Innviðaskuld. Tifandi tímasprengja? Eiður Ragnarsson skrifar 12. febrúar 2025 14:29 Samgöngumál eru mörgum okkar hugleikin. Mest ber á því í daglegri umræðu hvaða vegspotta á að laga fyrst, hvaða fjall á að grafa undir næst og hvar séu tækifæri til nýframkvæmda ýmiskonar. Heldur minna ber á umæðu um hvaða veg þarf að laga sem fyrir er og með hvaða hætti tryggt sé að það sem fyrir er í vegakerfinu geti sinnt sínu tilætlaða hlutverki við að tengja saman byggðir og flytja fólk og varning milli staða og landshluta. Það er jú vissulega eitthvað rætt en athyglin er mun meiri á nýframkvæmdir og allir vilja sína göng, sinn nýja veg og mögulega sína styttingu milli staða. Mér er það ljóst að uppbygging og nýframkvæmdir eru mikilvægar, ég ætla ekki að gera lítið úr því, en ef við beitum „heimilishagfræði“ við þessi mál, þá má spyrja sig, hvort að ráðist sé í það að skipta út eldhúsinnréttingu á meðan þakið lekur. Í nágrenni við mitt byggðarlag eru margir vegir sem teljast í sjálfu sér ágætir en eru komnir til ára sinna. Lítið hefur verið um nýframkvæmdir undanfarna áratugi, en mestu uppbyggingarár vega á svæðinu í kringum Djúpavog og á austurlandi voru sennilega frá um 1985 til 2000. Á þessu 15 ára tímabili má segja að vegirnir hafi færst frá því að vera gamlir moldarlóðar upp í það að vera uppbygðir með slitlagi. Sumstaðar var þó ekki verið að kosta of miklu til og eldri vegir með sínum hlykkjum og vanköntum öðrum nýttir undir hina „nýju og nútímalegu“ vegi sem komu í stað þeirra eldri. En að titli þessa pistils og hugrenningum um viðhald. Innviðaskuld í vegamálum er hér umtalsverð. Hvergi á landinu eru fleiri einbreiðar brýr svo dæmi sé tekið og sumar þeirra í því ástandi að takmarka þarf heildarþunga þess sem yfir þær fer. Slitlag er í mjög misjöfnu ástandi og að hluta til er það vegna þess að burður vegana er ekki nægur, þeir voru lagðir fyrir um 40 árum eftir öðru viðmiði en þyrfti fyrir þá umferð sem um þá fer í dag. Nýverið varð rof í þjóðveginum um norðanverðan Berufjörð, ræsi sem lagt var undir vegin gaf sig vegna tæringar og aldurs og mildi var að ekki yrðu alverleg slys á vegfarendum sem lentu ofaní þessu rofi. Um 9 klukkustundir tók að gera vegin nothæfan á ný með bráðabirgðarlagfæringu og rúlega tvo heila vinnudaga tók að skipta um ræsi á viðkomandi stað með allri þeirri vinnu sem því fylgir. Fyrir nokkrum árum kom upp svipað atvik við sunnanverðan Berufjörð. Ræsi gaf sig með þeim afleiðingum að hola myndaðist í vegin, hola sem var næganlega stór til að gleypa fólksbíl. Mikil mildi var að engin vegfarandi lennti í þeirri holu og með snarræði tókst að loka henni til bráðabigða og síðar var ónýtu ræsi skift út fyrir nýtt. Þetta eru tímasprengjurnar sem við keyrum á. Ræsi kominn á aldur, eru léleg vegna tæringar og bíða þess að gleypa mögulega þá vegfarendur sem um vegin fara. Af þesu er mikil slysahætta og gætu þessi slys hæglega verið mjög alvarleg. Þessi staða á eldri köflum hringvegarins er óásættanleg, því yfirleitt sjást ekki vegsummerki um slíkt fyrr en það er orðið of seint, hin allmenni vegfarandi sér ekki hvort að vegurinn er þess megnugur að bera þá umferð sem yfir ræsin fer, þetta er leyndur galli. Flestar yfirborðsskemmdir á vegi eru vegfarendum sjáanleg, skemmdir í klæðningu, úrrennsli vegna vatnavaxta og fleira í þeim dúr er oftast vel sýnilegt, það eru ónýt vegræsi hins vegar ekki. Kanski finnst einhverjum raus um ræsi vera lítilfjörlegt, en það vill enginn lenda í því að keyra yfir slíkt mannvirki sem er að hruni komið, því þarf strax að ráðast í yfirferð og endurnýjun á þessum parti vegakerfisins sem er okkur lítið sýnilegur dags daglega og fara þarf í stórátak á eldri köflum þjóðvegarins til að fjarægja þessa ógn sem hangir yfir vegfarendum. Höfundur er stórnotandi íslenska vegakerfisins og íbúi á Djúpavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vegagerð Samgöngur Mest lesið Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks skrifar Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Samfélag sem stendur saman Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Er biðin á enda? Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir skrifar Sjá meira
Samgöngumál eru mörgum okkar hugleikin. Mest ber á því í daglegri umræðu hvaða vegspotta á að laga fyrst, hvaða fjall á að grafa undir næst og hvar séu tækifæri til nýframkvæmda ýmiskonar. Heldur minna ber á umæðu um hvaða veg þarf að laga sem fyrir er og með hvaða hætti tryggt sé að það sem fyrir er í vegakerfinu geti sinnt sínu tilætlaða hlutverki við að tengja saman byggðir og flytja fólk og varning milli staða og landshluta. Það er jú vissulega eitthvað rætt en athyglin er mun meiri á nýframkvæmdir og allir vilja sína göng, sinn nýja veg og mögulega sína styttingu milli staða. Mér er það ljóst að uppbygging og nýframkvæmdir eru mikilvægar, ég ætla ekki að gera lítið úr því, en ef við beitum „heimilishagfræði“ við þessi mál, þá má spyrja sig, hvort að ráðist sé í það að skipta út eldhúsinnréttingu á meðan þakið lekur. Í nágrenni við mitt byggðarlag eru margir vegir sem teljast í sjálfu sér ágætir en eru komnir til ára sinna. Lítið hefur verið um nýframkvæmdir undanfarna áratugi, en mestu uppbyggingarár vega á svæðinu í kringum Djúpavog og á austurlandi voru sennilega frá um 1985 til 2000. Á þessu 15 ára tímabili má segja að vegirnir hafi færst frá því að vera gamlir moldarlóðar upp í það að vera uppbygðir með slitlagi. Sumstaðar var þó ekki verið að kosta of miklu til og eldri vegir með sínum hlykkjum og vanköntum öðrum nýttir undir hina „nýju og nútímalegu“ vegi sem komu í stað þeirra eldri. En að titli þessa pistils og hugrenningum um viðhald. Innviðaskuld í vegamálum er hér umtalsverð. Hvergi á landinu eru fleiri einbreiðar brýr svo dæmi sé tekið og sumar þeirra í því ástandi að takmarka þarf heildarþunga þess sem yfir þær fer. Slitlag er í mjög misjöfnu ástandi og að hluta til er það vegna þess að burður vegana er ekki nægur, þeir voru lagðir fyrir um 40 árum eftir öðru viðmiði en þyrfti fyrir þá umferð sem um þá fer í dag. Nýverið varð rof í þjóðveginum um norðanverðan Berufjörð, ræsi sem lagt var undir vegin gaf sig vegna tæringar og aldurs og mildi var að ekki yrðu alverleg slys á vegfarendum sem lentu ofaní þessu rofi. Um 9 klukkustundir tók að gera vegin nothæfan á ný með bráðabirgðarlagfæringu og rúlega tvo heila vinnudaga tók að skipta um ræsi á viðkomandi stað með allri þeirri vinnu sem því fylgir. Fyrir nokkrum árum kom upp svipað atvik við sunnanverðan Berufjörð. Ræsi gaf sig með þeim afleiðingum að hola myndaðist í vegin, hola sem var næganlega stór til að gleypa fólksbíl. Mikil mildi var að engin vegfarandi lennti í þeirri holu og með snarræði tókst að loka henni til bráðabigða og síðar var ónýtu ræsi skift út fyrir nýtt. Þetta eru tímasprengjurnar sem við keyrum á. Ræsi kominn á aldur, eru léleg vegna tæringar og bíða þess að gleypa mögulega þá vegfarendur sem um vegin fara. Af þesu er mikil slysahætta og gætu þessi slys hæglega verið mjög alvarleg. Þessi staða á eldri köflum hringvegarins er óásættanleg, því yfirleitt sjást ekki vegsummerki um slíkt fyrr en það er orðið of seint, hin allmenni vegfarandi sér ekki hvort að vegurinn er þess megnugur að bera þá umferð sem yfir ræsin fer, þetta er leyndur galli. Flestar yfirborðsskemmdir á vegi eru vegfarendum sjáanleg, skemmdir í klæðningu, úrrennsli vegna vatnavaxta og fleira í þeim dúr er oftast vel sýnilegt, það eru ónýt vegræsi hins vegar ekki. Kanski finnst einhverjum raus um ræsi vera lítilfjörlegt, en það vill enginn lenda í því að keyra yfir slíkt mannvirki sem er að hruni komið, því þarf strax að ráðast í yfirferð og endurnýjun á þessum parti vegakerfisins sem er okkur lítið sýnilegur dags daglega og fara þarf í stórátak á eldri köflum þjóðvegarins til að fjarægja þessa ógn sem hangir yfir vegfarendum. Höfundur er stórnotandi íslenska vegakerfisins og íbúi á Djúpavogi.
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson Skoðun