Hugleiðingar í kjölfar Smáþings Páll Harðarson skrifar 4. nóvember 2013 07:00 Á glæsilegu Smáþingi sem haldið var þann 10. október var fjallað um málefni lítilla og meðalstórra fyrirtækja frá ýmsum sjónarhornum. Smáþingið og fréttir í aðdraganda þess hefur vafalítið sannfært flesta um nauðsyn aðgerða til að skapa þessum fyrirtækjum eðlilegt starfsumhverfi. Mikið liggur við, enda gætu þau orðið drifkraftur hagvaxtar á næstu árum ef vel tekst til. Ekki er rætt um neina eina töfralausn, heldur þarf samstillt átak á mörgum sviðum. Í könnun sem gerð var fyrir Smáþing var reynt að leggja mat á þá þætti sem helst standa í vegi fyrir vexti lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Að mati þeirra sjálfra eru hár fjármagnskostnaður og skortur á fjármagni meðal helstu hindrana. Við í Kauphöllinni höfum mikið brotið heilann um það hvernig hlutabréfa- og skuldabréfamarkaður gætu nýst þessum fyrirtækjum betur en nú er og þannig ráðist að rót þessa vanda. Nú er það svo að Kauphöllin starfrækir markað sem einkum er sniðinn að litlum og meðalstórum fyrirtækjum. Markaðurinn nefnist First North og er starfræktur til hliðar við Aðalmarkað Kauphallarinnar. Systurkauphallir Kauphallarinnar á Norðurlöndum reka sambærilega markaði og hefur First North markaðurinn í Svíþjóð blómstrað. Það sem af er ári hafa tólf fyrirtæki skráð sig á þann markað, mun fleiri en á Aðalmarkað. Markaðurinn telur um 107 fyrirtæki. Athuganir NASDAQ OMX í Stokkhólmi sýna að fyrirtæki á First North vaxa mun hraðar en almennt gengur og gerist. Fyrirtæki hafa nýtt markaðinn vel til að afla fjármagns til uppbyggingar sem einnig hefur skilað sér svo um munar þegar kemur að atvinnusköpun, en athuganir sýna að starfsmönnum þessara fyrirtækja hefur að jafnaði fjölgað um 36,5% á ári eftir að þau hafa komið inn á markaðinn. Önnur fyrirtæki hafa eflt sig að sama skapi um 1,5% á samanburðartímabilinu. Þessi vöxtur birtist einnig í því að á síðustu árum hafa um 30 fyrirtæki fært sig af sænska First North markaðnum yfir á Aðalmarkaðinn. Markaðurinn er því efnahagslega mikilvægur þegar kemur að atvinnusköpun, nýtist sem uppspretta fjár fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki og er stökkpallur til frekari landvinninga.Betur má ef duga skal Íslenski First North markaðurinn er nánast eins og sá sænski að uppbyggingu. Af hverju hafa lítil og meðalstór íslensk fyrirtæki þá ekki nýtt sér þennan markað sem fjármögnunarkost í neinum mæli? Margt kemur til. Ein ástæða er vafalaust sú að íslensk fyrirtæki eru lítt meðvituð um þennan kost. Í BS ritgerð Þuríðar Guðmundsdóttur við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands kemur fram að innan við þriðjungi stærstu fyrirtækja landsins er kunnugt um þennan markað. Leiða má líkur að því að hlutfallið sé lægra meðal smærri fyrirtækja. Kauphöllin hefur undanfarið ár átt samtal við fjöldamörg fyrirtæki og ráðgjafa um First North markaðinn en betur má ef duga skal. Þá virðist okkur einnig að margir álíti lítil og meðalstór fyrirtæki einfaldlega of lítil til að eiga erindi á markað. Vissulega er það svo að ekki eiga öll fyrirtæki heima á markaði. Það er aftur á móti deginum ljósara að fjöldamörg íslensk fyrirtæki gætu nýtt sér verðbréfamarkað til vaxtar. Til að mynda er dæmigert fyrirtæki sem skráð er á First North markaðinn í Svíþjóð með 400-500 milljónir króna í árstekjur og innan við 20 starfsmenn. Í Svíþjóð hafa einnig ákveðin fjármála- og ráðgjafafyrirtæki sérhæft sig í aðstoð við