Það vantar ekki stefnu - það vantar vilja 4. júní 2011 06:00 Af opinberri umræðu í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um unga rítalínfíkla og læknadóp mætti ætla að algjört stefnuleysi ríkti á Íslandi í málum ungra fíkniefnaneytenda. Sú er ekki raunin. Þvert á móti er hér rekin skýr og skilvirk stefna í meðferðarmálum ungra fíkla á vegum SÁÁ og þessi stefna hefur skilað árangri sem er bæði sýnilegur og góður. Þegar unglingadeild SÁÁ var opnuð um síðustu aldamót var biðlistum ungra fíkla eftir vímuefnameðferð eytt. Ungt fólk nýtur nú alltaf forgangs að meðferð. Allir sem vilja hjálp fá hana. Árangurinn af þessu hefur orðið sá að um aldamótin komu árlega rétt tæplega 300 einstaklingar 19 ára og yngri á Vog en þeir eru nú rétt rúmlega 200. Um aldamótin voru þessi ungmenni innrituð samtals um 450 sinnum. Innritanir þessa hóps eru í dag um 300. Um aldamótin komu tæplega 200 einstaklingar 19 ára og yngri í fyrsta skipti á Vog en ungir fíklar sem koma í fyrsta skipti í dag eru um 130. Allar eru þessar tölur á réttri leið; niðurleið. Ef horft er sérstaklega til ungra sprautufíkla þá höfðu um aldamótin um 65 sjúklingar 19 ára eða yngri, sem lögðust inn á Vog í fyrsta skipti, sprautað sig í æð. Í dag er þessi tala komin niður í 25. Þessi þróun er ekki tilviljun. Hún er afleiðing af bættu aðgengi ungmenna að meðferð. Hún er afrakstur af unglingameðferð SÁÁ. Meðferð gengur best í blönduðum hópiUnglingameðferð SÁÁ er rekin á sjúkrahúsinu Vogi. Í umræðunni í kjölfar umfjöllunar Kastljóss hefur mátt greina enduróm af gagnrýni á þá ráðstöfun; að ungir krakkar geti spillst af samvistum við eldra fólk í meðferð. Þessi tilhögun er hins vegar hvorki tilviljun né tilkomin vegna rekstrarlegrar hagræðingar. Hún er hluti af meðferðarstefnunni. Það er trú starfsmanna SÁÁ að meðferð ungmenna skili betri árangri þegar ungmennin blandast hópi fólks af ólíkum aldri og með mismunandi bakgrunn. Það ber vott um fordóma að sjá fyrir sér sjúklingahóp Vogs sem harðsvíraða glæpamenn eða illmenni. Sjúklingahópurinn samanstendur af allskyns fólki; meðal annars mæðrum og feðrum, öfum og ömmum; og bakgrunnur þessa fólks er um flest líkur þverskurði samfélagsins. Það er mat þeirra sem stýra unglingameðferð SÁÁ að meðferð í einslitum hópi ungmenna á sama aldri skili lakari árangri. Slíkir hópar geta verið veikur stuðningur fyrir krakka sem eru illa farnir af einelti og átökum í sínum jafnaldrahópi. Það er af þessum ástæðum sem SÁÁ kaus að hafa unglingameðferð sína á Vogi. Unglingameðferð SÁÁ byggir á stuttum innlögnum og langvarandi göngudeildarmeðferð unglingsins í samvinnu við fjölskyldu hans. Markmiðið er að fjölskyldan taki fullan þátt í meðferðinni. Eftir áratugarstarf hefur skapast mikil reynsla af þessu starfi og mikil hæfni meðal starfsfólksins. Sú uppbygging er ekki þrotlaus vinna og puð heldur gleðileg afleiðing af bata sjúklinganna. Þótt ég hafi tilgreint tölur til að sýna árangurinn af starfi unglingadeildarinnar þá eru að baki þeim einstaklingar sem hafa aftur fundið fótfestu og náð að blómstra í sínu lífi. Enginn sprautufaraldur í grunnskólumEn því miður á það ekki við um alla. Ótímabær dauðsföll ungra fíkla eru mörg – alltof mörg. Sumir ná sér heldur ekki á strik, nema þá í stuttan tíma, og falla aftur og aftur niður í sama farið. Þunginn af vinnu SÁÁ vegna sprautufíknar er ekki vegna mjög ungra fíkla heldur fíkla sem eru að nálgast miðjan aldur og eru illa farnir bæði líkamlega og andlega. Með því að sinna þessu fólki vel – nú síðast með þróun viðhaldsmeðferðar amfetamín- og rítalínfíkla í samvinnu við NIDA, fíkniefnarannsóknarstofnunar Bandaríkjanna – er ekki aðeins mögulegt að hjálpa þessu fólki til betra lífs heldur dregur úr neikvæðum félagslegum áhrifum þess í samfélaginu – þar með talin áhrif á unga fíkla. Flestir sem eru í unglingameðferð hjá SÁÁ eru komnir undir tvítugt. Aldurshóparnir 17-19 ára eru fjölmennastir. Það koma 16 ára krakkar til meðferðar og jafnvel 15 ára en það er fátítt. Yngsta fólkið sem hefur komið til meðferðar á Vogi hefur verið 14 ára. Miðað við umræðuna að undanförnu kann þetta að koma einhverjum á óvart. Á það ber hins vegar að líta að það er ákaflega fátítt að krakkar undir 16 ára aldri hafi þróað með sér áfengis- eða vímuefnasjúkdóm. Og það er ekki alltaf gefið að þótt krakkar á grunnskólaaldri neyti vímuefna að þeir hafi þróað með sér fíknisjúkdóm. Fíkniefnaneysla getur á þessum árum verið hluti af og afleiðing hegðunarvandræða frekar en orsök vandans. Af þessum sökum hefur SÁÁ litið svo á að það sé Barnaverndarstofu að þjónusta þennan hóp. SÁÁ er hins vegar tilbúið að taka við öllum þeim krökkum sem skilgreind eru sem áfengis- eða vímuefnasjúklingar og vinna með og miðla til Barnaverndarstofu með öllum hætti reynslu og þekkingu samtakanna á sjúkdóminum og meðferð við honum. En þótt þarna megi benda á óleystan vanda þá er það ekki svo að við þurfum að bregðast við sprautufaraldri meðal grunnskólabarna. Það væri hryggilegt ef umræða undanfarinna daga leiddi til þess að hér risi upp krafa um einhvers konar unglingafangelsi þar sem börn yrðu sett í nauðarvistun mánuðum og árum saman. Þótt einhver kunni að telja það eðlileg viðbrögð, að fjarlægja vandann úr samfélaginu, þá hverfur vandinn ekki við það og eins eru jafnharkalegt ofbeldi og langtíma frelsissvipting óafsakanlegt gagnvart þeim börnum sem í hlut eiga. Forvarnir til þeirra sem eru í mestri hættuSÁÁ hefur óskað eftir stuðningi stjórnvalda til að reka markvissar forvarnir en ekki uppskorið þá fjármuni sem samtökin hafa vænst. Forvarnir gegn öllum sjúkdómum eiga fyrst og fremst að beinast að þeim sem eru í mestri hættu. Og það er ljóst af rannsóknum á gagnagrunni SÁÁ að sá hópur barna sem er í mestri hættu að þróa með sér áfengis- og vímuefnafíkn eru börn alkóhólista. SÁÁ hefur þegar hafið starf við að nálgast þennan áhættuhóp áður en hann hefur neyslu og vinna með honum og fjölskyldum hans að því að auka vitund barnanna um áhættuna og kenna þeim að bregðast við henni. SÁÁ hefur líka óskað eftir opinberum stuðningi við eflingu foreldrahæfni áfengis- og vímuefnasjúklinga. Í flugvélum er okkur kennt að setja súrefnisgrímuna fyrst á okkur sjálf og áður en við hjálpum börnunum. Það sama á við um aðgerðir vegna vímuefnaneyslu. Það er því ómissandi þáttur í forvörnum gagnvart börnum að tryggja foreldrakynslóðinni greiðan og hindrunarlausan aðgang að meðferð. Með því að tryggja foreldrum meðferð stóraukum við lífsgæði barnanna og drögum úr áhættu á að þau þurfi að ganga í gegnum sömu þrautagöngu og foreldrarnir. Unglingameðferð liður í heildrænni stefnuÞetta er stefna SÁÁ gagnvart áfengis- og vímuefnavanda ungmenna og barna. Hún liggur í verkum samtakanna og starfi. Þrátt fyrir fjársvelti reka samtökin unglingameðferð sem skilar árangri. Þau halda úti markvissum forvörnum og gætu stóreflt þær ef til þess fengist meiri stuðningur. Samtökin hafa byggt upp viðhaldsmeðferð eldri sprautufíkla sem hefur dempandi áhrif á vöxt samfélags sprautufíkla. Og samtökin hafa reynt að verja þá meðferð sem foreldrakynslóðin þarf – þrátt fyrir margendurtekinn niðurskurð undanfarinna ára. Sá niðurskurður hefur gengið svo nærri starfsemi SÁÁ að ef hann gengur ekki til baka við næstu fjárlagagerð er hætt við að einhverjar stoðir þessarar árangursríku stefnu bresti. Og ef það gerist er raunveruleg hætta á að allt þetta viðkvæma starf falli saman. Það var þetta sem fráfarandi formaður SÁÁ, Þórarinn Tyrfingsson, átti við þegar hann sagði hættu á að við værum að færast þrjátíu ár aftur í tímann í meðferð áfengis- og vímuefnasjúklinga á Íslandi. Glundroðinn er hjá yfirvöldumEn á þá almenn tilfinning fyrir glundroða í þessum málaflokki enga stoð í raunveruleikanum? Jú, því miður, þá er þessi tilfinning að sumu byggð á réttu mati. Það er auðvitað ekkert annað en glundroði að á sama tíma og SÁÁ og öðrum sem fást við meðferð vímuefnasjúklinga er gert að sæta harkalegum niðurskurði skuli hvolfast yfir fíkniefnamarkaðinn vímuefni ávísuð af læknum og niðurgreidd af skattborgurum. Heildarkostnaður ríkisins af niðurgreiðslum á rítalíni er nálægt 550 milljónum króna og hefur hækkað um 75-100 milljónir króna á ári mörg undanfarin ár. SÁÁ hefur margsinnis birt opinberlega viðvaranir vegna þessa rítalínsfaraldurs – því miður fyrir daufum eyrum. Það lýsir engu öðru en stjórnleysi að stjórnvöld hafi ekki brugðist við fyrr en málið kemur til umfjöllunar í fréttum Ríkisútvarpsins. Á umliðnum árum hefur það einnig gerst að með fjárveitingum hefur ríkisvaldið hleypt af stokkunum eða styrkt starfsemi sem ætlað er að sinna heilbrigðisþjónustu gagnvart áfengis- og vímuefnasjúklingum, sem stenst engar kröfur. Lítil og veik félög og illa grundaðir einstaklingar hafa fengið fjármagn til rekstrar þrátt fyrir að hafa engan þrótt til að veita boðlega þjónustu eða halda henni úti. Það þarf sterkan faglegan grunn, vísindalegar undirstöður og sterka fjárhagslega innviði til að veita góða heilbrigðisþjónustu til langs tíma. Litlar og veikar einingar koðna undan þessari ábyrgð og skiptir þá engu hversu vel meinandi fólk er í upphafi. Það er því ábyrgðarhlutur af stjórnvöldum að setja svona starfsemi á flot; starfsemi sem getur ekki endað öðruvísi en illa. Það þarf að fylgja stefnunni – ekki endurskoða hanaMálflutningi SÁÁ er oft tekið eins og hann sé hagsmunagæsla og að SÁÁ sé hagsmunaaðili. En SÁÁ eru ekki hagsmunasamtök. Þau eru ekki að reyna að ná til sín neinum gæðum, neinum kvóta, lífeyri eða framfærslu. Þvert á móti berjast SÁÁ fyrir því að sjúklingarnir komi undir sig fótunum, þiggi minna af ríkinu og borgi hærri skatta. Greiningu SÁÁ á vandanum og tillögur til úrbóta ber því að skoða sem það sem þær eru; mat og tillögur byggðar á bestu undirstöðunum og mestu reynslunni. Í stjórnmálalegu umróti er gott til þess að hugsa að stjórnvöld þurfa ekki endurskoða stefnu í áfengis- og vímuefnameðferð. Stjórnvöld ættu því að láta af tilraunastarfsemi og leggja lið þeim sem hafa sýnt að þeir geti rekið hér trausta stefnu í áfengis- og vímuefnamálum á umliðnum þremur áratugum. Í áfengis- og vímuefnamálum vantar ekki stefnu – það vantar vilja til að fylgja henni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Mest lesið Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Af opinberri umræðu í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um unga rítalínfíkla og læknadóp mætti ætla að algjört stefnuleysi ríkti á Íslandi í málum ungra fíkniefnaneytenda. Sú er ekki raunin. Þvert á móti er hér rekin skýr og skilvirk stefna í meðferðarmálum ungra fíkla á vegum SÁÁ og þessi stefna hefur skilað árangri sem er bæði sýnilegur og góður. Þegar unglingadeild SÁÁ var opnuð um síðustu aldamót var biðlistum ungra fíkla eftir vímuefnameðferð eytt. Ungt fólk nýtur nú alltaf forgangs að meðferð. Allir sem vilja hjálp fá hana. Árangurinn af þessu hefur orðið sá að um aldamótin komu árlega rétt tæplega 300 einstaklingar 19 ára og yngri á Vog en þeir eru nú rétt rúmlega 200. Um aldamótin voru þessi ungmenni innrituð samtals um 450 sinnum. Innritanir þessa hóps eru í dag um 300. Um aldamótin komu tæplega 200 einstaklingar 19 ára og yngri í fyrsta skipti á Vog en ungir fíklar sem koma í fyrsta skipti í dag eru um 130. Allar eru þessar tölur á réttri leið; niðurleið. Ef horft er sérstaklega til ungra sprautufíkla þá höfðu um aldamótin um 65 sjúklingar 19 ára eða yngri, sem lögðust inn á Vog í fyrsta skipti, sprautað sig í æð. Í dag er þessi tala komin niður í 25. Þessi þróun er ekki tilviljun. Hún er afleiðing af bættu aðgengi ungmenna að meðferð. Hún er afrakstur af unglingameðferð SÁÁ. Meðferð gengur best í blönduðum hópiUnglingameðferð SÁÁ er rekin á sjúkrahúsinu Vogi. Í umræðunni í kjölfar umfjöllunar Kastljóss hefur mátt greina enduróm af gagnrýni á þá ráðstöfun; að ungir krakkar geti spillst af samvistum við eldra fólk í meðferð. Þessi tilhögun er hins vegar hvorki tilviljun né tilkomin vegna rekstrarlegrar hagræðingar. Hún er hluti af meðferðarstefnunni. Það er trú starfsmanna SÁÁ að meðferð ungmenna skili betri árangri þegar ungmennin blandast hópi fólks af ólíkum aldri og með mismunandi bakgrunn. Það ber vott um fordóma að sjá fyrir sér sjúklingahóp Vogs sem harðsvíraða glæpamenn eða illmenni. Sjúklingahópurinn samanstendur af allskyns fólki; meðal annars mæðrum og feðrum, öfum og ömmum; og bakgrunnur þessa fólks er um flest líkur þverskurði samfélagsins. Það er mat þeirra sem stýra unglingameðferð SÁÁ að meðferð í einslitum hópi ungmenna á sama aldri skili lakari árangri. Slíkir hópar geta verið veikur stuðningur fyrir krakka sem eru illa farnir af einelti og átökum í sínum jafnaldrahópi. Það er af þessum ástæðum sem SÁÁ kaus að hafa unglingameðferð sína á Vogi. Unglingameðferð SÁÁ byggir á stuttum innlögnum og langvarandi göngudeildarmeðferð unglingsins í samvinnu við fjölskyldu hans. Markmiðið er að fjölskyldan taki fullan þátt í meðferðinni. Eftir áratugarstarf hefur skapast mikil reynsla af þessu starfi og mikil hæfni meðal starfsfólksins. Sú uppbygging er ekki þrotlaus vinna og puð heldur gleðileg afleiðing af bata sjúklinganna. Þótt ég hafi tilgreint tölur til að sýna árangurinn af starfi unglingadeildarinnar þá eru að baki þeim einstaklingar sem hafa aftur fundið fótfestu og náð að blómstra í sínu lífi. Enginn sprautufaraldur í grunnskólumEn því miður á það ekki við um alla. Ótímabær dauðsföll ungra fíkla eru mörg – alltof mörg. Sumir ná sér heldur ekki á strik, nema þá í stuttan tíma, og falla aftur og aftur niður í sama farið. Þunginn af vinnu SÁÁ vegna sprautufíknar er ekki vegna mjög ungra fíkla heldur fíkla sem eru að nálgast miðjan aldur og eru illa farnir bæði líkamlega og andlega. Með því að sinna þessu fólki vel – nú síðast með þróun viðhaldsmeðferðar amfetamín- og rítalínfíkla í samvinnu við NIDA, fíkniefnarannsóknarstofnunar Bandaríkjanna – er ekki aðeins mögulegt að hjálpa þessu fólki til betra lífs heldur dregur úr neikvæðum félagslegum áhrifum þess í samfélaginu – þar með talin áhrif á unga fíkla. Flestir sem eru í unglingameðferð hjá SÁÁ eru komnir undir tvítugt. Aldurshóparnir 17-19 ára eru fjölmennastir. Það koma 16 ára krakkar til meðferðar og jafnvel 15 ára en það er fátítt. Yngsta fólkið sem hefur komið til meðferðar á Vogi hefur verið 14 ára. Miðað við umræðuna að undanförnu kann þetta að koma einhverjum á óvart. Á það ber hins vegar að líta að það er ákaflega fátítt að krakkar undir 16 ára aldri hafi þróað með sér áfengis- eða vímuefnasjúkdóm. Og það er ekki alltaf gefið að þótt krakkar á grunnskólaaldri neyti vímuefna að þeir hafi þróað með sér fíknisjúkdóm. Fíkniefnaneysla getur á þessum árum verið hluti af og afleiðing hegðunarvandræða frekar en orsök vandans. Af þessum sökum hefur SÁÁ litið svo á að það sé Barnaverndarstofu að þjónusta þennan hóp. SÁÁ er hins vegar tilbúið að taka við öllum þeim krökkum sem skilgreind eru sem áfengis- eða vímuefnasjúklingar og vinna með og miðla til Barnaverndarstofu með öllum hætti reynslu og þekkingu samtakanna á sjúkdóminum og meðferð við honum. En þótt þarna megi benda á óleystan vanda þá er það ekki svo að við þurfum að bregðast við sprautufaraldri meðal grunnskólabarna. Það væri hryggilegt ef umræða undanfarinna daga leiddi til þess að hér risi upp krafa um einhvers konar unglingafangelsi þar sem börn yrðu sett í nauðarvistun mánuðum og árum saman. Þótt einhver kunni að telja það eðlileg viðbrögð, að fjarlægja vandann úr samfélaginu, þá hverfur vandinn ekki við það og eins eru jafnharkalegt ofbeldi og langtíma frelsissvipting óafsakanlegt gagnvart þeim börnum sem í hlut eiga. Forvarnir til þeirra sem eru í mestri hættuSÁÁ hefur óskað eftir stuðningi stjórnvalda til að reka markvissar forvarnir en ekki uppskorið þá fjármuni sem samtökin hafa vænst. Forvarnir gegn öllum sjúkdómum eiga fyrst og fremst að beinast að þeim sem eru í mestri hættu. Og það er ljóst af rannsóknum á gagnagrunni SÁÁ að sá hópur barna sem er í mestri hættu að þróa með sér áfengis- og vímuefnafíkn eru börn alkóhólista. SÁÁ hefur þegar hafið starf við að nálgast þennan áhættuhóp áður en hann hefur neyslu og vinna með honum og fjölskyldum hans að því að auka vitund barnanna um áhættuna og kenna þeim að bregðast við henni. SÁÁ hefur líka óskað eftir opinberum stuðningi við eflingu foreldrahæfni áfengis- og vímuefnasjúklinga. Í flugvélum er okkur kennt að setja súrefnisgrímuna fyrst á okkur sjálf og áður en við hjálpum börnunum. Það sama á við um aðgerðir vegna vímuefnaneyslu. Það er því ómissandi þáttur í forvörnum gagnvart börnum að tryggja foreldrakynslóðinni greiðan og hindrunarlausan aðgang að meðferð. Með því að tryggja foreldrum meðferð stóraukum við lífsgæði barnanna og drögum úr áhættu á að þau þurfi að ganga í gegnum sömu þrautagöngu og foreldrarnir. Unglingameðferð liður í heildrænni stefnuÞetta er stefna SÁÁ gagnvart áfengis- og vímuefnavanda ungmenna og barna. Hún liggur í verkum samtakanna og starfi. Þrátt fyrir fjársvelti reka samtökin unglingameðferð sem skilar árangri. Þau halda úti markvissum forvörnum og gætu stóreflt þær ef til þess fengist meiri stuðningur. Samtökin hafa byggt upp viðhaldsmeðferð eldri sprautufíkla sem hefur dempandi áhrif á vöxt samfélags sprautufíkla. Og samtökin hafa reynt að verja þá meðferð sem foreldrakynslóðin þarf – þrátt fyrir margendurtekinn niðurskurð undanfarinna ára. Sá niðurskurður hefur gengið svo nærri starfsemi SÁÁ að ef hann gengur ekki til baka við næstu fjárlagagerð er hætt við að einhverjar stoðir þessarar árangursríku stefnu bresti. Og ef það gerist er raunveruleg hætta á að allt þetta viðkvæma starf falli saman. Það var þetta sem fráfarandi formaður SÁÁ, Þórarinn Tyrfingsson, átti við þegar hann sagði hættu á að við værum að færast þrjátíu ár aftur í tímann í meðferð áfengis- og vímuefnasjúklinga á Íslandi. Glundroðinn er hjá yfirvöldumEn á þá almenn tilfinning fyrir glundroða í þessum málaflokki enga stoð í raunveruleikanum? Jú, því miður, þá er þessi tilfinning að sumu byggð á réttu mati. Það er auðvitað ekkert annað en glundroði að á sama tíma og SÁÁ og öðrum sem fást við meðferð vímuefnasjúklinga er gert að sæta harkalegum niðurskurði skuli hvolfast yfir fíkniefnamarkaðinn vímuefni ávísuð af læknum og niðurgreidd af skattborgurum. Heildarkostnaður ríkisins af niðurgreiðslum á rítalíni er nálægt 550 milljónum króna og hefur hækkað um 75-100 milljónir króna á ári mörg undanfarin ár. SÁÁ hefur margsinnis birt opinberlega viðvaranir vegna þessa rítalínsfaraldurs – því miður fyrir daufum eyrum. Það lýsir engu öðru en stjórnleysi að stjórnvöld hafi ekki brugðist við fyrr en málið kemur til umfjöllunar í fréttum Ríkisútvarpsins. Á umliðnum árum hefur það einnig gerst að með fjárveitingum hefur ríkisvaldið hleypt af stokkunum eða styrkt starfsemi sem ætlað er að sinna heilbrigðisþjónustu gagnvart áfengis- og vímuefnasjúklingum, sem stenst engar kröfur. Lítil og veik félög og illa grundaðir einstaklingar hafa fengið fjármagn til rekstrar þrátt fyrir að hafa engan þrótt til að veita boðlega þjónustu eða halda henni úti. Það þarf sterkan faglegan grunn, vísindalegar undirstöður og sterka fjárhagslega innviði til að veita góða heilbrigðisþjónustu til langs tíma. Litlar og veikar einingar koðna undan þessari ábyrgð og skiptir þá engu hversu vel meinandi fólk er í upphafi. Það er því ábyrgðarhlutur af stjórnvöldum að setja svona starfsemi á flot; starfsemi sem getur ekki endað öðruvísi en illa. Það þarf að fylgja stefnunni – ekki endurskoða hanaMálflutningi SÁÁ er oft tekið eins og hann sé hagsmunagæsla og að SÁÁ sé hagsmunaaðili. En SÁÁ eru ekki hagsmunasamtök. Þau eru ekki að reyna að ná til sín neinum gæðum, neinum kvóta, lífeyri eða framfærslu. Þvert á móti berjast SÁÁ fyrir því að sjúklingarnir komi undir sig fótunum, þiggi minna af ríkinu og borgi hærri skatta. Greiningu SÁÁ á vandanum og tillögur til úrbóta ber því að skoða sem það sem þær eru; mat og tillögur byggðar á bestu undirstöðunum og mestu reynslunni. Í stjórnmálalegu umróti er gott til þess að hugsa að stjórnvöld þurfa ekki endurskoða stefnu í áfengis- og vímuefnameðferð. Stjórnvöld ættu því að láta af tilraunastarfsemi og leggja lið þeim sem hafa sýnt að þeir geti rekið hér trausta stefnu í áfengis- og vímuefnamálum á umliðnum þremur áratugum. Í áfengis- og vímuefnamálum vantar ekki stefnu – það vantar vilja til að fylgja henni.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun