Umturnun framhaldsskólanna Lars Óli Jessen skrifar 21. desember 2014 15:43 Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Skoðun Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar