Samband forsetanna skyldi ekki vanmeta Svavar Hávarðsson skrifar 9. ágúst 2014 07:00 Það hefur vakið athygli að sérstaklega vel virðist fara á með þeim Ólafi Ragnari og Pútín Rússlandsforseta. Það er nefnt sem hugsanleg skýring á því að Ísland er ekki á bannlista Rússa. Ef það er einhver ein spurning sem brennur á mönnum eftir að rússnesk stjórnvöld tilkynntu um víðtækt viðskiptabann á Vesturlönd þá er hún af hverju Ísland er ekki á þeim lista. Ekkert einhlítt svar er þó gefið við spurningunni en kenningarnar eru nokkrar. Ráðamenn í Rússlandi tilkynntu á fimmtudag um innflutningsbann gagnvart Vesturlöndum, sem tók gildi tafarlaust. Bannið er augljóslega svar þeirra við sífellt hertum viðskiptaþvingunum vestrænna ríkja í kjölfar afskipta Rússa í Úkraínu. Bannið er víðtækt, nær til Evrópusambandsríkjanna, Bandaríkjanna, Kanada, Ástralíu og Noregs.Noregur ekki Ísland Vera Noregs á listanum en ekki Íslands vekur sérstaka athygli, og ekki að ósekju. Noregur hefur sömu stöðu gagnvart Rússlandi, hefur aðgang að innri markaði Evrópusambandsins í gegnum samninginn um Evrópska efnahagssvæðið. Vert er að velta því upp að Liechtenstein, þriðja ríkið sem nýtur þessara réttinda í gegnum samninginn, er þar ekki heldur að finna. Bæði Ísland og Noregur hafa fordæmt framgang Rússa í Úkraínu og styðja fyrrnefndar viðskiptaþvinganir héðan að vestan. Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra hefur farið til Úkraínu í tvígang til að sýna stuðning íslenskra stjórnvalda við málstað þeirra og talað tæpitungulaust opinberlega. Fréttin af innflutningsbanninu var ekki gömul þegar Gunnar Bragi lýsti því yfir í fjölmiðlum að þessi aðgerð Rússa breytti engu varðandi afstöðu Íslands til deilumálanna sem stigmagnast dag frá degi. Indra Øverland, framkvæmdastjóri hjá Norsku alþjóðamálastofnuninni (NUPI), sagði í viðtali í hádegisfréttum Bylgjunnar í gær að það væri erfitt að útskýra hvers vegna Ísland er ekki á lista Rússa, en varpaði því fram að Rússar hefðu kannski hreinlega gleymt Íslandi eða fyndist það ekki skipta máli vegna smæðarinnar. Önnur skýring hans var að Rússar vildu jafnvel halda opinni leið fyrir innflutning á vestrænum vörum sem þeir hefðu annars flutt frá þeim löndum sem skipa listann.Forsetinn Í samtölum Fréttablaðsins við þá sem gerst þekkja til alþjóðastjórnmála hefur það verið nefnt að samband íslenskra ráðamanna við Rússa gæti skipt máli í samhengi við gjörning Rússa. Nafn Ólafs Ragnars Grímssonar, forseta Íslands, er þá fyrst og oftast nefnt í því samhengi. Gott samband Ólafs Ragnars við Vladimír Pútín Rússlandsforseta er vel kynnt. Síðast var Ólafur Ragnar meðal gesta í sérstakri móttöku Pútíns í tilefni af setningu Vetrarólympíuleikanna í Sotsí í febrúar. Fimm mánuðum áður ræddu þeir á sérstökum fundi um norðurslóðamál, vaxandi samstarf Íslendinga og Rússa á sviðum viðskipta, ferðaþjónustu og orkumála sem og menningaratburði á Íslandi og í Rússlandi í tengslum við það að sjötíu ár eru liðin frá því að löndin tóku upp formlegt stjórnmálasamband.Ólafur reiðist Þá er þess skemmst að minnast að Ólafur Ragnar setti harkalega ofan í við Ingvild Næss Stub, staðgengil utanríkisráðherra Noregs, á fundi um norðurslóðamál í Nordland-háskólanum í Noregi í mars síðastliðnum. Stub gerði þar málefni Úkraínu og Rússlands að umtalsefni, sem Ólafi Ragnari mislíkaði. Taldi hann fundinn óviðeigandi vettvang til að ræða milliríkjadeiluna og umræðuna jafnvel geta verið skaðlega fyrir samband Íslands og Noregs við Rússa í norðurslóðamálum. Stub blés á gagnrýni Ólafs Ragnars og sagði málið það alvarlegt að vettvangur umræðunnar skipti engu máli. Um brot á alþjóðalögum væri að ræða og afstöðu Noregs, bandamanna þeirra, Evrópusambandsins og NATO yrði að halda á lofti. Aðspurður hvort samband íslenskra og rússneskra ráðamanna, ekki síst forsetanna Ólafs Ragnars og Pútíns, gæti hafa ráðið einhverju í þessu samhengi segir Jón Ólafsson, prófessor á Bifröst, að alls ekki sé hægt að útiloka þann möguleika. Jón segist að sama skapi vantrúaður á það að rússneskir embættismenn hafi „gleymt“ Íslandi og við séum ekki á listanum þess vegna.Enn mikilvægasti markaður Íslands Engin trygging er fyrir því að Ísland lendi ekki á lista Rússa yfir þau lönd sem innflutningsbannið nær til. Hagsmunir Íslands eru fyrst og síðast vegna útflutnings sjávarafurða – ekki síst þeirra sem tengjast uppsjávarveiðum og -vinnslu. Ef litið er til síðasta árs var Rússland mikilvægasti markaður Íslendinga fyrir makrílafurðir; og reyndar aðrar uppsjávartegundir. Rússar keyptu afurðir uppsjávartegunda fyrir 15,3 milljarða árið 2013, og voru með 29% hlutdeild alls. Þá fóru 27% af sjófrystum hausskornum karfa frá Íslandi árið 2013 til Rússlands og var verðmætið tæpir 2,8 milljarðar. Rússland er stærsti innflytjandi sjófrysts hausskorins karfa frá Íslandi. Rússar kaupa einnig gulllax, grálúðuafurðir og fersk og fryst hrogn og lifur. Miðað við útflutningsverðmæti var Rússland fimmti mikilvægasti markaður Íslands með sjávarafurðir mælt í útflutningsverðmætum árið 2012, og enn mikilvægari með hverju árinu vegna makrílkaupa. Mest lesið Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Innlent Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Spellvirkinn lætur til skarar skríða á ný Svona var Pallborðið með Höllu Hrund, Katrínu og Baldri Svandís boðar til blaðamannafundar Heyrist meira af kjaftæði um lyf en vísindalegum staðreyndum Sautján greinst með kíghósta og inflúensan enn að dreifa sér Vilja svör um möguleg „óþægileg hagsmunatengsl“ borgar og RÚV Sjá meira
Ef það er einhver ein spurning sem brennur á mönnum eftir að rússnesk stjórnvöld tilkynntu um víðtækt viðskiptabann á Vesturlönd þá er hún af hverju Ísland er ekki á þeim lista. Ekkert einhlítt svar er þó gefið við spurningunni en kenningarnar eru nokkrar. Ráðamenn í Rússlandi tilkynntu á fimmtudag um innflutningsbann gagnvart Vesturlöndum, sem tók gildi tafarlaust. Bannið er augljóslega svar þeirra við sífellt hertum viðskiptaþvingunum vestrænna ríkja í kjölfar afskipta Rússa í Úkraínu. Bannið er víðtækt, nær til Evrópusambandsríkjanna, Bandaríkjanna, Kanada, Ástralíu og Noregs.Noregur ekki Ísland Vera Noregs á listanum en ekki Íslands vekur sérstaka athygli, og ekki að ósekju. Noregur hefur sömu stöðu gagnvart Rússlandi, hefur aðgang að innri markaði Evrópusambandsins í gegnum samninginn um Evrópska efnahagssvæðið. Vert er að velta því upp að Liechtenstein, þriðja ríkið sem nýtur þessara réttinda í gegnum samninginn, er þar ekki heldur að finna. Bæði Ísland og Noregur hafa fordæmt framgang Rússa í Úkraínu og styðja fyrrnefndar viðskiptaþvinganir héðan að vestan. Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra hefur farið til Úkraínu í tvígang til að sýna stuðning íslenskra stjórnvalda við málstað þeirra og talað tæpitungulaust opinberlega. Fréttin af innflutningsbanninu var ekki gömul þegar Gunnar Bragi lýsti því yfir í fjölmiðlum að þessi aðgerð Rússa breytti engu varðandi afstöðu Íslands til deilumálanna sem stigmagnast dag frá degi. Indra Øverland, framkvæmdastjóri hjá Norsku alþjóðamálastofnuninni (NUPI), sagði í viðtali í hádegisfréttum Bylgjunnar í gær að það væri erfitt að útskýra hvers vegna Ísland er ekki á lista Rússa, en varpaði því fram að Rússar hefðu kannski hreinlega gleymt Íslandi eða fyndist það ekki skipta máli vegna smæðarinnar. Önnur skýring hans var að Rússar vildu jafnvel halda opinni leið fyrir innflutning á vestrænum vörum sem þeir hefðu annars flutt frá þeim löndum sem skipa listann.Forsetinn Í samtölum Fréttablaðsins við þá sem gerst þekkja til alþjóðastjórnmála hefur það verið nefnt að samband íslenskra ráðamanna við Rússa gæti skipt máli í samhengi við gjörning Rússa. Nafn Ólafs Ragnars Grímssonar, forseta Íslands, er þá fyrst og oftast nefnt í því samhengi. Gott samband Ólafs Ragnars við Vladimír Pútín Rússlandsforseta er vel kynnt. Síðast var Ólafur Ragnar meðal gesta í sérstakri móttöku Pútíns í tilefni af setningu Vetrarólympíuleikanna í Sotsí í febrúar. Fimm mánuðum áður ræddu þeir á sérstökum fundi um norðurslóðamál, vaxandi samstarf Íslendinga og Rússa á sviðum viðskipta, ferðaþjónustu og orkumála sem og menningaratburði á Íslandi og í Rússlandi í tengslum við það að sjötíu ár eru liðin frá því að löndin tóku upp formlegt stjórnmálasamband.Ólafur reiðist Þá er þess skemmst að minnast að Ólafur Ragnar setti harkalega ofan í við Ingvild Næss Stub, staðgengil utanríkisráðherra Noregs, á fundi um norðurslóðamál í Nordland-háskólanum í Noregi í mars síðastliðnum. Stub gerði þar málefni Úkraínu og Rússlands að umtalsefni, sem Ólafi Ragnari mislíkaði. Taldi hann fundinn óviðeigandi vettvang til að ræða milliríkjadeiluna og umræðuna jafnvel geta verið skaðlega fyrir samband Íslands og Noregs við Rússa í norðurslóðamálum. Stub blés á gagnrýni Ólafs Ragnars og sagði málið það alvarlegt að vettvangur umræðunnar skipti engu máli. Um brot á alþjóðalögum væri að ræða og afstöðu Noregs, bandamanna þeirra, Evrópusambandsins og NATO yrði að halda á lofti. Aðspurður hvort samband íslenskra og rússneskra ráðamanna, ekki síst forsetanna Ólafs Ragnars og Pútíns, gæti hafa ráðið einhverju í þessu samhengi segir Jón Ólafsson, prófessor á Bifröst, að alls ekki sé hægt að útiloka þann möguleika. Jón segist að sama skapi vantrúaður á það að rússneskir embættismenn hafi „gleymt“ Íslandi og við séum ekki á listanum þess vegna.Enn mikilvægasti markaður Íslands Engin trygging er fyrir því að Ísland lendi ekki á lista Rússa yfir þau lönd sem innflutningsbannið nær til. Hagsmunir Íslands eru fyrst og síðast vegna útflutnings sjávarafurða – ekki síst þeirra sem tengjast uppsjávarveiðum og -vinnslu. Ef litið er til síðasta árs var Rússland mikilvægasti markaður Íslendinga fyrir makrílafurðir; og reyndar aðrar uppsjávartegundir. Rússar keyptu afurðir uppsjávartegunda fyrir 15,3 milljarða árið 2013, og voru með 29% hlutdeild alls. Þá fóru 27% af sjófrystum hausskornum karfa frá Íslandi árið 2013 til Rússlands og var verðmætið tæpir 2,8 milljarðar. Rússland er stærsti innflytjandi sjófrysts hausskorins karfa frá Íslandi. Rússar kaupa einnig gulllax, grálúðuafurðir og fersk og fryst hrogn og lifur. Miðað við útflutningsverðmæti var Rússland fimmti mikilvægasti markaður Íslands með sjávarafurðir mælt í útflutningsverðmætum árið 2012, og enn mikilvægari með hverju árinu vegna makrílkaupa.
Mest lesið Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Innlent Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Spellvirkinn lætur til skarar skríða á ný Svona var Pallborðið með Höllu Hrund, Katrínu og Baldri Svandís boðar til blaðamannafundar Heyrist meira af kjaftæði um lyf en vísindalegum staðreyndum Sautján greinst með kíghósta og inflúensan enn að dreifa sér Vilja svör um möguleg „óþægileg hagsmunatengsl“ borgar og RÚV Sjá meira