fyrirtæki sem koma inn á First North markaðinn. Uppbygging á þessum markaði krefst þess að slíkir aðilar séu fyrir hendi í nægum mæli. Vísbendingar eru um að áhugi sé að aukast hérlendis á að þjóna þessum markaði og nú þegar hafa níu aðilar verið samþykktir af Kauphöllinni til að sinna starfi ráðgjafa á íslenska First North markaðnum. Sá þáttur sem nánast allir virðast vera sammála um að standi íslenska First North markaðnum hve mest fyrir þrifum er að lögum samkvæmt telst fjárfesting í fyrirtækjum á First North óskráð eign í bókum lífeyrissjóðanna. Þetta er afar óheppilegt og setur lífeyrissjóðum skorður varðandi fjárfestingar í þessum fyrirtækjum. Lífeyrissjóðirnir eru gríðarlega mikilvægir fjárfestar á verðbréfamarkaði. Eignarhlutdeild þeirra í skráðum fyrirtækjum er um þriðjungur og hærri ef óbeint eignarhald er talið með. Þessi flokkun í bókum lífeyrissjóða er órökrétt þar sem fjárfestar njóta í meginatriðum sömu verndar á First North og á Aðalmarkaði. Til að mynda gilda bæði innherja- og markaðsmisnotkunarákvæði verðbréfaviðskiptalaga um þennan markað til jafns við Aðalmarkaðinn, en sú er ekki raunin á svipuðum mörkuðum í flestum öðrum Evrópulöndum. Auknar heimildir lífeyrissjóða til fjárfestinga á mörkuðum á borð við First North yrði án nokkurs vafa mikil lyftistöng fyrir lítil og meðalstór íslensk fyrirtæki. Aukin þátttaka lífeyrissjóðanna myndi jafnframt laða aðra fjárfesta að markaðnum. Þannig yrði First North betur í stakk búinn til að styðja við vöxt íslensks atvinnulífs og bætt lífskjör. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson skrifar Skoðun Hippókratesareiðurinn þarf að verða að veruleika Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Raforkan er auðlind þjóðarinnar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson skrifar Skoðun Biskupskjör: Stuðningsyfirlýsing Hákon Leifsson,Sigrid Rolof skrifar Skoðun Kennslustund í „selfies“ Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Á glæsilegu Smáþingi sem haldið var þann 10. október var fjallað um málefni lítilla og meðalstórra fyrirtækja frá ýmsum sjónarhornum. Smáþingið og fréttir í aðdraganda þess hefur vafalítið sannfært flesta um nauðsyn aðgerða til að skapa þessum fyrirtækjum eðlilegt starfsumhverfi. Mikið liggur við, enda gætu þau orðið drifkraftur hagvaxtar á næstu árum ef vel tekst til. Ekki er rætt um neina eina töfralausn, heldur þarf samstillt átak á mörgum sviðum. Í könnun sem gerð var fyrir Smáþing var reynt að leggja mat á þá þætti sem helst standa í vegi fyrir vexti lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Að mati þeirra sjálfra eru hár fjármagnskostnaður og skortur á fjármagni meðal helstu hindrana. Við í Kauphöllinni höfum mikið brotið heilann um það hvernig hlutabréfa- og skuldabréfamarkaður gætu nýst þessum fyrirtækjum betur en nú er og þannig ráðist að rót þessa vanda. Nú er það svo að Kauphöllin starfrækir markað sem einkum er sniðinn að litlum og meðalstórum fyrirtækjum. Markaðurinn nefnist First North og er starfræktur til hliðar við Aðalmarkað Kauphallarinnar. Systurkauphallir Kauphallarinnar á Norðurlöndum reka sambærilega markaði og hefur First North markaðurinn í Svíþjóð blómstrað. Það sem af er ári hafa tólf fyrirtæki skráð sig á þann markað, mun fleiri en á Aðalmarkað. Markaðurinn telur um 107 fyrirtæki. Athuganir NASDAQ OMX í Stokkhólmi sýna að fyrirtæki á First North vaxa mun hraðar en almennt gengur og gerist. Fyrirtæki hafa nýtt markaðinn vel til að afla fjármagns til uppbyggingar sem einnig hefur skilað sér svo um munar þegar kemur að atvinnusköpun, en athuganir sýna að starfsmönnum þessara fyrirtækja hefur að jafnaði fjölgað um 36,5% á ári eftir að þau hafa komið inn á markaðinn. Önnur fyrirtæki hafa eflt sig að sama skapi um 1,5% á samanburðartímabilinu. Þessi vöxtur birtist einnig í því að á síðustu árum hafa um 30 fyrirtæki fært sig af sænska First North markaðnum yfir á Aðalmarkaðinn. Markaðurinn er því efnahagslega mikilvægur þegar kemur að atvinnusköpun, nýtist sem uppspretta fjár fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki og er stökkpallur til frekari landvinninga.Betur má ef duga skal Íslenski First North markaðurinn er nánast eins og sá sænski að uppbyggingu. Af hverju hafa lítil og meðalstór íslensk fyrirtæki þá ekki nýtt sér þennan markað sem fjármögnunarkost í neinum mæli? Margt kemur til. Ein ástæða er vafalaust sú að íslensk fyrirtæki eru lítt meðvituð um þennan kost. Í BS ritgerð Þuríðar Guðmundsdóttur við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands kemur fram að innan við þriðjungi stærstu fyrirtækja landsins er kunnugt um þennan markað. Leiða má líkur að því að hlutfallið sé lægra meðal smærri fyrirtækja. Kauphöllin hefur undanfarið ár átt samtal við fjöldamörg fyrirtæki og ráðgjafa um First North markaðinn en betur má ef duga skal. Þá virðist okkur einnig að margir álíti lítil og meðalstór fyrirtæki einfaldlega of lítil til að eiga erindi á markað. Vissulega er það svo að ekki eiga öll fyrirtæki heima á markaði. Það er aftur á móti deginum ljósara að fjöldamörg íslensk fyrirtæki gætu nýtt sér verðbréfamarkað til vaxtar. Til að mynda er dæmigert fyrirtæki sem skráð er á First North markaðinn í Svíþjóð með 400-500 milljónir króna í árstekjur og innan við 20 starfsmenn. Í Svíþjóð hafa einnig ákveðin fjármála- og ráðgjafafyrirtæki sérhæft sig í aðstoð við fyrirtæki sem koma inn á First North markaðinn. Uppbygging á þessum markaði krefst þess að slíkir aðilar séu fyrir hendi í nægum mæli. Vísbendingar eru um að áhugi sé að aukast hérlendis á að þjóna þessum markaði og nú þegar hafa níu aðilar verið samþykktir af Kauphöllinni til að sinna starfi ráðgjafa á íslenska First North markaðnum. Sá þáttur sem nánast allir virðast vera sammála um að standi íslenska First North markaðnum hve mest fyrir þrifum er að lögum samkvæmt telst fjárfesting í fyrirtækjum á First North óskráð eign í bókum lífeyrissjóðanna. Þetta er afar óheppilegt og setur lífeyrissjóðum skorður varðandi fjárfestingar í þessum fyrirtækjum. Lífeyrissjóðirnir eru gríðarlega mikilvægir fjárfestar á verðbréfamarkaði. Eignarhlutdeild þeirra í skráðum fyrirtækjum er um þriðjungur og hærri ef óbeint eignarhald er talið með. Þessi flokkun í bókum lífeyrissjóða er órökrétt þar sem fjárfestar njóta í meginatriðum sömu verndar á First North og á Aðalmarkaði. Til að mynda gilda bæði innherja- og markaðsmisnotkunarákvæði verðbréfaviðskiptalaga um þennan markað til jafns við Aðalmarkaðinn, en sú er ekki raunin á svipuðum mörkuðum í flestum öðrum Evrópulöndum. Auknar heimildir lífeyrissjóða til fjárfestinga á mörkuðum á borð við First North yrði án nokkurs vafa mikil lyftistöng fyrir lítil og meðalstór íslensk fyrirtæki. Aukin þátttaka lífeyrissjóðanna myndi jafnframt laða aðra fjárfesta að markaðnum. Þannig yrði First North betur í stakk búinn til að styðja við vöxt íslensks atvinnulífs og bætt lífskjör.
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun