Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar 1. október 2024 09:31 Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Píratar Húsnæðismál Mest lesið Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Sjá meira
Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun