Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar 18. september 2024 12:33 Hugsunin um íslensku rafkrónuna var ótti sem var magnaður smá upp í mér þegar ég gekk í gegnum eldskírn á ótta í andlegri vakningu. Nú einu og hálfu ári seinna, þá situr þessi ótti enn í mér. Spurningar sem ég hef haft í huga frá því ég tók eftir rafkrónunni standa flest allar enn ósvaraðar og áhuginn á því að ræða að hey, það er kominn nýr gjaldmiðill hér í landi, er ekkert svo mikill. Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslenskt viðskiptalíf? Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslensk heimili? Jæja, þessi ótti minn. Það er orðið tímabært að ég skili honum af mér og haldi bara mínu lífi áfram. Smá formáli. Íslenska rafkrónan fór hljóðlega af stað. Mér að vitandi þá hefur ekki verið fjallað sérstaklega um íslensku rafkrónuna inn á Alþingi. Kannski að það hafi farið framhjá mér. Hver veit. Ég er eiginlega að vona það, því það skelfir mig smá þessi litla umfjöllun. Tilraunir með notkun hennar hafa staðið frá vori 2023, í umsjá Seðlabankans. Leyfi til þess var gefið frá Alþingi í formi lítilla laga sem enginn tók eftir. Þeir sem ég hef rætt við, benda allir á að breytingin sé engin. Millifærslur með fjármagn hér á landi eru allar rafrænar hvort sem er. Hvaða máli skiptir það að þær séu gerðar í formi íslenskrar rafkrónu? Kannski er réttast að byrja á þeirri spurningu. Hver er munurinn? Ég ætla mér ekki að svara neinum af þessum spurningum. Ég ætla bara að varpa þeim fram. Í von um að einhverjum þessum spurningum verði svarað af fagfólki. Í von um að skilningurinn á breytingunum aukist. Því íslenska rafkrónan er rafræn útgáfa af íslensku krónunni, hún er rafmynt, en ekki venjuleg rafmynt. Hún er ríkisstýrð, rekjanleg, forritanleg rafmynt. Þema nr. 2. Hvað þýðir það að rafkrónan sé ríkisstýrð? Verður hún helsti farvegur miðlunar peningastefnunnar? Hvernig mun stjórnun á fjármagnsflæði koma til með að breytast? Mun þetta aðstoða Seðlabankann til stýringar á gengi, á stýrivöxtum og á verðbólgu? Þema nr. 3. Mun rafkrónan bera vexti og hvaða afleiðingar mun það þá hafa fyrir miðlun peningastefnunnar og fjármálamarkaðinn? Þema nr. 4. Munu bankarnir í alvöru ekki geta lengur búið til fjármagn í umferð? Mun það koma til með að hafa áhrif á hagnað hjá viðskiptabönkunum? Bankarnir hafa verið að hjálpa Seðlabankanum að stilla upp öllum kerfum bak við tjöldin. Er það gert að manngæsku einni saman? Hverju hefur þeim verið lofað fyrir að standa í því? Þema nr.5. Allar rafmyntir ferðast um höfin í gegnum Blockchain. Allar færslur á Blockchain eru rekjanlegar. Hvað þýðir þetta fyrir íslensk fyrirtæki og einstaklinga? Hverjir munu hafa aðgang að fjármagnsupplýsingum og í hvaða formi? Mun skatturinn komast í öll gögn? Munu allar fjármagnsupplýsingar bara poppa upp á skattframtölum? Með innleiðingu rafkrónunnar þá er ekki ætlað að útrýma seðlum og myntum. En mun þrýstingur aukast til að taka út alla seðla í umferð, til að halda öllu sýnilegu? Þýðir þetta endalok svarts hagkerfis? Þema nr.5. Hvaða afleiðingar getur það haft að íslenska rafkrónan er forritanleg? Hvaða forritun verður sett á notkun gjaldmiðilsins? Hvaða lög og reglur verða settar um notkun á forritun gjaldmiðilsins? Verður horft á siðferðisleg sjónarmið þegar kemur að forrituninni? Mun þetta þýða að ríkið geti sett skilyrði á fjármagnshreyfingar? Mun verða sett skilyrði um eignartíma fjármagns? Mun verða sett skilyrði um hámark eignastöðu fyrirtækja og/eða einstaklinga inn á bankareikningum? Verður hægt að binda notkun á fjármagni við verslun til ákveðinna aðila? Verður hægt að setja takmarkanir á notkun fjármagns? Þema nr.6. Í hversu miklu mæli er farið að nota íslensku rafkrónuna á bak við tjöldin? Hvaða áhrif eru að koma í ljós, sem menn höfðu ekki gert sér grein fyrir? Þema nr.7. Endanleg ákvörðun um útgáfu verður ekki tekin nema með aðkomu stjórnvalda og að undangengnu samtali við helstu hagsmunaaðila og almenning. En það er bara ekkert að gerast hérna. Hvenær er orðið tímabært að taka upp þetta mál. Hvaða elda þarf að kveikja undir hvaða rössum, til að eyða út óvissu þegar kemur að íslensku rafkrónunni. Á að búa til hérna einhvern samfélagslegan ótta, sem menn vilja helst ekki takast á við. Verður þetta aðal kosningarmálið í næstu kosningum? Og hvað ætlum við að setja í forgang ef svo skyldi vera? Ætlum við að kjósa fólk sem við treystum til að taka siðferðislega réttar ákvarðanir þegar kemur að lagagerð um rafkrónuna, eða mun okkur standa á sama? Já og kannski líka, verður þörf á því að gera stjórnarskrárbreytingar til að allt gangi snuðrulaust fyrir sig? Þema nr.8. Menn skyldu kannski spyrja sig hvar minn ótti sé mestur. Jú ég skal svara því, undir rós. Ég ætla bara að leyfa ykkur sjálfum að taka þessa spurningu lengra. Spurningin sem hefur ómað í kollinum hjá mér er að siðferðislegum toga. Hverjir skyldu hagnast einna mest með upptöku íslenskrar rafkrónu? Gæti það verið íslenska ríkið og Seðlabankinn? Ef svo er, haldið þið að það sé vitneskja sem menn hafa velt fyrir sér? Hefur það haft einhverjar afleiðingar og hvað haldið þið þá að þær gæti hafa verið? Höfundur greinar er með MAcc í reikningshaldi og endurskoðun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birna Guðný Björnsdóttir Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Sjá meira
Hugsunin um íslensku rafkrónuna var ótti sem var magnaður smá upp í mér þegar ég gekk í gegnum eldskírn á ótta í andlegri vakningu. Nú einu og hálfu ári seinna, þá situr þessi ótti enn í mér. Spurningar sem ég hef haft í huga frá því ég tók eftir rafkrónunni standa flest allar enn ósvaraðar og áhuginn á því að ræða að hey, það er kominn nýr gjaldmiðill hér í landi, er ekkert svo mikill. Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslenskt viðskiptalíf? Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslensk heimili? Jæja, þessi ótti minn. Það er orðið tímabært að ég skili honum af mér og haldi bara mínu lífi áfram. Smá formáli. Íslenska rafkrónan fór hljóðlega af stað. Mér að vitandi þá hefur ekki verið fjallað sérstaklega um íslensku rafkrónuna inn á Alþingi. Kannski að það hafi farið framhjá mér. Hver veit. Ég er eiginlega að vona það, því það skelfir mig smá þessi litla umfjöllun. Tilraunir með notkun hennar hafa staðið frá vori 2023, í umsjá Seðlabankans. Leyfi til þess var gefið frá Alþingi í formi lítilla laga sem enginn tók eftir. Þeir sem ég hef rætt við, benda allir á að breytingin sé engin. Millifærslur með fjármagn hér á landi eru allar rafrænar hvort sem er. Hvaða máli skiptir það að þær séu gerðar í formi íslenskrar rafkrónu? Kannski er réttast að byrja á þeirri spurningu. Hver er munurinn? Ég ætla mér ekki að svara neinum af þessum spurningum. Ég ætla bara að varpa þeim fram. Í von um að einhverjum þessum spurningum verði svarað af fagfólki. Í von um að skilningurinn á breytingunum aukist. Því íslenska rafkrónan er rafræn útgáfa af íslensku krónunni, hún er rafmynt, en ekki venjuleg rafmynt. Hún er ríkisstýrð, rekjanleg, forritanleg rafmynt. Þema nr. 2. Hvað þýðir það að rafkrónan sé ríkisstýrð? Verður hún helsti farvegur miðlunar peningastefnunnar? Hvernig mun stjórnun á fjármagnsflæði koma til með að breytast? Mun þetta aðstoða Seðlabankann til stýringar á gengi, á stýrivöxtum og á verðbólgu? Þema nr. 3. Mun rafkrónan bera vexti og hvaða afleiðingar mun það þá hafa fyrir miðlun peningastefnunnar og fjármálamarkaðinn? Þema nr. 4. Munu bankarnir í alvöru ekki geta lengur búið til fjármagn í umferð? Mun það koma til með að hafa áhrif á hagnað hjá viðskiptabönkunum? Bankarnir hafa verið að hjálpa Seðlabankanum að stilla upp öllum kerfum bak við tjöldin. Er það gert að manngæsku einni saman? Hverju hefur þeim verið lofað fyrir að standa í því? Þema nr.5. Allar rafmyntir ferðast um höfin í gegnum Blockchain. Allar færslur á Blockchain eru rekjanlegar. Hvað þýðir þetta fyrir íslensk fyrirtæki og einstaklinga? Hverjir munu hafa aðgang að fjármagnsupplýsingum og í hvaða formi? Mun skatturinn komast í öll gögn? Munu allar fjármagnsupplýsingar bara poppa upp á skattframtölum? Með innleiðingu rafkrónunnar þá er ekki ætlað að útrýma seðlum og myntum. En mun þrýstingur aukast til að taka út alla seðla í umferð, til að halda öllu sýnilegu? Þýðir þetta endalok svarts hagkerfis? Þema nr.5. Hvaða afleiðingar getur það haft að íslenska rafkrónan er forritanleg? Hvaða forritun verður sett á notkun gjaldmiðilsins? Hvaða lög og reglur verða settar um notkun á forritun gjaldmiðilsins? Verður horft á siðferðisleg sjónarmið þegar kemur að forrituninni? Mun þetta þýða að ríkið geti sett skilyrði á fjármagnshreyfingar? Mun verða sett skilyrði um eignartíma fjármagns? Mun verða sett skilyrði um hámark eignastöðu fyrirtækja og/eða einstaklinga inn á bankareikningum? Verður hægt að binda notkun á fjármagni við verslun til ákveðinna aðila? Verður hægt að setja takmarkanir á notkun fjármagns? Þema nr.6. Í hversu miklu mæli er farið að nota íslensku rafkrónuna á bak við tjöldin? Hvaða áhrif eru að koma í ljós, sem menn höfðu ekki gert sér grein fyrir? Þema nr.7. Endanleg ákvörðun um útgáfu verður ekki tekin nema með aðkomu stjórnvalda og að undangengnu samtali við helstu hagsmunaaðila og almenning. En það er bara ekkert að gerast hérna. Hvenær er orðið tímabært að taka upp þetta mál. Hvaða elda þarf að kveikja undir hvaða rössum, til að eyða út óvissu þegar kemur að íslensku rafkrónunni. Á að búa til hérna einhvern samfélagslegan ótta, sem menn vilja helst ekki takast á við. Verður þetta aðal kosningarmálið í næstu kosningum? Og hvað ætlum við að setja í forgang ef svo skyldi vera? Ætlum við að kjósa fólk sem við treystum til að taka siðferðislega réttar ákvarðanir þegar kemur að lagagerð um rafkrónuna, eða mun okkur standa á sama? Já og kannski líka, verður þörf á því að gera stjórnarskrárbreytingar til að allt gangi snuðrulaust fyrir sig? Þema nr.8. Menn skyldu kannski spyrja sig hvar minn ótti sé mestur. Jú ég skal svara því, undir rós. Ég ætla bara að leyfa ykkur sjálfum að taka þessa spurningu lengra. Spurningin sem hefur ómað í kollinum hjá mér er að siðferðislegum toga. Hverjir skyldu hagnast einna mest með upptöku íslenskrar rafkrónu? Gæti það verið íslenska ríkið og Seðlabankinn? Ef svo er, haldið þið að það sé vitneskja sem menn hafa velt fyrir sér? Hefur það haft einhverjar afleiðingar og hvað haldið þið þá að þær gæti hafa verið? Höfundur greinar er með MAcc í reikningshaldi og endurskoðun.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun