Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar 19. september 2024 15:02 Öryggi í heilbrigðisþjónustu er í beinu samhengi við mönnun fagfólks innan geirans. Á ráðstefnu Bandalags hjúkrunarfélaga á Norðurlöndunum, NNF, sem haldin var á Íslandi í síðustu viku voru kynntar rannsóknarniðurstöður sem allar bentu á mikilvægi fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þegar kemur að öryggi sjúklinga. Í fyrra urðu stór tímamót hér á landi. Í fyrsta skipti síðan Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga var stofnað árið 1919 fækkaði starfandi hjúkrunarfræðingum á Íslandi milli ára. Það er grafalvarlegt mál sem við verðum að bregðast við. Þetta gerist þrátt fyrir fjölgun nýútskrifaðra hjúkrunarfræðinga og fjölgun erlendra hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Staða hjúkrunar er með þeim hætti að fyrir löngu eru farin að blikka gul og jafnvel rauð ljós. Alls staðar heyrum við um vöntun á hjúkrunarfræðingum og sífellt fleiri verk hjúkrunarfræðinga eru á könnu sjúkraliða og annars sérþjálfaðs aðstoðarfólks. Hjúkrunarfræðinámið er heilmikið nám sem skilar hæfum einstaklingum með skilning á líffræði, líffærafræði, lyfjafræði og samspili líkama og sálar. Hjúkrunarfræðingar fá þjálfun í stjórnun og verkstjórn, sem er stór hluti starfsins. Hjúkrunarfræðingar bera ábyrgð á þeim hjúkrunarverkum sem unnin eru, lyfjagjöfum og annarri almennri aðhlynningu og meðferð sjúklings, hvort sem þeir vinna verkin sjálfir eða fá aðra til að sinna þeim. Örugg mönnun Hver einasti hjúkrunarfræðingur verður að hafa góða yfirsýn yfir þann sjúklingahóp sem hann ber ábyrgð á hverju sinni. Niðurstöður stórrar rannsóknar frá 1999 (10.000 hjúkrunarfræðingar og 168.000 sjúklingar) sem unnin var í Pennsylvaníu í Bandaríkjunum sýnir nauðsyn þess að setja viðmið um mönnun. Þar kom í ljós að ef hjúkrunarfræðingur bar ábyrgð á átta sjúklingum í stað fjögurra voru sjúklingarnir 31% líklegri til að deyja innan 30 daga frá innskrift. Þessi rannsókn var gerð fyrir 25 árum síðan en nýlegar rannsóknir benda allar í sömu átt. Fækkun hjúkrunarfræðinga er ávísun á fleiri dauðsföll. Niðurstöður rannsóknar sem kom frá Centre for Health Outcomes and Policy Research, University of Pennsylvania School of Nursing núna í júlí 2024 benda til þess sama. Rannsóknin var yfirgripsmikil og byggði á 6,5 milljón sjúklingum á 2.676 bráðasjúkrahúsum. Rannsóknin sýndi að það að ráða almennt sérþjálfað starfsfólk, jafnvel sjúkraliða með lægri menntun í stað hjúkrunarfræðinga var í beinu samhengi við fleiri andlát, auknar endurkomur sjúklinga, lengri sjúkrahúsdvöl, minni ánægju sjúklinga og hærri kostnað. 10% fækkun fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þýðir 7% fleiri andlát. Áætlað var að með réttri mönnun mætti koma í veg fyrir andlát 11.000 einstaklinga í USA á ári hverju. Kostnaður við endurkomur og lengri dvalir á sjúkrahúsum var áætlaður 68,6 milljónir dollara á ári. Hvað þarf að gera: Alþjóðaráð hjúkrunarfræðinga, ICN, hefur sett niður tíu atriði sem nauðsynlegt er að grípa til ef við ætlum að reyna að spyrna við fótum og viðhalda okkar góða heilbrigðiskerfi. Vernda og fjárfesta í sérhæfingu hjúkrunarfræðinnar. Tryggja öruggar og heilbrigðar starfsaðstæður og virða réttindi hjúkrunarfræðinnar. Tryggja réttlát launakjör og jákvætt starfsumhverfi ásamt eðlilegri endurnýjun í stéttinni. Þróa, fjármagna og innleiða áætlun um fjölda hjúkrunarfræðinga fyrir landið allt, mismunandi starfstöðvar og innleiða mönnunarviðmið. Fjárfesta í hágæða viðurkenndu námi, útskrifa enn fleiri menntaða hjúkrunarfræðinga. Gera hjúkrunarfræðingum kleift að vinna í samræmi við menntun og reynslu. Meta hæfni og þekkingu hjúkrunarfræðinga til fulls og sérhæfingu þeirra hjúkrunarfræðinga sem hafa sérhæft sig og menntað sérstaklega. Viðurkenna Félög hjúkrunarfræðinga og fulltrúa þeirra sem sérfræðinga í faginu með aðkomu að ákvörðunum á öllum stigum stjórnsýslunnar. Vernda viðkvæma hópa þjóðfélagsins, hefja upp og standa vörð um mannréttindi, jafnrétti og samfélagslegt réttlæti. Leiðtogar hjúkrunarfræðinga séu í ábyrgðastöðum innan stjórnkerfisins og hafi aðkomu að ákvörðunum á frumstigum. Öryggi mönnunar er samhangandi launum Það er alveg sama hvernig við hugsum það eða skoðum. Laun hjúkrunarfræðinga skipta máli. Árið 2018 fóru danskir hjúkrunarfræðinga í átta vikna verkfall sem endaði með lagasetningu án þess að kjör þeirra væru leiðrétt. Í kjölfarið fækkaði um fimm þúsund starfandi hjúkrunarfræðinga í Danmörku sem var mikil blóðtaka fyrir danskt heilbrigðiskerfi. Allir þessir hjúkrunarfræðingar kusu að fara og starfa við annað. Nýverið voru gerðir góðir kjarasamningar við danska hjúkrunarfræðinga, laun þeirra hækkuðu aftur og það kom ákveðin leiðrétting. Stór hluti þeirra fimm þúsund hjúkrunarfræðinga sem hurfu frá störfum árið 2018 er nú, í kjölfar þessarar hækkunar, að skila sér aftur inn í heilbrigðiskerfið. Launin skipta máli og nauðsynlegt að laun hjúkrunarfræðinga hækki og hjúkrunarfræðingar finni að þeir séu metnir að verðleikum og störf þeirra mikilvæg. Nú hafa kjarasamningar hjúkrunarfræðinga verið lausir frá 1.apríl. Það er mikilvægt að við förum að sjá til lands í samningum. Óánægja almennra hjúkrunarfræðinga fer vaxandi og nauðsynlegt að eitthvað fari að gerast, annars er hætt við því að fleiri hverfi til annarra starfa. Hjúkrunarfræðingar vilja vera metnir að verðleikum og starfa við mannsæmandi vinnuaðstæður. Stór hluti af því er að innleiða mönnunarviðmið. Það þarf að útskrifa fleiri hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Það þarf jafnframt að vinna að því að samræma nám sjúkraliða og þá sérstaklega framhaldsnám sjúkraliða við nám í hjúkrunarfræði svo sjúkraliðar geti með framhaldsmenntun tekið einingar innan hjúkrunarfræðinnar og sérhæfing þeirra sé samræmd námi í hjúkrunarfræði. Hjúkrunarfræðingar þurfa að vera metnir til jafns við aðrar háskólastéttir og launaröðun og framgangur að vera í takt við það sem gerist hjá öðrum háskólastéttum. Starfandi hjúkrunarfræðingar á Íslandi í dag eru 3.721. Samkvæmt skýrslu um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga frá 2017 eru um 20% útskrifaðra hjúkrunarfræðinga starfandi utan heilbrigðiskerfisins. Það er til mikils að vinna fyrir land og þjóð að hjúkrunarfræðingar vilji vinna í heilbrigðiskerfinu og það sé áhugavert að mennta sig sem hjúkrunarfræðingur á Íslandi. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og forstöðumaður Droplaugarstaða hjúkrunarheimilis, formaður Öldrunarráðs Íslands og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vinnumarkaður Hjúkrunarheimili Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Sjá meira
Öryggi í heilbrigðisþjónustu er í beinu samhengi við mönnun fagfólks innan geirans. Á ráðstefnu Bandalags hjúkrunarfélaga á Norðurlöndunum, NNF, sem haldin var á Íslandi í síðustu viku voru kynntar rannsóknarniðurstöður sem allar bentu á mikilvægi fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þegar kemur að öryggi sjúklinga. Í fyrra urðu stór tímamót hér á landi. Í fyrsta skipti síðan Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga var stofnað árið 1919 fækkaði starfandi hjúkrunarfræðingum á Íslandi milli ára. Það er grafalvarlegt mál sem við verðum að bregðast við. Þetta gerist þrátt fyrir fjölgun nýútskrifaðra hjúkrunarfræðinga og fjölgun erlendra hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Staða hjúkrunar er með þeim hætti að fyrir löngu eru farin að blikka gul og jafnvel rauð ljós. Alls staðar heyrum við um vöntun á hjúkrunarfræðingum og sífellt fleiri verk hjúkrunarfræðinga eru á könnu sjúkraliða og annars sérþjálfaðs aðstoðarfólks. Hjúkrunarfræðinámið er heilmikið nám sem skilar hæfum einstaklingum með skilning á líffræði, líffærafræði, lyfjafræði og samspili líkama og sálar. Hjúkrunarfræðingar fá þjálfun í stjórnun og verkstjórn, sem er stór hluti starfsins. Hjúkrunarfræðingar bera ábyrgð á þeim hjúkrunarverkum sem unnin eru, lyfjagjöfum og annarri almennri aðhlynningu og meðferð sjúklings, hvort sem þeir vinna verkin sjálfir eða fá aðra til að sinna þeim. Örugg mönnun Hver einasti hjúkrunarfræðingur verður að hafa góða yfirsýn yfir þann sjúklingahóp sem hann ber ábyrgð á hverju sinni. Niðurstöður stórrar rannsóknar frá 1999 (10.000 hjúkrunarfræðingar og 168.000 sjúklingar) sem unnin var í Pennsylvaníu í Bandaríkjunum sýnir nauðsyn þess að setja viðmið um mönnun. Þar kom í ljós að ef hjúkrunarfræðingur bar ábyrgð á átta sjúklingum í stað fjögurra voru sjúklingarnir 31% líklegri til að deyja innan 30 daga frá innskrift. Þessi rannsókn var gerð fyrir 25 árum síðan en nýlegar rannsóknir benda allar í sömu átt. Fækkun hjúkrunarfræðinga er ávísun á fleiri dauðsföll. Niðurstöður rannsóknar sem kom frá Centre for Health Outcomes and Policy Research, University of Pennsylvania School of Nursing núna í júlí 2024 benda til þess sama. Rannsóknin var yfirgripsmikil og byggði á 6,5 milljón sjúklingum á 2.676 bráðasjúkrahúsum. Rannsóknin sýndi að það að ráða almennt sérþjálfað starfsfólk, jafnvel sjúkraliða með lægri menntun í stað hjúkrunarfræðinga var í beinu samhengi við fleiri andlát, auknar endurkomur sjúklinga, lengri sjúkrahúsdvöl, minni ánægju sjúklinga og hærri kostnað. 10% fækkun fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þýðir 7% fleiri andlát. Áætlað var að með réttri mönnun mætti koma í veg fyrir andlát 11.000 einstaklinga í USA á ári hverju. Kostnaður við endurkomur og lengri dvalir á sjúkrahúsum var áætlaður 68,6 milljónir dollara á ári. Hvað þarf að gera: Alþjóðaráð hjúkrunarfræðinga, ICN, hefur sett niður tíu atriði sem nauðsynlegt er að grípa til ef við ætlum að reyna að spyrna við fótum og viðhalda okkar góða heilbrigðiskerfi. Vernda og fjárfesta í sérhæfingu hjúkrunarfræðinnar. Tryggja öruggar og heilbrigðar starfsaðstæður og virða réttindi hjúkrunarfræðinnar. Tryggja réttlát launakjör og jákvætt starfsumhverfi ásamt eðlilegri endurnýjun í stéttinni. Þróa, fjármagna og innleiða áætlun um fjölda hjúkrunarfræðinga fyrir landið allt, mismunandi starfstöðvar og innleiða mönnunarviðmið. Fjárfesta í hágæða viðurkenndu námi, útskrifa enn fleiri menntaða hjúkrunarfræðinga. Gera hjúkrunarfræðingum kleift að vinna í samræmi við menntun og reynslu. Meta hæfni og þekkingu hjúkrunarfræðinga til fulls og sérhæfingu þeirra hjúkrunarfræðinga sem hafa sérhæft sig og menntað sérstaklega. Viðurkenna Félög hjúkrunarfræðinga og fulltrúa þeirra sem sérfræðinga í faginu með aðkomu að ákvörðunum á öllum stigum stjórnsýslunnar. Vernda viðkvæma hópa þjóðfélagsins, hefja upp og standa vörð um mannréttindi, jafnrétti og samfélagslegt réttlæti. Leiðtogar hjúkrunarfræðinga séu í ábyrgðastöðum innan stjórnkerfisins og hafi aðkomu að ákvörðunum á frumstigum. Öryggi mönnunar er samhangandi launum Það er alveg sama hvernig við hugsum það eða skoðum. Laun hjúkrunarfræðinga skipta máli. Árið 2018 fóru danskir hjúkrunarfræðinga í átta vikna verkfall sem endaði með lagasetningu án þess að kjör þeirra væru leiðrétt. Í kjölfarið fækkaði um fimm þúsund starfandi hjúkrunarfræðinga í Danmörku sem var mikil blóðtaka fyrir danskt heilbrigðiskerfi. Allir þessir hjúkrunarfræðingar kusu að fara og starfa við annað. Nýverið voru gerðir góðir kjarasamningar við danska hjúkrunarfræðinga, laun þeirra hækkuðu aftur og það kom ákveðin leiðrétting. Stór hluti þeirra fimm þúsund hjúkrunarfræðinga sem hurfu frá störfum árið 2018 er nú, í kjölfar þessarar hækkunar, að skila sér aftur inn í heilbrigðiskerfið. Launin skipta máli og nauðsynlegt að laun hjúkrunarfræðinga hækki og hjúkrunarfræðingar finni að þeir séu metnir að verðleikum og störf þeirra mikilvæg. Nú hafa kjarasamningar hjúkrunarfræðinga verið lausir frá 1.apríl. Það er mikilvægt að við förum að sjá til lands í samningum. Óánægja almennra hjúkrunarfræðinga fer vaxandi og nauðsynlegt að eitthvað fari að gerast, annars er hætt við því að fleiri hverfi til annarra starfa. Hjúkrunarfræðingar vilja vera metnir að verðleikum og starfa við mannsæmandi vinnuaðstæður. Stór hluti af því er að innleiða mönnunarviðmið. Það þarf að útskrifa fleiri hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Það þarf jafnframt að vinna að því að samræma nám sjúkraliða og þá sérstaklega framhaldsnám sjúkraliða við nám í hjúkrunarfræði svo sjúkraliðar geti með framhaldsmenntun tekið einingar innan hjúkrunarfræðinnar og sérhæfing þeirra sé samræmd námi í hjúkrunarfræði. Hjúkrunarfræðingar þurfa að vera metnir til jafns við aðrar háskólastéttir og launaröðun og framgangur að vera í takt við það sem gerist hjá öðrum háskólastéttum. Starfandi hjúkrunarfræðingar á Íslandi í dag eru 3.721. Samkvæmt skýrslu um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga frá 2017 eru um 20% útskrifaðra hjúkrunarfræðinga starfandi utan heilbrigðiskerfisins. Það er til mikils að vinna fyrir land og þjóð að hjúkrunarfræðingar vilji vinna í heilbrigðiskerfinu og það sé áhugavert að mennta sig sem hjúkrunarfræðingur á Íslandi. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og forstöðumaður Droplaugarstaða hjúkrunarheimilis, formaður Öldrunarráðs Íslands og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun