Umturnun framhaldsskólanna Lars Óli Jessen skrifar 21. desember 2014 15:43 Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Sjá meira
Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík.
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun