við ESB; 2) tengja krónuna við erlenda mynt (t.d. evruna) í því augnamiði að minnka sveiflurnar á gengi krónunnar og lækka vexti; 3) fara svokallaða uppboðsleið með aflann og sjá til þess að sægreifarnir greiði eðlilegan skatt fyrir nýtingarrétt sinn á auðlindum hafsins. Þetta er að sjálfsögðu langt frá því að vera tæmandi upptalning á stefnumálum Viðreisnar, en ég læt það gott heita í bili. Hitt er svo hið merkilegasta mál að enda þótt ég sé mikill Samfylkingarmaður í mér, þá get ég hiklaust gert öll helstu baráttumál Viðreisnar að mínum – enda eru þetta málefni sem Samfylkingin hefur sett á oddinn og barist fyrir í marga áratugi; frá stofnun hreyfingarinnar. Loks nokkur orð um Pírata. Mikið fylgi Pírata – sem lengi vel fór með himinskautum – helgaðist mest af því sem þeir höfðu ekki gert og alls ekki af neinu því sem þeir raunverulega höfðu gert. Píratar höfðu í sannleika sagt ekkert gert og voru þess vegna enginn venjulegur stjórnmálaflokkur. Á síðustu stundu ákváðu Píratar hins vegar að klúðra öllu með því að bjóða til viðræðna um stjórnarmyndun fyrir kosningar. Þetta var ekkert annað en hrapallegt dómgreindarleysi vegna þess að á þennan hátt glötuðu þeir pólitísku sakleysi sínu – pólitískum meydómi sínum – og voru eftirleiðis í hugum kjósenda bara ósköp venjulegur vinstrisinnaður stjórnmálaflokkur með enga sérstöðu: fylgið kvarnaðist af þeim og skreið aftur heim til Sjálfstæðisflokksins. Píratar fengu þetta einstaka sögulega tækifæri til þess að velgja Sjálfstæðisflokknum rækilega undir uggum– og klúðruðu því. Fylgishrun Samfylkingarinnar 2016 á svo – í öðru lagi; og fyrst og fremst – rætur í hreint frámunalega lélegri frammistöðu frambjóðenda flokksins í kosningabaráttunni. Þetta fólk kom ekki fram af neinu sjálfstrausti – sérstaklega ekki í sjónvarpssal. Það var hikandi og hafði lítið sem ekkert til málanna að leggja. Auðsætt var að þetta fólk var búið að steingleyma því hvað Samfylkingin er og stendur fyrir: að hún er aðalflokkurinn; búið að gleyma því að það er engin pólitík nema pólitík Samfylkingarinnar. Þessu höfðu fulltrúar hennar aldeilis steingleymt – og höfðu því, sem sagt, ekkert til málanna að leggja. Þess vegna fór það svo að því lengra sem á kosningabaráttuna leið því meira gaf á bátinn hjá fylkingarfólki sem varð auðvitað til þess að hagur Bjartrar framtíðar fór að vænkast – því að Björt framtíð á ekkert fast bakland eða fastafylgi. Það var Samfylkingarfólk sem kaus Bjarta framtíð vegna þess að því blöskraði frammistaða frambjóðenda flokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þór Rögnvaldsson Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Á stríðsárunum var Churchill bjargvættur Englands. Samt fór það svo að eftir stríð tapaði Íhaldsflokkurinn – með Churchill í broddi fylkingar – fyrir Verkamannaflokknum í kosningum. Þetta þótti sumum súrt í broti. Ástæðan fyrir þessari óvæntu niðurstöðu var hins vegar fyrst og fremst sú að fólk tengdi Churchill við erfiðleika stríðsáranna og vildi þess vegna kjósa yfir sig nýja tíma. Samfylkingin – ásamt VG – var bjargvættur Íslands sem rétti þjóðarskútuna við eftir klúður hrunflokkanna. Samt fór það svo að þessir flokkar – og þá sérstaklega Samfylkingin – tapaði miklu fylgi í kosningunum 2013. Önnur ástæða fyrir óförum Samfylkingarinnar í kosningunum 2013 var Icesave-málið. Eða öllu heldur: ástæðan var sú ákvörðun forsetans, Ólafs Ragnars, að fara í rússneska rúllettu með fjöregg þjóðarinnar – þ.e. efnahagslegt sjálfstæði hennar – með því að vísa málinu til þjóðarinnar; þ.e. í reynd að senda það fyrir dómstóla. Ólafur Ragnar hafði ekki minnsta leyfi til þess að grípa þannig fram fyrir hendur þingsins. Fífldirfska Ólafs borgaði sig hins vegar – sem betur fer – því annars hefðu hundruð milljarða fallið á þjóðina. Þetta er mergurinn málsins. Kosningarnar 2013 snerust fyrst og fremst um Icesave-málið og nú – eftir einleik forsetans fífldjarfa – litu stjórnarliðar ekki allt of vel út: þeir stóðu uppi sem svikarar sem dregið höfðu taum erlendra kröfuhafa. Ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms lyfti grettistaki með því að rétta þjóðarskútuna við – en varð síðan að gjalda fyrir einleik hörku-töffarans mikla í máli sem honum var aldeilis óviðkomandi. Ástæðan fyrir hruni Samfylkingarinnar í kosningunum 2016 var líka af tvíþættum toga. Í fyrsta lagi: það var sótt að flokknum úr öllum áttum – og er ég þá að tala um framboð sem tóku pólitík Samfylkingarinnar upp á sína arma og kynntu sem sín eigin stefnumál og er ég hér sérstaklega með Bjarta framtíð og Viðreisn í huga. Staðreyndin er sú að mér er öldungis ómögulegt að skilja fyrir hvað Björt framtíð stendur í íslenskum stjórnmálum. Að mínu viti er jafnvel með sterkustu smásjám ekki mögulegt að finna nokkurt það pólitískt inntak hjá Bjartri framtíð sem ekki á rætur í Samfylkingunni. Og við upphaf kosningabaráttunnar voru kjósendur sama sinnis og ég í þessu máli og fylgi Bjartrar framtíðar var vægast sagt mjög lágt í skoðanakönnunum – eða undir tveimur prósentum. Það var líka margt í stefnuskrá Viðreisnar, eins og hreyfingin kynnti sín mál fyrir kosningar, sem rímaði við stefnumál Samfylkingarinnar – svo sem 1) að fella niður múra og leyfa íslenskum almenningi að tjá sig um aðildarviðræðurnar við ESB; 2) tengja krónuna við erlenda mynt (t.d. evruna) í því augnamiði að minnka sveiflurnar á gengi krónunnar og lækka vexti; 3) fara svokallaða uppboðsleið með aflann og sjá til þess að sægreifarnir greiði eðlilegan skatt fyrir nýtingarrétt sinn á auðlindum hafsins. Þetta er að sjálfsögðu langt frá því að vera tæmandi upptalning á stefnumálum Viðreisnar, en ég læt það gott heita í bili. Hitt er svo hið merkilegasta mál að enda þótt ég sé mikill Samfylkingarmaður í mér, þá get ég hiklaust gert öll helstu baráttumál Viðreisnar að mínum – enda eru þetta málefni sem Samfylkingin hefur sett á oddinn og barist fyrir í marga áratugi; frá stofnun hreyfingarinnar. Loks nokkur orð um Pírata. Mikið fylgi Pírata – sem lengi vel fór með himinskautum – helgaðist mest af því sem þeir höfðu ekki gert og alls ekki af neinu því sem þeir raunverulega höfðu gert. Píratar höfðu í sannleika sagt ekkert gert og voru þess vegna enginn venjulegur stjórnmálaflokkur. Á síðustu stundu ákváðu Píratar hins vegar að klúðra öllu með því að bjóða til viðræðna um stjórnarmyndun fyrir kosningar. Þetta var ekkert annað en hrapallegt dómgreindarleysi vegna þess að á þennan hátt glötuðu þeir pólitísku sakleysi sínu – pólitískum meydómi sínum – og voru eftirleiðis í hugum kjósenda bara ósköp venjulegur vinstrisinnaður stjórnmálaflokkur með enga sérstöðu: fylgið kvarnaðist af þeim og skreið aftur heim til Sjálfstæðisflokksins. Píratar fengu þetta einstaka sögulega tækifæri til þess að velgja Sjálfstæðisflokknum rækilega undir uggum– og klúðruðu því. Fylgishrun Samfylkingarinnar 2016 á svo – í öðru lagi; og fyrst og fremst – rætur í hreint frámunalega lélegri frammistöðu frambjóðenda flokksins í kosningabaráttunni. Þetta fólk kom ekki fram af neinu sjálfstrausti – sérstaklega ekki í sjónvarpssal. Það var hikandi og hafði lítið sem ekkert til málanna að leggja. Auðsætt var að þetta fólk var búið að steingleyma því hvað Samfylkingin er og stendur fyrir: að hún er aðalflokkurinn; búið að gleyma því að það er engin pólitík nema pólitík Samfylkingarinnar. Þessu höfðu fulltrúar hennar aldeilis steingleymt – og höfðu því, sem sagt, ekkert til málanna að leggja. Þess vegna fór það svo að því lengra sem á kosningabaráttuna leið því meira gaf á bátinn hjá fylkingarfólki sem varð auðvitað til þess að hagur Bjartrar framtíðar fór að vænkast – því að Björt framtíð á ekkert fast bakland eða fastafylgi. Það var Samfylkingarfólk sem kaus Bjarta framtíð vegna þess að því blöskraði frammistaða frambjóðenda flokksins.
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun