Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar 4. október 2024 15:01 Það er kominn tími til að við spyrjum okkur: Er íslenskt samfélag að þjóna hagsmunum fólksins í landinu, eða er kerfið orðið gegnsýrt af hagsmunum fjármála- og stjórnmálaafla? Fjármálakerfið, stjórnmálin og orkumálin virðast allt of oft vinna gegn okkur – almenningi – og við verðum að vakna til vitundar Fjármálakerfið: Fyrir hvern er það raunverulega að vinna? Það sést glöggt á því vaxtaokri sem hefur fengið að þrífast á Íslandi undanfarin ár. Bankarnir hagnast um þúsundir milljóna á ári á kostnað almennings, og fólk stendur frammi fyrir því að sjá stóran hluta launa sinna hverfa í ofurvexti. Það er eins og fjármálakerfinu sé stillt upp þannig að allt venjulegt fólk í landinu sé í stöðugum skuldafjötrum á meðan bankarnir og fjármálafyrirtækin blómstra sem aldrei fyrr. Hvernig má það vera í landi eins og Íslandi, þar sem auðlindir eru í ríkum mæli, eru vextir svo háir að fólk á erfitt með að halda í við húsnæðislánin sín? Hagsmunir bankanna eru alltaf settir ofar hagsmunum almennings. Lífeyrissjóðirnir: fyrir hverja eru þeir að vinna? Lífeyrissjóðirnir, sem eiga að vera okkar fjárhagslega öryggisnet, eru í raun peningauppspretta þar sem valdamiklir aðilar hagnast á fjárfestingum lífeyrissjóðanna. Við borgum þangað ríflegan hluta af launum okkar, en þegar á reynir virðast lífeyrishagsmunir okkar víkja fyrir hagsmunum fjármagnseigenda. Hver græðir? Það er spurning sem við þurfum að svara af fullri alvöru. Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR og baráttumaður gegn spillingu í fjármálakerfinu, hefur ítrekað bent á hvernig þetta kerfi er ekki hannað til að þjóna almenningi. Í staðinn virðist það þjóna þeim sem eru efst í valdastiganum. Á málþingi sem verður haldið þann 10. október kl. 18:00 á Reykjavík Natura, mun Ragnar ræða þessi mál frekar og varpa ljósi á það hvernig fjármálakerfið hefur brugðist fólkinu sem það á að vernda. Stjórnmál: Hverra hagsmuna er verið að gæta? Það eru ekki lengur hagsmunir almennra borgara sem ráða ferðinni.Stjórnmálamenn virðast æ oftar beygja sig undir þrýsting fjármálaafla og stórfyrirtækja. Hvers vegna er það svo erfitt að tryggja réttindi almennings í samfélagi sem á að byggja á lýðræði? Við höfum séð á heimsvísu hvernig alþjóðleg fyrirtæki og stofnanir hafa áhrif á stefnu stjórnvalda, og því miður virðist Ísland ekki vera undanskilið. Dr. Astrid Stuckelberger, sem hefur afhjúpað spillingu innan Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO), hefur varpað ljósi á hvernig alþjóðastofnanir hafa látið fjármálahagsmuni trufla vinnu sína. Spurningin er: Erum við að sjá svipaða þróun á Íslandi? Vindorka: Græn lausn eða fjárhagslegt tækifæri? Græn orka, og þá sérstaklega vindorka, hefur verið kynnt sem lausn við loftslagsvandanum. En reynslan frá Noregi sýnir að á meðan fjárfestar hagnast á vindorkuverum, er það náttúran og samfélagið sem sitja uppi með neikvæð áhrifin. Sveinulf Vågene hefur rannsakað vindorkuver í Noregi og varað við því hvernig fjárhagslegir hagsmunir eru látnir ráða ferðinni, á kostnað náttúrunnar og fólksins. Það er mikilvægt að við lærum af reynslu Norðmanna áður en við förum sömu leið. Það er ekki nóg að tala um græna orku ef hagsmunir fólksins eru ekki hafðir í fyrirrúmi. Hver á að græða á vindorkunni á Íslandi? Hvað er best fyrir land og þjóð, að halda áfram að virkja háhita og vatnsafl eða bæta við vindorku, hvernig erum við betur eða verr sett með vindorkunni? Þetta er spurning sem við verðum að spyrja okkur áður en við tökum stórar ákvarðanir um framtíðina Hvert stefnum við? Við erum á krossgötum. Ef við vöknum ekki til vitundar um hvernig kerfið vinnur gegn almenningi, þá munum við á endanum missa enn meira vald yfir okkar eigin samfélagi. Fjármálaöflin og stjórnkerfið virðast oft vinna saman á bak við tjöldin, og það er fólk eins og þú og ég sem töpum á því. Frelsi og ábyrgð, félagið sem stendur fyrir málþinginu í október, hefur það að markmiði að vekja athygli á þessum málum. Þetta málþing gefur okkur tækifæri til að rýna dýpra í spillingu, hagsmunatengsl og þau kerfi sem ættu að þjóna okkur, en virðast gera það síður og síður. Frekari upplýsingar um málþingið má finna á heimasíðu félagsins, frelsiogabyrgd.is, þar sem einnig er hægt að skrá sig og fylgjast með framtíðarráðstefnum og öðrum viðburðum sem varpa ljósi á þessi mikilvægu samfélagsmál. Lokaorð: Við verðum að taka afstöðu Spilling er ekki lengur eitthvað sem gerist í fjarlægum löndum eða í erlendum fréttum. Hún er raunveruleg hér og nú, og hún snertir okkur öll. Það er kominn tími til að við tökum afstöðu. Við verðum að spyrja okkur: Hver ber ábyrgð? Hver græðir á kerfinu eins og það er í dag? Og hvernig getum við tryggt að það vinni í raun fyrir fólkið? Málþingið í október er tækifæri til að skoða þessi mál í dýpt. Það má ekki horfa fram hjá þessu lengur. Ef við krefjumst ekki breytinga, mun ástandið halda áfram að versna. Þetta er ákall til okkar allra. Höfundur er í samtökunum Frelsi og ábyrgð. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Halldór 02.08.2025 Halldór Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun Fólkið í flokknum Helgi Áss Grétarsson Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Sjá meira
Það er kominn tími til að við spyrjum okkur: Er íslenskt samfélag að þjóna hagsmunum fólksins í landinu, eða er kerfið orðið gegnsýrt af hagsmunum fjármála- og stjórnmálaafla? Fjármálakerfið, stjórnmálin og orkumálin virðast allt of oft vinna gegn okkur – almenningi – og við verðum að vakna til vitundar Fjármálakerfið: Fyrir hvern er það raunverulega að vinna? Það sést glöggt á því vaxtaokri sem hefur fengið að þrífast á Íslandi undanfarin ár. Bankarnir hagnast um þúsundir milljóna á ári á kostnað almennings, og fólk stendur frammi fyrir því að sjá stóran hluta launa sinna hverfa í ofurvexti. Það er eins og fjármálakerfinu sé stillt upp þannig að allt venjulegt fólk í landinu sé í stöðugum skuldafjötrum á meðan bankarnir og fjármálafyrirtækin blómstra sem aldrei fyrr. Hvernig má það vera í landi eins og Íslandi, þar sem auðlindir eru í ríkum mæli, eru vextir svo háir að fólk á erfitt með að halda í við húsnæðislánin sín? Hagsmunir bankanna eru alltaf settir ofar hagsmunum almennings. Lífeyrissjóðirnir: fyrir hverja eru þeir að vinna? Lífeyrissjóðirnir, sem eiga að vera okkar fjárhagslega öryggisnet, eru í raun peningauppspretta þar sem valdamiklir aðilar hagnast á fjárfestingum lífeyrissjóðanna. Við borgum þangað ríflegan hluta af launum okkar, en þegar á reynir virðast lífeyrishagsmunir okkar víkja fyrir hagsmunum fjármagnseigenda. Hver græðir? Það er spurning sem við þurfum að svara af fullri alvöru. Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR og baráttumaður gegn spillingu í fjármálakerfinu, hefur ítrekað bent á hvernig þetta kerfi er ekki hannað til að þjóna almenningi. Í staðinn virðist það þjóna þeim sem eru efst í valdastiganum. Á málþingi sem verður haldið þann 10. október kl. 18:00 á Reykjavík Natura, mun Ragnar ræða þessi mál frekar og varpa ljósi á það hvernig fjármálakerfið hefur brugðist fólkinu sem það á að vernda. Stjórnmál: Hverra hagsmuna er verið að gæta? Það eru ekki lengur hagsmunir almennra borgara sem ráða ferðinni.Stjórnmálamenn virðast æ oftar beygja sig undir þrýsting fjármálaafla og stórfyrirtækja. Hvers vegna er það svo erfitt að tryggja réttindi almennings í samfélagi sem á að byggja á lýðræði? Við höfum séð á heimsvísu hvernig alþjóðleg fyrirtæki og stofnanir hafa áhrif á stefnu stjórnvalda, og því miður virðist Ísland ekki vera undanskilið. Dr. Astrid Stuckelberger, sem hefur afhjúpað spillingu innan Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO), hefur varpað ljósi á hvernig alþjóðastofnanir hafa látið fjármálahagsmuni trufla vinnu sína. Spurningin er: Erum við að sjá svipaða þróun á Íslandi? Vindorka: Græn lausn eða fjárhagslegt tækifæri? Græn orka, og þá sérstaklega vindorka, hefur verið kynnt sem lausn við loftslagsvandanum. En reynslan frá Noregi sýnir að á meðan fjárfestar hagnast á vindorkuverum, er það náttúran og samfélagið sem sitja uppi með neikvæð áhrifin. Sveinulf Vågene hefur rannsakað vindorkuver í Noregi og varað við því hvernig fjárhagslegir hagsmunir eru látnir ráða ferðinni, á kostnað náttúrunnar og fólksins. Það er mikilvægt að við lærum af reynslu Norðmanna áður en við förum sömu leið. Það er ekki nóg að tala um græna orku ef hagsmunir fólksins eru ekki hafðir í fyrirrúmi. Hver á að græða á vindorkunni á Íslandi? Hvað er best fyrir land og þjóð, að halda áfram að virkja háhita og vatnsafl eða bæta við vindorku, hvernig erum við betur eða verr sett með vindorkunni? Þetta er spurning sem við verðum að spyrja okkur áður en við tökum stórar ákvarðanir um framtíðina Hvert stefnum við? Við erum á krossgötum. Ef við vöknum ekki til vitundar um hvernig kerfið vinnur gegn almenningi, þá munum við á endanum missa enn meira vald yfir okkar eigin samfélagi. Fjármálaöflin og stjórnkerfið virðast oft vinna saman á bak við tjöldin, og það er fólk eins og þú og ég sem töpum á því. Frelsi og ábyrgð, félagið sem stendur fyrir málþinginu í október, hefur það að markmiði að vekja athygli á þessum málum. Þetta málþing gefur okkur tækifæri til að rýna dýpra í spillingu, hagsmunatengsl og þau kerfi sem ættu að þjóna okkur, en virðast gera það síður og síður. Frekari upplýsingar um málþingið má finna á heimasíðu félagsins, frelsiogabyrgd.is, þar sem einnig er hægt að skrá sig og fylgjast með framtíðarráðstefnum og öðrum viðburðum sem varpa ljósi á þessi mikilvægu samfélagsmál. Lokaorð: Við verðum að taka afstöðu Spilling er ekki lengur eitthvað sem gerist í fjarlægum löndum eða í erlendum fréttum. Hún er raunveruleg hér og nú, og hún snertir okkur öll. Það er kominn tími til að við tökum afstöðu. Við verðum að spyrja okkur: Hver ber ábyrgð? Hver græðir á kerfinu eins og það er í dag? Og hvernig getum við tryggt að það vinni í raun fyrir fólkið? Málþingið í október er tækifæri til að skoða þessi mál í dýpt. Það má ekki horfa fram hjá þessu lengur. Ef við krefjumst ekki breytinga, mun ástandið halda áfram að versna. Þetta er ákall til okkar allra. Höfundur er í samtökunum Frelsi og ábyrgð.
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun