Ríkisstyrkir til rafbílakaupa enduðu í vasa þeirra tekjuhæstu Kjartan Kjartansson skrifar 9. apríl 2025 07:01 Fyrri ríkisstjórn ákvað að fella niður almennar ívilnanir til rafbílakaupa og tók þess í stað upp styrki sem sækja þarf um til Orkusjóðs. Breytingin tók gildi í fyrra. Vísir/Vilhelm Stærstur hluti ríkisstyrkja og ívilnana til rafbílakaupa hefur farið til tekjuhæsta hóps samfélagsins undanfarin ár. Dreifingin breyttist ekki eftir að beinir styrkir voru teknir upp í stað ívilnana í fyrra. Unnið er að endurskoðun á styrkjunum til þess að gera orkuskipti í samgöngum réttlátari. Hátt í helmingur þeirra 1,4 milljarða króna sem Orkusjóður veitti einstaklingum í styrki til rafbílakaupa rann til tveggja hæstu tekjutíundanna þegar miðað er við heildartekjur einstaklinga í fyrra. Þar af fóru hátt í 400 milljónir króna eða tæp 28 prósent af heildinni til tekjuhæsta hópsins. Þegar litið er til fjölskyldutekna runnu tæp sextíu prósent rafbílastyrkjanna til tveggja hæstu tekjutíundanna. Efnaðasti tekjuhópurinn fékk meira en þriðjung styrkjanna. Til samanburðar fengu sex tekjulægstu tíundirnar saman 12,7 prósent styrkjanna, að því er lesa má úr svörum umhverfis-, orku- og loftlagsráðuneytisins við fyrirspurn Vísis. Greiðslur úr Orkusjóði til einstaklinga eftir tekjutíund heildartekna árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Árið 2024 var fyrsta árið sem stjórnvöld studdu við orkuskipti í vegasamgöngum með beinum styrkjum frekar en með niðurfelling virðisaukaskatts á vistvæna bíla. Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, lét fara yfir hvernig stuðningur við rafbílakaup hefði dreifst eftir tekjum, búsetu og aldri eftir að hann tók við ráðuneytinu í vetur. Hann sagði í útvarpsviðtali í byrjun árs að hann teldi að of geyst hefði verið farið í að draga úr ívilnunum til rafbílakaupa. Breytt fyrirkomulag ríkisstuðningsins virðist lítil áhrif hafa haft á dreifingu hans á meðal tekjuhópa. Árið 2021 fóru um einn og hálfur milljarður af virðisaukaskattsívilnunum til hæstu tekjutíundarinnar, hátt í tvöfalt meira en til næsthæstu tíundarinnar, samkvæmt niðurstöðum athugunar fjármála- og efnahagsráðuneytisins og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins. Virðisaukaskattsívilnanir vegna kaupa á vistvænum bílum eftir tekjutíundum árið 2021.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Vinna er nú í gangi innan ráðuneytisins við að endurskoða hvernig styrkir eru veittir til rafbílakaupa. Í skriflegu svari við fyrirspurn Vísis kemur fram að í þeirri vinnu sé meðal annars horft til markmiða um réttlát umskipti. Til standi að kynna niðurstöður þeirrar vinnu bráðlega. Þrír fjórðu hlutar til höfuðborgarsvæðisins Almennt skiptust rafbílastyrkirnir eftir sveitarfélögum í hlutfalli við íbúafjölda þeirra. Þannig runnu um 36 prósent styrkjanna, alls um 490 milljónir króna, til Reykvíkinga en 35 prósent landsmanna búa í höfuðborginni. Rúmur milljarður af styrkjunum fóru til sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eða þrír fjórðu hlutar heildarinnar. Greiðslur úr Orkusjóði vegna rafbílakaupa eftir sveitarfélögum árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Einu sveitarfélögin utan suðvesturhornsins sem komust á lista yfir þau tíu sem fengu mestu styrkina voru Árborg (8. sæti) og Akureyri (9. sæti). Athygli vekur að Árborg fékk meiri styrki til rafbílakaupa þrátt fyrir að íbúar í Akureyrarbæ sé um átta þúsund fleiri. Langflestir þeirra sem fengu styrki úr Orkusjóði til þess að kaupa rafknúna bíla eru yfir miðjum aldri. Þeir eru að jafnaði á milli fimmtugs og sjötugs. Greiðslur úr Orkusjóði eftir aldri einstaklinga sem hljóta rafbílastyrki árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Hrun í rafbílasölu eftir niðurfellingu ívilnana Verulegur samdráttur varð í nýskráningum rafbíla í fyrra eftir að nýtt fyrirkomulag var tekið upp við að styrkja orkuskiptin. Samkvæmt tölum Bílgreinasambandsins var rétt um fjórðungur seldra bíla frá janúar til nóvember í fyrra rafbílar en rúm 44 prósent ef litið er fram hjá þeim bílum sem bílaleigur keyptu. Til samanburðar voru rafbílar 71,7 prósent seldra bíla til einstaklinga árið 2023. Aðeins sextán prósent þeirra bíla sem bílaleigurnar keyptu það ár voru rafbílar. Niðurfelling ívilnana var þó ekki eina ástæða þess að rafbílasala dróst saman í fyrra. Nýskráning fólksbíla almennt dróst saman um 42 prósent á milli ára og hefur hátt vaxtastig eflaust latt fólk til þess að fjárfesta í nýjum bílum. Vistvænir bílar Loftslagsmál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Stjórnsýsla Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Innlent Hleypur 110 kílómetra á dag til að setja heimsmet Lífið Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Innlent Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Innlent Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Innlent Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Innlent Fleiri fréttir Nýupptekið grænmeti á Flúðum í dag og opnar garðyrkjustöðvar Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Sjá meira
Hátt í helmingur þeirra 1,4 milljarða króna sem Orkusjóður veitti einstaklingum í styrki til rafbílakaupa rann til tveggja hæstu tekjutíundanna þegar miðað er við heildartekjur einstaklinga í fyrra. Þar af fóru hátt í 400 milljónir króna eða tæp 28 prósent af heildinni til tekjuhæsta hópsins. Þegar litið er til fjölskyldutekna runnu tæp sextíu prósent rafbílastyrkjanna til tveggja hæstu tekjutíundanna. Efnaðasti tekjuhópurinn fékk meira en þriðjung styrkjanna. Til samanburðar fengu sex tekjulægstu tíundirnar saman 12,7 prósent styrkjanna, að því er lesa má úr svörum umhverfis-, orku- og loftlagsráðuneytisins við fyrirspurn Vísis. Greiðslur úr Orkusjóði til einstaklinga eftir tekjutíund heildartekna árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Árið 2024 var fyrsta árið sem stjórnvöld studdu við orkuskipti í vegasamgöngum með beinum styrkjum frekar en með niðurfelling virðisaukaskatts á vistvæna bíla. Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, lét fara yfir hvernig stuðningur við rafbílakaup hefði dreifst eftir tekjum, búsetu og aldri eftir að hann tók við ráðuneytinu í vetur. Hann sagði í útvarpsviðtali í byrjun árs að hann teldi að of geyst hefði verið farið í að draga úr ívilnunum til rafbílakaupa. Breytt fyrirkomulag ríkisstuðningsins virðist lítil áhrif hafa haft á dreifingu hans á meðal tekjuhópa. Árið 2021 fóru um einn og hálfur milljarður af virðisaukaskattsívilnunum til hæstu tekjutíundarinnar, hátt í tvöfalt meira en til næsthæstu tíundarinnar, samkvæmt niðurstöðum athugunar fjármála- og efnahagsráðuneytisins og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins. Virðisaukaskattsívilnanir vegna kaupa á vistvænum bílum eftir tekjutíundum árið 2021.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Vinna er nú í gangi innan ráðuneytisins við að endurskoða hvernig styrkir eru veittir til rafbílakaupa. Í skriflegu svari við fyrirspurn Vísis kemur fram að í þeirri vinnu sé meðal annars horft til markmiða um réttlát umskipti. Til standi að kynna niðurstöður þeirrar vinnu bráðlega. Þrír fjórðu hlutar til höfuðborgarsvæðisins Almennt skiptust rafbílastyrkirnir eftir sveitarfélögum í hlutfalli við íbúafjölda þeirra. Þannig runnu um 36 prósent styrkjanna, alls um 490 milljónir króna, til Reykvíkinga en 35 prósent landsmanna búa í höfuðborginni. Rúmur milljarður af styrkjunum fóru til sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu eða þrír fjórðu hlutar heildarinnar. Greiðslur úr Orkusjóði vegna rafbílakaupa eftir sveitarfélögum árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Einu sveitarfélögin utan suðvesturhornsins sem komust á lista yfir þau tíu sem fengu mestu styrkina voru Árborg (8. sæti) og Akureyri (9. sæti). Athygli vekur að Árborg fékk meiri styrki til rafbílakaupa þrátt fyrir að íbúar í Akureyrarbæ sé um átta þúsund fleiri. Langflestir þeirra sem fengu styrki úr Orkusjóði til þess að kaupa rafknúna bíla eru yfir miðjum aldri. Þeir eru að jafnaði á milli fimmtugs og sjötugs. Greiðslur úr Orkusjóði eftir aldri einstaklinga sem hljóta rafbílastyrki árið 2024.Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið Hrun í rafbílasölu eftir niðurfellingu ívilnana Verulegur samdráttur varð í nýskráningum rafbíla í fyrra eftir að nýtt fyrirkomulag var tekið upp við að styrkja orkuskiptin. Samkvæmt tölum Bílgreinasambandsins var rétt um fjórðungur seldra bíla frá janúar til nóvember í fyrra rafbílar en rúm 44 prósent ef litið er fram hjá þeim bílum sem bílaleigur keyptu. Til samanburðar voru rafbílar 71,7 prósent seldra bíla til einstaklinga árið 2023. Aðeins sextán prósent þeirra bíla sem bílaleigurnar keyptu það ár voru rafbílar. Niðurfelling ívilnana var þó ekki eina ástæða þess að rafbílasala dróst saman í fyrra. Nýskráning fólksbíla almennt dróst saman um 42 prósent á milli ára og hefur hátt vaxtastig eflaust latt fólk til þess að fjárfesta í nýjum bílum.
Vistvænir bílar Loftslagsmál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Stjórnsýsla Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Innlent Hleypur 110 kílómetra á dag til að setja heimsmet Lífið Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Innlent Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Innlent Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Innlent Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Innlent Fleiri fréttir Nýupptekið grænmeti á Flúðum í dag og opnar garðyrkjustöðvar Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Sjá meira